Lời Tòa soạn: Công nghệ giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại luôn thu hút sự chú ý của của các nhà giáo dục nói riêng và giới khoa học, công chúng nói chung. Nó cũng luôn gây ra không ít tranh cãi, mặc dù công nghệ giáo dục đã được triển khai từ hơn 40 năm qua. Để rộng đường dư luận VietTimes xin trân trọng giới thiệu loạt bài viết của GS Hồ Ngọc Đại tới bạn đọc.
Bài 1: Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục
 |
|
Giáo sư Hồ Ngọc Đại
|
Tôi chọn Môn Tiếng Việt lớp Một làm một ví dụ về Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục.
Thế nào là một giải pháp đổi mới căn bản và toàn diện?
Câu trả lời của tôi thâu tóm vào hai chữ: Triết học và Lịch sử.
Một giải pháp gọi là căn bản và toàn diện phải xử lý từ gốc hai vấn đề cốt lõi:
Dùng triết học định hướng cho quá trình thực tiễn lịch sử. Dùng hành động thực tiễn đưa lịch sử đi theo định hướng triết học, vươn lên ngang tầm triết học.
Đã là giải pháp, giải pháp nào cũng là một giải pháp thực tiễn, được thực thi trong thực tiễn cuộc sống – một thực tiễn vật chất cảm tính.
Đã là giải pháp, giải pháp nào cũng phải là một giải pháp triết học, một định hướng triết học cho thực tiễn cuộc sống vươn tới, triết học định hướng cho lịch sử. Lịch sử phải vươn lên cho ngang tầm triết học (Marx).
Giải pháp triết học – lịch sử hay giải pháp lịch sử - triết học là giải pháp dành cho những người đang sống, đặc biệt cho những người (trẻ em) đang phát triển, đang trở thành chính mình, cho xứng đáng với chính mình, mang tên riêng của chính mình.
Giải pháp triết học – lịch sử hay giải pháp lịch sử - triết học gọi là giải pháp cho cả nền giáo dục cũng được, gọi là giải pháp cho từng cá nhân cũng được. Trong thực tiễn cuộc sống, mọi sản phẩm đều do cá nhân làm ra.
Phạm trù cá nhân là phạm trù triết học chủ đạo của lịch sử hiện đại. Do đó, vấn đề sinh tử của giáo dục hiện đại phải xử lý đến tận từng cá nhân riêng lẻ.
Mỗi cá nhân hiện đại kể từ lúc lọt lòng, đều phải “tự làm ra” sản phẩm mới đưa năng lượng mới vào cơ thể mình, để nuôi sống mình và để phát triển. Trong thực tiễn cuộc sống, mỗi cá nhân riêng lẻ đều phải làm hai việc: Một, tự ăn để có năng lượng cấp cho sự sống cơ thể, cấp cho sự trưởng thành. Hai, tự học để có thể tiếp nhận thành tựu có sẵn của nhân loại, lấy năng lượng cấp cho sự phát triển.
Trưởng thành và Phát triển, Phát triển và Trưởng thành là cặp phạm trù cơ bản nhất của giáo dục hiện đại dành cho tất cả 100% trẻ em hiện đại, ở bất cứ nơi nào trên hành tinh chúng ta.
Cần có một cách nhìn triết học về trẻ em hiện đại. Cần có một cách xử lý thực tiễn trong hoàn cảnh lịch sử hiện đại. Ý thức rõ rệt về trách nhiệm đó, tôi viết ra giấy những gì cần thiết.
Bài 2: Anh nên dùng “Quy trình kỹ thuật” của anh để xử lý môn Tiếng Việt cho trẻ em Việt Nam
