Việt Nam nghiên cứu virus SARS-CoV-2 bằng vật lý sinh học tính toán để tìm thuốc điều trị Covid-19

TS. Lê Văn Luân - tác giả chiếc máy sản xuất đá tuyết từ nước biển đã được vào sử dụng, giúp ngư dân tránh được thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Thông tin trên được đưa ra tại hội thảo “Xu thế phát triển, nghiên cứu và ứng dụng công nghệ thông tin, tự động hóa, robot và vật lý” do Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam tổ chức ngày 26/11.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS. Chu Hoàng Hà - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam - nhấn mạnh hội thảo là cơ hội cho các nhà khoa học trao đổi về xu hướng của thế giới và định hướng tiếp tục đưa các ứng dụng KH&CN vào đời sống của Việt Nam.

PGS.TS. Chu Hoàng Hà - Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam

Cũng tại hội thảo này, các nhà khoa học đã thông tin về kết quả và các định hướng nghiên cứu, các công nghệ có tính ứng dụng cao, như mạng 6G, vật lý sinh học tính toán; xây dựng hệ thống cứu hộ cứu nạn và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai lũ và sạt lở đất; định hướng phát triển lĩnh vực tự động hóa và Robot v.v…

Theo PGS. TS. Phạm Thanh Giang (Viện Công nghệ thông tin), trong khi mạng 5G cũng chỉ rất ít người trên thế giới được sử dụng, thì nhiều nước đã bắt đầu chuẩn bị cuộc đua về công nghệ mạng 6G, dự đoán sử dụng vào năm 2030.

PGS. TS. NCVC. Hà Quý Quỳnh - Trưởng Ban Ứng dụng và Triển khai công nghệ, Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam -

PGS. TS. Phạm Thanh Giang cho rằng, đối với mạng 6G, các nước có cơ hội như nhau về mặt thời gian để có thể dẫn đầu về nghiên cứu, triển khai, nhưng không phải nước nào cũng đủ năng lực về KH&CN, tài chính để tham gia cuộc đua từ thời điểm này. Việt Nam có khá nhiều thế mạnh trong nghiên cứu và sản xuất các thiết bị đầu cuối 6G; nghiên cứu chuyên sâu tối ưu, điều khiển trong hệ thống mạng 6G; nghiên cứu công nghệ AI cho hệ thống quản trị, xử lý dữ liệu trong hệ thống mạng 6G; nghiên cứu các bài toán an toàn, bảo mật blockchain để giải quyết bài toán an toàn trong hệ thống mạng mới.

PGS. TS. Phạm Thanh Giang

PGS.TS. Đinh Văn Trung - Viện trưởng Viện Vật lý – đã tạo ấn tượng mạnh tại hội thảo với những thông tin về các hướng nghiên cứu ở lĩnh vực vật lý sinh học tính toán ở Việt Nam: Nhóm nghiên cứu của GS. Mai Xuân Lý ở Viện Khoa học tính toán TP. HCM tiến hành các nghiên cứu về bệnh Alzheimer’s và thiết kế thuốc trên máy tính. Tại Đại học Khoa học tự nhiên Hà Nội, nhóm nghiên cứu của PGS. Nguyễn Thế Toàn nghiên cứu lý thuyết và mô phỏng đa tỷ lệ về tĩnh điện của ADN và về các protein thụ thể liên quan tới thuốc giảm đau và dược mỹ phẩm. Tại Viện Vật lý, nhóm nghiên cứu của PGS. Trịnh Xuân Hoàng có các nghiên cứu cơ bản về cuốn protein, sự hình thành sợi amyloid, ngưng tụ ADN, và bám dính sinh học.

