Được đánh giá là có tính sáng tạo, tính khoa học, tính ứng dụng và tính hiệu quả cao, đặc biệt là ý nghĩa nhân văn sâu sắc khi đã mang lại cuộc sống cho những người bệnh ở giai đoạn cuối cùng, công trình “Ghép đa tạng từ người hiến chết não tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức (BV Việt Đức)" của TS Dương Đức Hùng và cộng sự được trao Giải Nhất Nhân tài Đất Việt 2025 vào hôm nay, 27/10.
Đây không chỉ là một thành tựu khoa học, mà còn là biểu tượng của khát vọng và lòng nhân ái – nơi trí tuệ, y đức và tinh thần Việt hòa quyện để viết nên những câu chuyện hồi sinh diệu kỳ.
Bước chân tiên phong của y học Việt Nam
Suốt nhiều thập kỷ với những tên tuổi ngoại khoa hàng đầu, BV Việt Đức đã kiên trì theo đuổi kỹ thuật ghép tạng và nay, trở thành trung tâm ghép tạng hàng đầu cả nước với hơn 2.400 ca ghép thành công. Đặc biệt, bốn ca ghép hai tạng cùng lúc trong 6 năm qua đã đánh dấu những bước tiến vượt bậc, đưa Việt Nam gia nhập nhóm rất ít quốc gia trên thế giới làm chủ kỹ thuật phức tạp bậc nhất này: Ghép đồng thời tim - phổi, tim - gan, tim - thận và gan - thận.
Trong đó, tháng 9 vừa qua, BV Việt Đức gây tiếng vang khi thực hiện thành công ca ghép đồng thời tim-phổi đầu tiên tại Việt Nam, mở ra cánh cửa sống cho bệnh nhân Trần Như Q., khi tim và phổi chị đã suy kiệt hoàn toàn. Ngày chị ra viện, chị ôm bó hoa tặng các bác sĩ với niềm xúc động nghẹn ngào, không ai nghĩ rằng khi bước vào phòng mổ, sự sống của chị chỉ còn tính bằng ngày.
Nhưng trong 7 giờ căng thẳng, các chuyên gia ghép tạng đã vượt qua những thách thức vô cùng lớn khi nguồn tạng nhiễm khuẩn, kích thước tạng không phù hợp với người nhận, để mang lại những nhịp sống cho trái tim và đôi phổi hiến trong cơ thể mới. Ca phẫu thuật kết thúc thành công, cả phòng mổ lặng đi trong niềm hạnh phúc. Nhiều tuần sau, Q. ngồi dậy tập thở, ánh mắt rạng rỡ và cùng với sự sống của chị, y học Việt Nam ghi một dấu ấn mới.
Theo PGS.TS Phạm Vũ Lư, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực, kỹ thuật ghép tim–phổi đồng thời cực kỳ phức tạp, nên trên thế giới, chỉ một số ít quốc gia tiên tiến mới thực hiện được, như Mỹ, Anh, Pháp và Tây Ban Nha. Mỗi năm, thế giới cũng chỉ có khoảng 100 ca ghép.
Kỳ tích hôm nay bắt đầu từ một nền tảng bền bỉ. Năm 2019, BV Việt Đức ghi dấu với ca ghép đồng thời gan-thận đầu tiên tại Việt Nam cho bệnh nhân người Lào 59 tuổi suy gan, suy thận giai đoạn cuối. Ca mổ kéo dài 12 giờ, huy động gần 100 chuyên gia. Sau mổ chỉ 3 ngày, người bệnh tỉnh táo, được rút nội khí quản.
Từ đó, kỹ thuật ghép đồng thời hai tạng được hoàn thiện, mở đường cho những ca ghép phức tạp sau này, giúp BV Việt Đức bước vững trên con đường chinh phục những đỉnh cao mới.
Và rồi, tháng 2/2023, BV Việt Đức gây chấn động giới y học Việt Nam khi ghép đồng thời tim - thận cho bệnh nhân 37 tuổi, cơ tim bị giãn nặng và suy thận giai đoạn cuối, đã chạy thận nhân tạo 6 năm. Ca ghép kéo dài 10 giờ, kết thúc trong niềm xúc động vỡ òa của tập thể y bác sĩ. Sau ghép, bệnh nhân hồi phục hoàn toàn, trở lại sinh hoạt như người khỏe mạnh.
