Video ngắn mang lại điều gì cho những người cao tuổi Trung Quốc?

Không biết từ bao giờ, sau khi trở về nhà từ nhà kính trồng rau mỗi ngày, nằm trên giường và lướt Tik Tok đã trở thành hoạt động giải trí quan trọng nhất đối với bà Phương, 60 tuổi. Ngày nay, video ngắn không còn là sở thích của giới trẻ, các nội dung về opera, nấu ăn tại nhà, múa và các nội dung khác trong nền tảng video ngắn cũng được người trung niên và cao tuổi yêu thích.

Các nền tảng video ngắn cũng đang nỗ lực để cung cấp cho phân khúc người dùng lớn tuổi nội dung và dịch vụ tốt hơn. Vào ngày 26/8, Trung tâm Nghiên cứu Dân số và Phát triển của Đại học Nhân dân Trung Quốc và Tik Tok đã cùng phát hành "Báo cáo khảo sát về việc sử dụng video ngắn cho người trung niên và cao tuổi", trong đó phân tích ảnh hưởng của video ngắn đối với người trung niên và người cao tuổi thông qua phân tích sâu số liệu khảo sát.

Già hóa đã trở thành một trong những xu hướng chính của dân số Trung Quốc trong tương lai. Theo điều tra dân số lần thứ bảy, dân số nước này từ 60 tuổi trở lên đạt 260 triệu người, chiếm 18,7% tổng dân số cả nước. Các nhà nghiên cứu dự đoán rằng con số này sẽ tiếp tục tăng và sẽ vượt quá 300 triệu người vào khoảng năm 2025 và 400 triệu vào năm 2033.

Đối với nhóm trung niên và cao tuổi chiếm tỷ lệ dân số ngày càng lớn, ngoài việc cung cấp vật chất thì đời sống tinh thần của họ cũng là một phần không thể bỏ qua. Một số lượng đáng kể người trung niên và cao tuổi đã nghỉ hưu, đặc biệt khi thế hệ một con đã trở thành nhóm sản xuất quan trọng nhất trong xã hội, thì tỷ lệ "người già không ai chăm sóc" có thể còn tăng lên. Họ có thể rơi vào trạng thái cô lập với thế giới bên ngoài và ngày càng xa lánh xã hội.

Sự xuất hiện của Internet đã góp phần rất lớn trong việc giải quyết vấn đề bất cân xứng thông tin, và sự xuất hiện của các đoạn video ngắn đã giải quyết được vấn đề xuất thông tin cho một số người trung niên và cao tuổi, trình độ văn hóa kém và khó đọc.

Ứng dụng video ngắn dễ sử dụng, nội dung phong phú, đã dần trở thành một phần quan trọng trong đời sống văn hóa, giải trí của người trung niên và người cao tuổi. Đó là một trong những kênh chính để họ giao tiếp với thế giới bên ngoài, đóng góp không nhỏ cho những người trung niên và người cao tuổi tiếp tục giải phóng giá trị của chính họ và có được cảm giác ý nghĩa hơn.

Một lựa chọn tốt cho đầu ra giá trị bản thân

Đặc điểm tâm sinh lý người cao tuổi và đặc điểm xã hội khiến nhóm người cao tuổi thiếu sự liên kết với xã hội, dễ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của mỗi cá nhân.

Di Zhenwu, chủ tịch Hiệp hội Nhân khẩu học Trung Quốc và giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Dân số và Phát triển của Đại học Nhân dân Trung Quốc, tin rằng sau khi nghỉ hưu người cao tuổi thường đối mặt với cảm giác thiếu hụt vai trò trong xã hội liên quan đến công việc, giảm mạng xã hội, sự phong phú của cuộc sống và cảm giác hạnh phúc suy giảm và các vấn đề khác.

Ngoài ra, người trung niên và người cao tuổi cũng có nhu cầu tự nhận thức và thể hiện giá trị bản thân.

Sự xuất hiện của Internet và video ngắn đã tìm ra bước đột phá cho những giới hạn của truyền hình và đài phát thanh truyền thống.

Internet không còn là công nghệ tiên tiến dành cho người trẻ tuổi, một số lượng đáng kể người trung niên và cao tuổi đã học cách sử dụng Internet. Theo Báo cáo thống kê lần thứ 45 về phát triển Internet ở Trung Quốc, vào tháng 3/2020, tỷ lệ sử dụng Internet của người từ 50-59 tuổi và 60 tuổi đạt lần lượt 92,17 triệu và 60,54 triệu, chiếm 42,6% và 23,8 trong độ tuổi của họ.

