Sáng nay, 10/9, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (BV Việt Đức) ghi dấu mốc lịch sử khi bệnh nhân Trần Như Q. (38 tuổi, Hà Nội) được xuất viện sau ca ghép đồng thời tim và phổi đầu tiên tại Việt Nam. Đây là kỹ thuật khó bậc nhất của y học hiện đại, trên thế giới có chưa đến 10 nước thực hiện được với tổng số lượng chỉ khoảng 100 ca/năm.
Theo TS Dương Đức Hùng, Giám đốc BV Việt Đức, thành công này là kết quả của hàng chục năm tích lũy kinh nghiệm từ ghép tim, ghép phổi đến hồi sức tim – phổi. Kíp mổ đã phối hợp nhiều chuyên khoa, sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể kéo dài 7 giờ, điều chỉnh thuốc mê và dinh dưỡng tinh vi
Bệnh nhân vốn trong tình trạng suy đa tạng, tiên lượng tử vong tính từng ngày. Tuy nhiên, sự chính xác của phẫu thuật và chăm sóc hồi sức đặc biệt đã giúp bệnh nhân hồi phục, đi lại và sinh hoạt bình thường.
Không chỉ cứu sống một người bệnh, ca ghép tim – phổi này còn đánh dấu bước tiến vượt bậc của y học Việt Nam, khẳng định các bác sĩ đã làm chủ kỹ thuật ghép đa tạng phức tạp ngang tầm thế giới.
Hơn 100 ca ghép tim – từ dấu ấn tiên phong đến thường quy
Bên cạnh kỳ tích trên, BV Việt Đức còn vừa thực hiện thành công ca ghép tim thứ 100. Từ ca đầu tiên năm 2011 đến nay, Việt Đức đã ghi nhận 104 ca ghép tim, trong đó có 100 ca ghép đơn thuần và 4 ca ghép đa tạng (tim – thận, tim – gan, tim – phổi).
Nếu trước đây, ghép tim còn được coi là một kỹ thuật hiếm và đầy rủi ro thì nay đã trở thành kỹ thuật thường quy tại Việt Đức. Nhờ công tác truyền thông, vận động hiến tạng ngày càng mạnh mẽ, số ca hiến tạng tại BV tăng vọt. Chỉ riêng trong hai năm 2024 – 2025, BV Việt Đức đã tiếp nhận 50 ca hiến tạng, bằng một nửa tổng số ca của cả 13 năm trước đó (2010 – 2023).
Sự thay đổi này đã giúp nhiều bệnh nhân suy tim giai đoạn cuối được tiếp cận với phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Những ca ghép tim đặc biệt như ghép cho bệnh nhi nhỏ tuổi nhất (2021), ca ghép tim – thận đầu tiên (2023), ghép tim – gan (2024) và ghép tim – phổi (2025) đã khẳng định khả năng ứng dụng rộng rãi và đột phá của BV.
Đặc biệt, BV Việt Đức còn tiên phong trong việc mở rộng nguồn tạng hiến: ngoài những trái tim khỏe mạnh, các bác sĩ đã ghép thành công cả những trường hợp tim hiến suy cấp, sau đó hỗ trợ bằng ECMO rồi cai thành công.
Những ca ghép phổi sống lâu nhất
Năm 2019, Việt Đức thực hiện thành công hai ca ghép phổi toàn bộ cho bệnh nhân Nguyễn Văn Khương (Chương Mỹ, Hà Nội) và chị P.T.H. Đến nay, sau 6 năm, cả hai vẫn khỏe mạnh, trở thành những bệnh nhân ghép phổi sống lâu nhất tại Việt Nam.
Anh Khương từng sống nhờ máy thở, tiên lượng dưới một năm. Nhưng sau ca ghép, theo chị Nguyễn Thị Hạnh (vợ anh Khương), người đàn ông này được tái sinh. Trước khi ghép, anh có 5 năm điều trị viêm phổi giai đoạn cuối, phải thở bằng máy, kể cả lúc ăn hay đi vệ sinh. Anh từng ước một ngày được thở bình thường như mọi người. Giờ, anh có thể sinh hoạt, lao động như bình thường.
Còn chị H. được ghép 2 phổi kết hợp vá thông liên nhĩ, mở ra hướng điều trị cho những bệnh nhân tim bẩm sinh giai đoạn cuối.
Thành công này là tiền đề để BV Việt Đức tiến tới ca ghép tim – phổi đầu tiên vào năm 2025.
Để có được kết quả bền vững, BV đã áp dụng quy trình toàn diện: chuẩn bị kỹ lưỡng, phẫu thuật chính xác, hồi sức chặt chẽ và theo dõi lâu dài sau ghép. Người bệnh phải tuân thủ thuốc ức chế miễn dịch, phòng ngừa nhiễm trùng, phục hồi chức năng và duy trì lối sống lành mạnh.
Vai trò điều hành và sự đồng lòng
Thành công của BV Việt Đức không chỉ đến từ kỹ thuật mà còn nhờ sự quản lý và chỉ đạo chiến lược. BV đã xây dựng đội ghép đa chuyên khoa, phối hợp tim mạch, lồng ngực, gây mê – hồi sức, hô hấp, hồi sức tích cực, truyền máu, miễn dịch học, dinh dưỡng… Từng quy trình lấy, vận chuyển, bảo quản và ghép tạng được chuẩn hóa, đảm bảo an toàn tối đa.
Đồng thời, BV đầu tư cơ sở vật chất hiện đại: hệ thống ECMO, phòng mổ chuyên biệt, phòng cách ly vô khuẩn, phòng phục hồi chức năng. Chính nhờ sự phối hợp chặt chẽ từ lãnh đạo đến đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên y tế, mỗi ca ghép đều được triển khai trong điều kiện tối ưu nhất.
Ý nghĩa vượt khỏi y học
Mỗi thành công trong ghép tạng tại BV Việt Đức là sự kết tinh của y đức, kỹ thuật và tình người. Đó là kết quả của sự hy sinh thầm lặng từ người hiến tạng và gia đình họ – những người đã trao tặng sự sống ngay trong mất mát.
Chia sẻ với VietTimes, TS Hùng cho biết sau thành công của ca ghép tim - gan, tim - phổi, BV luôn sẵn sàng tinh thần và kỹ thuật để ghép 3 tạng đồng thời.
TS Nguyễn Tiến Quyết, chuyên gia hàng đầu về ghép tạng của BV Việt Đức, cũng chia sẻ: Từ những ca ghép đầu tiên vào năm 1992 đến nay, Việt Nam đã tiến xa. Với hơn 2.300 ca ghép thận, hơn 100 ca ghép tim, nhiều ca ghép phổi và ghép đa tạng thành công. BV Việt Đức đã khẳng định vai trò trung tâm hàng đầu cả nước, đồng thời đào tạo và chuyển giao kỹ thuật cho nhiều BV khác
Ca ghép tim – phổi đầu tiên thành công và những ca ghép phổi sống lâu nhất chính là những kỳ tích đặc biệt, đưa BV Việt Đức trở thành biểu tượng của ghép tạng Việt Nam.