Đến ngày 1/10/2024, BV lại lập kỳ tích ghép đồng thời tim-gan đầu tiên tại Việt Nam cho anh Đ.V.H, 41 tuổi, bị suy tim và sự sống chỉ còn tính bằng giờ. Sau 8 tiếng phẫu thuật, gan và trái tim ghép đập trở lại trong lồng ngực người bệnh.
PGS.TS Phùng Duy Hồng Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực, chia sẻ: Thành công này còn có ý nghĩa đặc biệt khi nguồn tạng được lấy từ người hiến chết não tại BV Hữu nghị Đa khoa Nghệ An. Đây là minh chứng cho hiệu quả của mạng lưới BV vệ tinh mà BV Việt Đức dẫn đầu trong chuyển giao kỹ thuật và hồi sức tạng.
Trao cho tôi bức ảnh anh Đ.V.H đạp xe với nụ cười rạng rỡ, khoẻ mạnh, PGS.TS Phùng Duy Hồng Sơn thông tin thêm: Các bệnh nhân được ghép đa tạng đồng thời đến nay đều khỏe mạnh, lao động, tập thể dục và sinh hoạt như người bình thường. Có người đã có con, có người trở lại đạp xe, chơi thể thao. Đó là minh chứng rõ nhất cho giá trị nhân văn và hiệu quả của kỹ thuật ghép đa tạng”.
Mỗi ca ghép là một cuộc chiến không chỉ với tử thần, mà còn với chính giới hạn của con người. Đằng sau những thành công rực rỡ ấy là hàng trăm con người âm thầm cống hiến – từ các bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên cho tới những gia đình hiến tạng để cứu sống người khác.
Vinh danh trí tuệ, tôn vinh lòng nhân ái
6 năm, từ ca ghép gan - thận năm 2019 đến ca ghép tim - phổi năm 2025, BV Việt Đức đã đi từ những bước đầu tiên đến khẳng định đẳng cấp của y học Việt Nam – không chỉ theo kịp, mà còn sánh ngang với các trung tâm ghép tạng hàng đầu thế giới.
Tính đến nay, BV đã thực hiện 2.478 ca ghép tạng, trong đó có 109 ca ghép tim, 8 ca ghép phổi, 169 ca ghép gan và hơn 2.100 ca ghép thận – con số biết nói về trí tuệ và tấm lòng của những người khoác áo blouse trắng. Mỗi ca mổ, người thầy thuốc BV Việt Đức không chỉ cứu sống bệnh nhân, mà còn thắp sáng niềm tin vào y học và con người Việt Nam.
TS Dương Đức Hùng, Giám đốc BV Việt Đức cho biết: Thành công hôm nay là kết tinh của rất nhiều thầy thuốc với hàng nghìn ngày miệt mài nghiên cứu, hàng trăm đêm trắng trong phòng mổ và niềm tin rằng y học Việt Nam hoàn toàn có thể chinh phục những đỉnh cao tưởng chừng bất khả thi.
Giải Nhất Nhân tài Đất Việt 2025 được trao cho nhóm TS Dương Đức Hùng và 14 cộng sự là sự ghi nhận xứng đáng cho hành trình đầy gian khó nhưng cũng hết sức vinh quang. BV đã không chỉ làm chủ kỹ thuật ghép đa tạng từ người hiến chết não, mà còn xây dựng quy trình hoàn chỉnh từ tuyển chọn, phẫu thuật đến hồi sức, đào tạo. Tất cả vì một mục tiêu duy nhất: Trả lại sự sống.
“Giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2025 không chỉ vinh danh một công trình khoa học, mà còn tôn vinh những thế hệ thầy thuốc đã dám mơ, dám làm, dám chạm vào những giới hạn y học. Phần thưởng lớn nhất với chúng tôi chính là sự hồi sinh của những người bệnh tưởng chừng không còn hy vọng” – TS Dương Đức Hùng bày tỏ.
Kỳ tích của Bệnh viện Việt Đức: Lần đầu ghép thành công đồng thời khối tim - phổi tại Việt Nam
Kỳ tích ghép tạng đưa Việt Đức thành biểu tượng y học Việt Nam
Giám đốc Bệnh viện Việt Đức: Chuyển đổi số là vấn đề sống còn
