“Chúng ta đồng ý là thất thoát lãng phí trong đầu tư xây dựng công trình vốn nhà nước còn nghiêm trọng mà chúng ta chưa kiềm chế được,” Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh thừa nhận trước Quốc hội sáng nay 18-11.
Ông Vinh khẳng định như vậy khi trả lời chất vấn của đại biểu Nguyễn Văn Phúc, tỉnh Hà Tĩnh. Ông Phúc đặt câu hỏi: “Xin gửi đến Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Xây dựng như sau: Các bộ có thể giúp Chính phủ tính toán định lượng được những thất thoát, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng trong việc quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn nhà nước. Có thể ước tính được những thất thoát, lãng phí đó chiếm bao nhiêu phần trăm GDP trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII, từ năm 2011 đến nay?”
Câu hỏi của ông Phúc là “chí mạng” khi thất thoát, lãng phí trong sử dụng vốn nhà nước bị coi là nghiêm trọng lâu nay. Trong Quốc hội khóa 12, những câu hỏi tương tự như vậy đã được đặt ra, kèm theo nghi vấn rằng tới 30% vốn công trình là bị “thất thoát”.
Bộ trưởng Vinh trả lời: “Câu hỏi là ba bộ này có tính định lượng được hay không? Tôi xin trả lời là có thể, nhưng chính xác là khó vì mọi người đều biết câu hỏi rất rộng liên quan đến lãng phí, thất thoát, và hiệu quả trong quản lý, sử dụng các nguồn kinh tế của nhà nước, từ tài nguyên khoáng sản, vốn, nhân lực”.
Tuy nhiên, ông thừa nhận: “Chúng ta đồng ý là thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng công trình vốn nhà nước còn nghiêm trọng mà chúng ta chưa kiềm chế được. Quốc hội và Chính phủ làm rất quyết liệt, địa phương cũng vào cuộc mà vẫn còn lớn.”
Đề cập đến lãng phí cụ thể ở công trình nhà máy thép Thái Nguyên mà các đại biểu Quốc hội chất vấn suốt hai ngày qua, ở nhiều doanh nghiệp nhà nước, và trong sử dụng vốn nhà nước nói chung, ông nói: “Chúng ta đều thống nhất với nhau cái này (thất thoát, lãng phí) là lớn, còn lớn là bao nhiêu, định lượng được nó thì không đơn giản.”
Ông Vinh nhắc lại chuyện tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XIII cách đây hai năm, đại biểu Đỗ Văn Đương, TP.HCM có câu hỏi tương tự với ông rằng, thất thoát, lãng phí của các dự án công trình vốn nhà nước trong nhiệm kỳ này tính đến 2012 ở địa phương là như thế nào.
Ông Vinh kể lại, ông đã “rất nghiêm túc” làm công văn đề nghị các bộ, các địa phương sử dụng vốn nhà nước báo cáo lại chuyện này để trả lời cho đại biểu Đương.
“Tuy nhiên, sau khoảng bảy tháng đôn đốc rất nhiều lần tôi nhận được văn bản chỉ từ 7 địa phương và 5 tập đoàn lớn có kê khai danh mục công trình có lãng phí thất thoát kém hiệu quả,” ông phân bua, và khẳng định thêm: “Nhưng con số đó không phản ánh tất cả.”
Thực tế này phản ánh rất rõ trong một báo cáo do Bộ trưởng Bùi Quang Vinh thay mặt Chính phủ gửi tới Quốc hội về việc thi hành Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ cho đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2006-2012.
Chỉ có bốn bộ và 22 địa phương gửi báo cáo cho Chính phủ về thực tế này. Trong số bốn bộ và 22 địa phương gửi báo cáo, có ba bộ và 15 địa phương báo cáo không có thiếu sót.
Còn lại Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và bảy địa phương báo cáo có sai phạm nhưng biện pháp xử lý phổ biến chỉ là ”tiến hành họp kiểm điểm trách nhiệm, rút kinh nghiệm đối với các cá nhân”.
Ông Vinh thừa nhận, câu hỏi của đại biểu Phúc là rất rộng, và đòi hỏi thời gian để ba bộ tính toán.
Trong khi đó, theo Bộ trưởng, thất thoát ở các dự án vốn nhà nước muôn hình vạn trạng.
Ông kể, tại Quốc lộ 70 nối Hà Nội – Lào Cai do Bộ Giao thông quản lý, thì Bộ Công an bắt được vụ đội trưởng đội thi công cầu Bản Phiệt rút bớt thép trên cầu. Đội trưởng là kỹ sư xây dựng khai, tôi lấy đi vì trong thiết kế thừa, thiết kế quá an toàn cho nên tôi rút đi ngần ấy cũng chả làm sao cả.
Ông Vinh bình luận: “Ở đây có vấn đề, cậu ấy trả lời rằng ông thiết kế đã được ăn theo giá trị công trình, tổng công trình trị giá bao nhiêu thì ông ấy ăn theo phần trăm trên cái đó, nên họ cứ kê lớn lên. Tổng mức to nên phần trăm lớn. Cơ quan thẩm định không phát hiện ra, nên ông ta rút mà vẫn đảm bảo không sập”.
“Cho nên lãng phí, thất thoát ngay từ khâu thẩm định trong các dự án đầu tư, không chỉ trong thi công bòn rút đâu,” ông nói.
Ông khẳng định, dùng vốn nhà nước đi học tập nước ngoài mà không hiệu quả cũng là thất thoát, lãng phí. Trong mua sắm mà gửi giá cũng là thất thoát.
“Đây là vấn đề chúng ta phải ngăn chặn nếu muốn đất nước phát triển. Đây là công việc lâu dài và khó khăn, nhưng chúng ta phải làm,” ông nói.
Liên quan đến ý kiến của Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cho rằng, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản còn nhiều vấn đề, và đây là trách nhiệm thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ông Vinh xin Quốc hội cơ hội để “nói lại cho đầy đủ”.
Ông nói: “Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ quản lý nhà nước thôi, còn các bộ chủ quản quản lý công trình, tiêu tiền ấy phải chịu trách nhiệm đồng tiền ấy có lãng phí hay không. Tôi nói lại thế.”
Nhắc lại lo ngại của đại biểu Nguyễn Mạnh Hùng, Thái Nguyên nói công trình ký túc xá sinh viên trên Đà Lạt chỉ thu hút có vài sinh viên vào ở là lãng phí, ông Vinh chỉ thẳng công trình này là Bộ Xây dựng và tỉnh Lâm Đồng quản lý.
Ông đề nghị các bộ, chính quyền địa phương cùng với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức đấu thầu tốt, thi công tốt để hạn chế bớt lãng phí.
Theo TBKTSG