PGS.TS. Đinh Văn Trung - Viện trưởng Viện Vật lý

“Đặc biệt, hiện nay các nhóm đã bắt đầu tiến hành các nghiên cứu về virus SARS-CoV-2 và bệnh Covid-19” - PGS.TS. Đinh Văn Trung cho hay, đồng thời, thông tin: Việc tìm ra các loại thuốc, kháng thể hoặc vaccine để chữa COVID-19 là hết sức cấp bách. Một số nghiên cứu thuốc hiện nay tập trung vào thụ thể mục tiêu là protein gai (S) của virus (Hình 2) hoặc protein thụ thể ACE-2 trên màng tế bào vật chủ, nhưng cũng có những nghiên cứu chọn thụ thể mục tiêu là các enzyme RNA polymerase và RNA methyltransferase, vốn đóng vai trò quyết định trong sao chép và phiên mã của virus bằng cách xúc tác quá trình tổng hợp RNA virus. Các loại thuốc tiềm năng có thể được xác định từ những cơ sở dữ liệu lớn như PubChem (https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/) với khoảng 103 triệu hợp chất và NIAID ChemDB (https://chemdb.niaid.nih.gov/) bằng các phương pháp tính toán và mô phỏng với quy trình sàng lọc ảo đa bước.

PGS. TS. Phạm Hồng Quang

PGS. TS. Phạm Hồng Quang (Trung tâm Tin học và Tính toán) đề cập đến một vấn đề thời sự: Trong 2 tháng 10 và 11/2020, hàng loạt sự cố thiệt hại nghiêm trọng về người trôi dạt trên biển do bão chìm tàu, cũng như bị lũ quét cuốn trôi và sạt lở đất vùi lấp. Từ đó, ông Quang đề xuất: Với các kết quả nghiên cứu nhiều năm về các hệ thống cảnh báo tự động đường ngang đường sắt, giám sát điều khiển giao thông thông minh, hệ thống giám sát bầu trời phòng không tầm thấp, đề xuất xây dựng hệ thống giám sát, báo động lũ và sạt lở đất cộng đồng và chỉ báo tìm kiếm cứu hộ cứu nạn giá rẻ do các nhà khoa học Việt Nam nghiên cứu thiết kế và có khả năng sản xuất chế tạo trong nước.

Mục tiêu của hệ thống là hiệu quả cao, giá thành rẻ, có khả năng triển khai cộng đồng dân cư ở các khu vực nghèo thu nhập thấp; giám sát thời gian thực dịch chuyển mái dốc, bùn đá; dễ dàng vận hành và duy trì và sử dụng bởi nhân lực địa phương; nối kết mạng toàn quốc giám sát và cảnh báo thiên tai (Công nghệ IoT), đồng nhất thông tin thời gian thực giữa đơn vị dự báo, đơn vị tổ chức PCTT, địa phương, người dân và đơn vị cứu hộ cứu nạn. Tiến tới địa phương tự lắp đặt dễ dàng với tư vấn từ xa của các chuyên gia đánh giá nguy cơ xác định các vị trí cần lắp đặt cảm biến. Sử dụng công nghệ, kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học và thiết bị tự chủ sản xuất tích hợp tại Việt Nam.

Robot vận chuyển của Viện Vật lý đã được đưa vào ứng dụng rất hiệu quả

Bên cạnh đó, các nhà khoa học cũng trao đổi về kết quả ứng dụng và định hướng phát triển lĩnh vực Tự động hóa và Robot trên thế giới và Việt Nam giai đoạn 2020-2025; Xu thế phát triển, ứng dụng công nghệ thông tin và tự động hóa trong ngành Năng lượng trên thế giới và Việt Nam; Phát triển Robot hoạt động trong môi trường nước, thực trạng, tiềm năng và định hướng; Một số kết quả trong nghiên cứu phát triển ROBOT tự hành thông minh ứng dụng trí tuệ nhân tạo và định hướng ứng dụng; Hệ thống tổng hợp và phân tích thông tin nội bộ; Chuyển đổi số trong hoạt động thông tin khoa học và công nghệ của Viện Hàn lâm KH và CN Việt Nam trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0; Trung tâm Vật lý quốc tế; Nghiên cứu, phát triển phân hệ xác định và điều khiển tư thế vệ tinh tại Trung tâm Vũ trụ Việt Nam; Một số kết quả ứng dụng công nghệ PLASMA và định hướng phát triển giai đoạn 2020 – 2025...