Vụ án Agribank Cần Thơ: Vì sao vụ án kéo dài gần một thập kỷ?

Quá trình điều tra, truy tố, xét xử, nhiều tội danh được các cấp có thẩm quyền đề cập đến, như: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Đầu năm 2022, TAND TP Cần Thơ xét xử sơ thẩm lần đầu, tuyên cả 6 bị cáo không phạm tội Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Ngay sau đó, Viện kiểm sát nhân dân TP Cần Thơ đã có quyết định kháng nghị bản án, đề nghị Tòa án nhân dân cấp cao tại TP.HCM xét xử lại theo hướng hủy toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tháng 8/2022, Tòa án nhân dân cấp cao tại TP.HCM đã tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm. Trả hồ sơ cho Viện kiểm sát nhân dân TP Cần Thơ truy tố lại từ đầu.

Ngày 19/7/2024, TAND TP Cần Thơ mở phiên xét xử sơ thẩm (lần 2) vụ án Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, xảy ra tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Chi nhánh Cần Thơ (Agribank Cần Thơ), song đã tạm hoãn do vắng mặt một số người liên quan.

Biết trái quy định của Thủ tướng nhưng vẫn làm

Cáo trạng mới nhất của VKSND TP Cần Thơ thể hiện, Agribank Cần Thơ được phân cấp phán quyết tín dụng đến 150 tỷ đồng. Với các khoản vay vượt phán quyết, chi nhánh ngân hàng này phải trình Agribank Việt Nam phê duyệt.

Kết quả điều tra đến nay xác định, từ năm 2006-2013, Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân (SN 1980), Giám đốc Công ty TNHH MTV Nông thủy sản Tây Nam (Công ty Tây Nam), đã thành lập 7 công ty TNHH, thuê người làm giám đốc và kế toán, song trực tiếp điều hành mọi hoạt động phía sau.

7 doanh nghiệp này gồm: Công ty TNHH MTV Đồng Bằng Xanh; Công ty TNHH Tân Tiến; Công ty TNHH MTV Nông thuỷ sản Tây Nam; Công ty TNHH MTV TM-DV Nam Bộ Cửu Long; Công ty TNHH Mặt Trời; Công ty TNHH Thuỷ sản Nam Minh; Công ty TNHH MTV Công nghệ cao GMS.

Trong số các doanh nghiệp trên, chỉ có Công ty Đồng Bằng Xanh hoạt động trong lĩnh vực thuỷ sản nhưng chỉ hoạt động cầm chừng, không phát sinh lợi nhuận. 6 công ty còn lại hoạt động mua bán nhỏ lẻ, hoặc không hoạt động sản xuất kinh doanh.

Theo cáo trạng, Đạt Nhân chủ yếu sử dụng pháp nhân các công ty này để vay và trả lãi vay qua lại giữa các công ty với nhau.

Ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân, Giám đốc Công ty Tây Nam, có quan hệ tín dụng với Agribank Cần Thơ từ năm 2011. Ông ta muốn vay tiền chi nhánh ngân hàng này theo quyết định số 63/2010/QĐ-TTg ngày 15/10/2010 (quyết định 63/2010) của Thủ tướng (quyết định quy định về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản, thuỷ sản).

Theo đó, ngân sách Nhà nước sẽ hỗ trợ lãi suất vay vốn với các khoản vay dài hạn của tổ chức, cá nhân qua hệ thống ngân hàng Agribank. Doanh nghiệp vay phải đáp ứng điều kiện có ký và thực hiện hợp đồng tiêu thụ nông sản, dịch vụ cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp với nông dân, với mục đích giải ngân để mua sắm thiết bị, máy móc theo danh mục quy định.

Đầu năm 2011, Đạt Nhân liên hệ với Trần Huy Liệu (khi đó là Trưởng phòng tín dụng Agribank Cần Thơ), đặt vấn đề vay vốn thực hiện dự án đầu tư ở Hậu Giang theo quyết định 63/2010. Liệu cho Nhân biết muốn vay phải thành lập công ty hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, chuẩn bị các hồ sơ, thủ tục pháp lý liên quan, sẽ hướng dẫn và giúp vay vốn tại Agribank Cần Thơ.

Trưởng phòng tín dụng đưa Đạt Nhân lên gặp Lê Thanh Hải (lúc này là Phó giám đốc Agribank Cần Thơ) để trao đổi, bàn bạc và nhận được đồng ý, hứa giúp vay vốn.

Tháng 9/2011, Lê Thanh Hải được Agribank Việt Nam bổ nhiệm làm Giám đốc Agribank Cần Thơ.

Thời điểm này, Đạt Nhân thành lập xong Công ty TNHH MTV Nông thuỷ sản Tây Nam và lập hồ sơ dự án “Đầu tư xây dựng cụm chế biến nông sản Tây Nam”, tại xã Tân Tiến, TP Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang). Lê Thanh Hải chỉ đạo Liệu hướng dẫn Nhân hoàn thiện hồ sơ vay vốn, hồ sơ dự án. Liệu phân công cán bộ tín dụng Bùi Tuấn Anh phụ trách khoản vay.

Cáo trạng nêu rõ: Quá trình tiếp nhận hồ sơ vay vốn của Công ty Tây Nam, Lê Thanh Hải, Trần Huy Liệu, Bùi Anh Tuấn đều biết công ty này không thuộc đối tượng vay vốn hỗ trợ lãi suất theo quyết định 63/2010, không đáp ứng được các yêu cầu tại văn bản 9698 của NHNo-TDD ngày 22/2/2010 của Agribank Việt Nam.

Dù biết hồ sơ không hợp lệ nhưng 3 người vẫn cùng Đạt Nhân hợp thức hồ sơ để được vay vốn và hỗ trợ lãi suất theo quyết định 63/2010 của Thủ tướng.

“Cú bắt tay” gây thiệt hại cho Agribank Việt Nam hơn 291 tỷ đồng

Sau khi Agribank Cần Thơ ký hợp đồng tín dụng cho Công ty Tây Nam vay vốn hỗ trợ lãi suất theo quyết định 63/2010, Đạt Nhân trao đổi với Giám đốc Agribank Cần Thơ và Trưởng phòng tín dụng chi nhánh này và được đồng ý cho sử dụng tiền vay vào mục đích khác mục đích giải ngân.

Việc này khiến các hạng mục công trình của dự án không thực hiện được, Agribank Cần Thơ không kiểm soát được nguồn tiền sau khi cho Công ty Tây Nam vay.

Chưa dừng lại, Đạt Nhân tiếp tục bàn với Hải và Liệu cho Công ty Đồng Bằng Xanh và Công ty Nam Bộ Cửu Long của ông ta, cùng 3 cá nhân Phan Duy Phương, Hoàng Công Tám, Nguyễn Bửu Tâm được vay vốn, để Nhân lấy tiền thực hiện dự án “Đầu tư xây dựng Cụm chế biến nông thuỷ sản Tây Nam”. Hồ sơ vay vốn lập khống theo phương án nuôi cá tra xuất khẩu.

Sau khi bàn bạc, Hải, Liệu và Tuấn Anh đồng ý tiếp tục ký hợp đồng tín dụng và giải ngân cho Đạt Nhân. Sau khi có số tiền này, Nhân bị cáo buộc tiếp tục sử dụng sai mục đích dẫn tới dự án “Đầu tư xây dựng Cụm chế biến nông thuỷ sản Tây Nam” không hoàn thành. Nhân bị mất khả năng thanh toán.

Cáo trạng quy kết, 4 bị can Hải, Liệu, Tuấn Anh, Nhân cùng 2 cấp dưới của Nhân là Phạm Tường Thi (SN 1980), Giám đốc Công ty TNHH Tân Tiến; Nguyễn Văn Đạt (SN 1983), Trưởng ban kiểm soát Công ty TNHH Tân Tiến, đã Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, gây thiệt hại cho Agribank Việt Nam tổng số tiền hơn 291 tỷ đồng.

Cụ thể: Khoản vay của Công ty Tây Nam gây thiệt hại hơn 130 tỷ đồng; Khoản vay của công ty Đồng Bằng Xanh gây thiệt hại hơn 61 tỷ đồng; Khoản vay của Công ty Nam Bộ Cửu Long gây thiệt hại hơn 73 tỷ đồng; Khoản vay của 3 cá nhân khác gây thiệt hại hơn 24 tỷ đồng.

Liên quan đến vụ án này, VKSND TP Cần Thơ đã nghị truy tố, xét xử với 6 bị can gồm: Lê Thanh Hải (SN 1964, nguyên Giám đốc Agribank Cần Thơ); Trần Huy Liệu (SN 1972, nguyên Phó giám đốc Agribank Cần Thơ); Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân (SN 1980), Giám đốc Công ty TNHH MTV Nông thuỷ sản Tây Nam; Bùi Tuấn Anh (SN 1975, nguyên Trưởng phòng tín dụng Agribank Cần Thơ); Phạm Tường Thi (SN 1980, Giám đốc Công ty TNHH Tân Tiến); Nguyễn Văn Đạt (SN 1983, Trưởng ban kiểm soát Công ty TNHH Tân Tiến).