Khi ngày càng có nhiều người cao tuổi học cách lướt Internet và người dùng Internet ở các nhóm tuổi khác bước vào độ tuổi trung niên và cao tuổi, tỷ lệ sử dụng Internet ở người cao tuổi sẽ tiếp tục tăng.

Mức độ phổ biến của Internet ngày càng cao, người già tiếp cận Internet ngày càng dễ dàng hơn, việc tạo ra những đoạn video ngắn cũng cho phép người trung niên và người già sáng tạo hơn.

Thông qua các đoạn video ngắn, người cao tuổi có thể bày tỏ ý kiến ​​cá nhân, kinh nghiệm và tài năng của mình. Bạn bè của bà Phương ở cùng làng cũng thường xuyên livestream trên các nền tảng video ngắn, bao gồm ca hát, nấu ăn và cuộc sống thường ngày. Theo bà Phương, phòng phát sóng trực tiếp của họ không có nhiều khán giả, chỉ hơn chục người đang xem, những với họ, thế là vui rồi.

Theo dữ liệu chính thức từ Tik Tok, tính đến tháng 4/2021, những người sáng tạo nội dung trên 60 tuổi trên nền tảng Tik Tok đã tạo hơn 600 triệu video và nhận được hơn 40 tỉ lượt thích. Làn sóng người lớn tuổi sử dụng Tik Tok cũng sinh ra nhiều ngôi sao mạng xã hội tóc bạc như "Grandma Wang", "Grandpa Kang". Nội dung của họ bao gồm những chia sẻ về cuộc sống và kinh nghiệm sống với lượt like khủng.

Có thể thấy, dù có khoảng cách tuổi tác nhưng các tác phẩm do người cao tuổi tạo ra vẫn được hoan nghênh, quan điểm của người cao tuổi có chiều sâu, người trẻ có thể học hỏi kiến ​​thức từ họ.

Tăng tần suất tương tác với gia đình và bạn bè

Video ngắn không chỉ là kênh đầu ra và thể hiện giá trị bản thân cho người trung niên và người cao tuổi. Ở cấp độ xã hội, ứng dụng video ngắn còn giúp người trung niên và người cao tuổi thúc đẩy mối quan hệ với gia đình và bạn bè.

Báo cáo cho thấy 19,6% người trung niên và cao tuổi nói rằng các ứng dụng video ngắn đã cải thiện khả năng tương tác và giao tiếp của họ với con cháu. 20,1% người dùng sử dụng Tik Tok tin rằng các ứng dụng video ngắn đã giúp họ gần gũi với con cháu hơn.

Ngoài các mối quan hệ gia đình, cách chia sẻ và tương tác của các video ngắn cũng thúc đẩy tình bạn của những người trung niên và cao tuổi. Bác Dehu, 63 tuổi, thường xem các chương trình phát sóng trực tiếp và các video của người cùng làng trên nền tảng video ngắn, và họ cũng sẽ ấn thích và tương tác trong phòng phát sóng trực tiếp.

Việc sử dụng ứng dụng video ngắn làm tăng tần suất giao tiếp bạn bè giữa người cao tuổi lên 72%, cao hơn đáng kể so với 58,7% của những người lướt Internet nhưng không sử dụng video ngắn và với thời gian sử dụng trên 3 năm, tỷ lệ này tăng lên 81,2%.

Sở thích chung là cầu nối mối quan hệ giữa các cá nhân với nhau. Nền tảng video ngắn thuận tiện hơn để tương tác và chia sẻ, cho phép người trung niên và người cao tuổi sử dụng nền tảng chung với con cái hoặc các thành viên khác trong gia đình.

Nội dung thú vị có thể kích thích mong muốn tương tác và chia sẻ của những người trung niên và cao tuổi, và cũng giúp người trung niên và cao tuổi tăng tần suất giao tiếp với bạn bè.

Bảo vệ sự an toàn trên Internet cho người cao tuổi

Tuy nhiên, bên cạnh việc gặp gỡ những người bạn mới và mở rộng vòng kết nối xã hội, Internet cũng mang lại những rủi ro nhất định cho người trung niên và cao tuổi.

Tuy thời đại thông tin mạng mang đến sự phong phú về mặt thông tin nhưng cũng mang đến một lượng nội dung không an toàn nhất định. Trong những năm gần đây, thường xuyên có báo cáo về việc người trung niên và cao tuổi bị lừa trên mạng.

Một nghiên cứu của Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc và