Công nghệ số đã cách mạng hóa cách trẻ em học tập, giao tiếp và giải trí. Tầm quan trọng của công nghệ đã được cảm nhận sâu sắc trong thời gian đại dịch COVID-19, khi nhiều trẻ em bị giãn cách ở nhà vẫn có thể tiếp tục học tập, theo đuổi sở thích và kết nối bạn bè.
Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội to lớn đó lại là hàng loạt rủi ro đối với sự an toàn của trẻ em, khi không gian trực tuyến ngày càng bị những kẻ xấu lợi dụng.
20% trẻ em ở Đông Nam Á từng trải qua một trong những hình thức lạm dụng trực tuyến
Theo Cục điều tra Liên bang Mỹ, vào bất kỳ thời điểm nào cũng đều có khoảng 750.000 người tìm cách kết nối với trẻ em trực tuyến với mục đích lạm dụng tình dục. Một dự án nghiên cứu hoàn thành vào đầu năm nay do Interpol và UNICEF thực hiện, nghiên cứu 6 quốc gia Đông Nam Á, đã phát hiện rằng lên đến 20% trẻ em đã trải qua một trong số các hình thức lạm dụng trực tuyến.
Philippines là một quốc gia mà nạn lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến ở mức cao và UNICEF đã phân loại 80% trẻ em Philippines là đối tượng dễ bị lạm dụng tình dục trực tuyến. Ở Campuchia, 11% người dùng internet từ 12 đến 17 tuổi đã bị bóc lột và lạm dụng tình dục trực tuyến bao gồm tống tiền, chia sẻ hình ảnh khi chưa được phép và các hoạt động tình dục bị ép buộc.
Trong thời buổi hiện tại, trẻ em không chỉ dành nhiều thời gian hơn trên mạng mà còn được tiếp xúc, sử dụng những nền tảng này sớm hơn đáng kể. Theo ước tính, hàng ngày sẽ có hơn 200.000 trẻ em trên toàn cầu tiếp cận với mạng xã hội. Được biết, có khoảng 800 triệu người dùng tích cực sử dụng phương tiện truyền thông xã hội.
Thanh thiếu niên dành trung bình 9 giờ mỗi ngày để lên mạng, nhưng họ lại không được trang bị bất kỳ kỹ năng gì để giải quyết các mối đe dọa và rủi ro trực tuyến luôn hiện hữu. Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của họ.
Bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến có nhiều hình thức. Hình thức nguy hiểm nhất bao gồm bắt nạt trên mạng và tống tiền tình dục. Đôi khi, tội phạm tình dục kết nối với trẻ em trên mạng để dụ dỗ các em tạo ra hoặc gửi những hình ảnh nhạy cảm, sau đó những hình ảnh này có thể được phân phối hoặc sử dụng cho mục đích tống tiền. Những kẻ phạm tội thậm chí có thể phát trực tiếp hành vi lạm dụng tình dục qua webcam hoặc điện thoại thông minh.
Một nghiên cứu gần đây của ChildFund International cho thấy một nửa số học sinh trung học và sinh viên đại học ở Indonesia bắt nạt người khác trên mạng trong khi chính 60% trong số họ cũng đã từng bị bắt nạt trên mạng trong ba tháng qua. Vấn nạn bắt nạt trên mạng này bao gồm việc chia sẻ thông tin cá nhân một cách vô cớ, theo dõi, phỉ báng, quấy rối, lạm dụng tình dục, đe dọa và tống tiền.
Nạn nhân trẻ tuổi thường có xu hướng giữ im lặng về việc bị lạm dụng tình dục do sợ hãi và có thể bị kỳ thị. Điều này có thể khiến họ vướng vào một vòng luẩn quẩn, không lối thoát.
Sự im lặng này trực tiếp làm tổn hại sức khỏe thể chất và tinh thần của nạn nhân, điều này có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như lo lắng, trầm cảm, chấn thương, tự làm hại bản thân và lạm dụng chất kích thích. Lâu dần, những nạn nhân này có thể bỏ học dễ dàng rơi vào tình trạng vô gia cư, thất nghiệp.
Sự thiếu hiểu biết của cha mẹ
Cha mẹ và người chăm sóc thường không để ý tới các hoạt động trên mạng của con cái do họ không được tiếp xúc nhiều với các công nghệ đang thay đổi chóng mặt từng ngày như hiện tại.
Họ đấu tranh để bắt kịp với các phương tiện truyền thông mới và điều này có xu hướng làm gia tăng khoảng cách, đồng thời như tạo nên một bức tường vô hình ngăn cản những cuộc trò chuyện, chia sẻ cởi mở giữa cha mẹ và con cái.
Ví dụ, tại Philippines, nơi có tới 95% trẻ em từ 12 đến 17 tuổi cho biết sử dụng internet thường xuyên nhưng có tới 28% người chăm sóc họ chưa bao giờ lên mạng. Trong số những người chăm sóc trên 50 tuổi, gần một nửa trong số họ chưa được tiếp cận với các phương tiện truyền thông hiện đại ngày nay.
Tăng cường sự hiểu biết cho cha mẹ và trẻ em
Chúng ta cần giáo dục trẻ em để biết được những nguy cơ có thể khiến chúng bị lạm dụng và bóc lột trực tuyến, đồng thời thiết lập các kênh liên lạc để trẻ em dễ dàng bày tỏ với những người lớn đáng tin cậy đã qua đào tạo. Cha mẹ, người chăm sóc và giáo viên cũng cần phải làm quen với các phương tiện truyền thông mới và có thể trò chuyện một cách cởi mở với trẻ nhỏ về các vấn đề kỹ thuật số.
"Rủi ro lớn nhất trên mạng là mọi người đều có thể truy cập thông tin của người dùng và sử dụng chúng để làm điều xấu mà họ không hề hay biết", Cyndee, một người ủng hộ trẻ em ở Philippines vì sự an toàn trực tuyến, cho biết. "Tôi thông báo cho bạn bè và gia đình về sự nguy hiểm của internet và luôn bảo mật các bài đăng trên tài khoản mạng xã hội của mình".
"Tôi kêu gọi các nhà hoạch định chính sách tăng cường các quy định và hướng dẫn hiện hành về an toàn cho trẻ em trực tuyến", bà nói.
Giáo dục trẻ em về rủi ro tiềm tàng khi trực tuyến có thể thay đổi cuộc chơi. Để giúp trẻ em và thanh thiếu niên sử dụng không gian mạng một cách an toàn, ChildFund tại Úc đã phát triển một chương trình đào tạo cách tiếp cận an toàn khi trực tuyến, đảm bảo rằng trẻ em, người chăm sóc, cộng đồng và chính phủ đều được hỗ trợ.
Một điều quan trọng khác là tăng cường luật pháp và chính sách để bảo vệ trẻ em khỏi bị bóc lột và lạm dụng trực tuyến. ChildFund đã phát động một chiến dịch trực tuyến về an toàn cho trẻ em nhằm nâng cao nhận thức và tác động trực tiếp đến môi trường pháp lý và khuôn khổ chính trị của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Dự án cũng nhằm mục đích tăng cường đối thoại giữa các bên liên quan bao gồm trẻ em, cha mẹ, người chăm sóc, lãnh đạo cộng đồng và chính phủ.
Chiến dịch cũng có thể giúp thu hút các công ty công nghệ, phương tiện truyền thông và xã hội dân sự thảo luận, chia sẻ các phương pháp hay nhất và tìm ra giải pháp chống lại tội phạm lạm dụng và bóc lột trẻ em trực tuyến.
Chúng ta không thể tước đi những lợi ích mà công nghệ kỹ thuật số mang lại cho thế hệ trẻ. Tuy nhiên, quyền con người của trẻ em trên không gian trực tuyến cần phải được thực hiện một cách an toàn và công bằng. Chúng ta cần cùng nhau hành động một cách chiến lược và nhanh chóng để đảm bảo rằng trẻ em được bảo vệ khỏi mọi hình thức bạo lực trực tuyến. Việc làm ngơ, đứng nhìn chỉ làm mọi vấn đề ngày càng trở nên trầm trọng.
Theo Nikkei Asia
