|
|
| Nghệ sĩ Xuân Bắc chia sẻ câu chuyện về khủng hoảng niềm tin. |
Trong bối cảnh phát triển thần tốc của thương mại điện tử (TMĐT), sự phổ biến của mạng xã hội, các cá nhân có sức ảnh hưởng – KOL (Key Opinion Leaders) – đã trở thành những nhân vật quan trọng trong truyền tải thông tin, hình ảnh sản phẩm, cũng như lan tỏa giá trị văn hóa, xã hội.
Tuy nhiên, cùng "sức mạnh" ấy, có nhiều hệ lụy khi một số KOL lợi dụng uy tín cá nhân để truyền tải thông tin sai lệch, thổi phồng thực tế, gây hoang mang và mất niềm tin trong cộng đồng.
Sáng 18/8, tại tọa đàm “Niềm tin và Kỳ vọng” trong khuôn khổ Hội nghị "KOL trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", đại diện từ Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, doanh nghiệp truyền thông, các KOL cũng đã thẳng thắn bày tỏ về thực trạng này và tán thành việc ra mắt Liên minh "Niềm tin số" nhằm khôi phục và phát huy những giá trị tích cực từ các KOL.
Niềm tin bị lung lay: Thực trạng đáng báo động
Tại tọa đàm, NSND Xuân Bắc, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã chia sẻ về sự lung lay niềm tin trong đời sống xã hội.
Nghệ sĩ kể lại câu chuyện bi hài về buổi livestream trao thưởng trong một chương trình bốc thăm trúng thưởng do Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam tổ chức. Hôm đó, Xuân Bắc thay mặt ban tổ chức gọi điện thoại cho người trúng thưởng để trao quà tặng trị giá 50 triệu đồng. Tuy nhiên, người nhận cuộc gọi của Xuân Bắc tỏ vẻ hoài nghi, trả lời "cho mày tất".
Dù cố gắng liên hệ nhiều lần nhưng người trúng thưởng vẫn từ chối cuộc gọi, khiến ban tổ chức phải bốc thăm lại, trao giải cho một nữ khán giả khác. Tuy nhiên, người nữ khán giả tiếp tục hoài nghi khi nhận điện thoại từ Xuân Bắc. Cô trả lời rằng: "lừa đảo hả, thôi nhé".
“Câu chuyện khủng hoảng niềm tin này không chỉ đơn thuần là mất niềm tin đối với thương hiệu, mất niềm tin vào con người, mà đôi khi nó trở thành mất niềm tin vào những điều tốt đẹp và những giá trị tốt đẹp trong xã hội”, nghệ sĩ Xuân Bắc nói.
Đặt trong bối cảnh TMĐT phát triển, ông Hoàng Minh, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chia sẻ cái nhìn sâu sắc về vai trò và thách thức của KOL. Theo ông Minh, hơn một thập kỷ qua, TMĐT của nước ta tăng trưởng 18-20% mỗi năm và KOL là một phần không thể thiếu để tạo dựng niềm tin cho người tiêu dùng, qua việc quảng bá sản phẩm chính hãng.
"Tuy nhiên, thực tế, chúng ta cũng chứng kiến không ít trường hợp KOL lợi dụng sức ảnh hưởng để quảng bá hàng giả, hàng nhái, hoặc thổi phồng sự thật, gây tổn thất cho người tiêu dùng, cũng như làm xói mòn niềm tin trong thương mại điện tử. Đây là vấn đề xã hội và kinh tế nghiêm trọng cần được quản lý chặt chẽ”, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số đánh giá.
Từ thực tế đó, ông Hoàng Minh nhấn mạnh vai trò phối hợp của các bộ, ngành để xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc, đồng thời kêu gọi sự đồng hành của các KOL trong công cuộc tạo dựng "niềm tin số" bền vững, an toàn hơn cho cộng đồng người tiêu dùng và thị trường.
Tạo dựng niềm tin từ chân thành và trung thực
Tiktoker Hana Ban Mê, tên thật là Nguyễn Thị Thu Hà, một nhà sáng tạo nội dung trẻ đến từ Tây Nguyên, đã kể lại câu chuyện của chính mình về việc xây dựng niềm tin từ những sản phẩm thân thuộc.
Thu Hà cùng bố mẹ làm nông, chứng kiến sự vất vả gần như cả đời của gia đình và bà con ở quê. Có những vụ mùa mà quả bơ hoặc sầu riêng chất lượng không bán được vì người ta không tin vào sản phẩm quê mình.
"Em chọn cách đi cùng sự thật, chân thành giới thiệu sản phẩm, công khai hết những tiêu chuẩn, điều kiện trồng trọt vùng miền, và sẵn sàng đổi trả nếu khách hàng không hài lòng. Em không giỏi nói năng hay diễn hài, nhưng em chọn sự chân thành là kim chỉ nam”, Tiktoker chia sẻ.
Hana Ban Mê nhấn mạnh cô đã tìm hiểu rõ sản phẩm, từ vùng trồng, thành phần, chuẩn an toàn - bởi đây là điều cực kỳ quan trọng khi KOL mang sản phẩm đến giới thiệu với người tiêu dùng, giữ sự tin tưởng. Cô gọi đây là chuỗi giá trị “từ trái tim đến trái tim” và “điều cốt lõi là sự tử tế”.
Tiếp nối chủ đề lan toả giá trị, diễn viên hài Phương Nam, gương mặt quen thuộc của nhóm hài độc thoại "Sài Gòn Tếu" - đã chia sẻ trải nghiệm cá nhân mà theo anh vừa mang tính tâm lý học, vừa thấm đẫm trách nhiệm xã hội.
“Tôi chưa bao giờ xem mình là nghệ sĩ, mà chỉ là người có ảnh hưởng trong cộng đồng, nhất là với giới trẻ và các em nhỏ - những người sẽ tiếp nhận nội dung của chúng tôi. Vì vậy, chúng tôi rất thận trọng trong việc chọn chủ đề diễn hài: Luôn đặt chữ ‘tếu’ đúng nghĩa là đem lại tiếng cười tích cực, vui vẻ, lạc quan và không công kích hay tổn thương ai”.
Phương Nam cũng khéo léo chia sẻ bộ ba nguyên tắc của nhóm Sài Gòn Tếu gồm: “Tếu - Chất - Tâm”, tương ứng với tiếng cười tích cực, sự chân thật và tấm lòng với nội dung truyền tải.
“Quan trọng nhất, chúng tôi chỉ diễn cái mà mình hiểu rõ, tuyệt đối không diễn vì lợi ích hay theo yêu cầu mà không hiểu chủ đề. Tất cả luôn hướng đến tuân thủ pháp luật và phát huy giá trị tích cực cho cộng đồng, từ việc nâng cao sức khỏe tinh thần cho đến kết nối các giá trị gia đình, tình yêu quê hương”.
Doanh nghiệp lo ngại rủi ro với KOL và nhãn hàng
Góp tiếng nói từ phía doanh nghiệp truyền thông, ông Lê Bá Nam Linh, nhà sáng lập Zeit Media cho biết doanh nghiệp đồng hành với rất nhiều KOL ở nhiều chiến dịch lớn nhỏ, đóng vai trò trung gian kết nối họ với doanh nghiệp và cơ quan nhà nước. Tiêu chí hàng đầu là quản trị rủi ro, vì doanh nghiệp rất lo ngại các phát ngôn hay hành xử không phù hợp của KOL có thể ảnh hưởng xấu đến hình ảnh nhãn hàng, chiến dịch và cả thương hiệu.
"Việc có một hệ thống đánh giá, tiêu chí rõ ràng để lựa chọn những KOL phù hợp là cực kỳ cần thiết”, ông Nam Linh nói và kỳ vọng Chương trình “Tín nhiệm người có ảnh hưởng” được công bố trong hội nghị KOL sẽ góp phần xây dựng một môi trường minh bạch, trong đó KOL biết rõ mình đang ở vị trí nào, cần phát triển ra sao để đồng hành hiệu quả với các đối tác kinh doanh và cộng đồng người tiêu dùng.
Đại diện cho nền tảng công nghệ toàn cầu, đại diện Meta, bà Nguyễn Phương Chi chia sẻ về nỗ lực kiểm soát và đảm bảo tính an toàn nội dung trên các mạng xã hội lớn như Facebook, Instagram, WhatsApp.
“Meta đã đầu tư hơn 3 tỷ USD, có 40.000 nhân viên làm việc 24/7 để kiểm duyệt nội dung trên toàn cầu. Song, việc kiểm duyệt còn phụ thuộc vào văn hóa, chính sách từng quốc gia. Vì vậy, hợp tác chặt chẽ với cơ quan quản lý quốc gia và KOL sẽ giúp đảm bảo thông tin chính xác, không sai lệch, đồng thời phát huy lợi ích tối đa cho người dùng tại Việt Nam”, bà Chi cho biết.
Liên minh "Niềm tin số" – Tiền đề xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh, bền vững
Tại sự kiện, các diễn giả đều nhìn nhận rõ sức ảnh hưởng to lớn, trách nhiệm nặng nề của KOL đối với xã hội, đồng thời đồng thuận cao việc cần thiết thành lập Liên minh "Niềm tin số".
Nghệ sĩ Xuân Bắc nhấn mạnh: “Liên minh không đơn thuần là tập hợp KOL, mà còn có hệ thống chấm điểm tín nhiệm người có ảnh hưởng dựa trên uy tín, trách nhiệm và sự đóng góp tích cực với cộng đồng. Điểm số đó không để khoe mẽ mà như thước đo chất lượng và cam kết của mỗi cá nhân đối với xã hội”.
Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn nhấn mạnh giá trị to lớn của liên kết trong liên minh: “Cùng nhau, các KOL sẽ lan tỏa giá trị tốt đẹp, đồng hành trong các chương trình mục tiêu quốc gia, như: phòng chống ma túy, HIV/AIDS, chống đuối nước… Sức mạnh cộng hưởng này chính là nguồn nội sinh quan trọng giúp phát triển đất nước bền vững".
Đại diện Bộ Công Thương, ông Hoàng Minh, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số cam kết phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trong hoàn thiện hệ thống pháp lý, góp phần tạo nền tảng phát triển kinh tế số an toàn.
“Sự đồng hành của Nhà nước và các ngành là yếu tố quan trọng để phát huy điểm mạnh của KOL, đồng thời loại bỏ những rủi ro do niềm tin sai lệch”, ông Minh nói.
Liên minh "Niềm tin số” được kỳ vọng sẽ trở thành mô hình điển hình, vừa kiểm soát, vừa hỗ trợ phát triển đội ngũ KOL có tâm, có tầm ảnh hưởng thực sự, lan tỏa những giá trị tích cực và góp phần xây dựng một xã hội an toàn, phát triển bền vững trong thời đại công nghệ số.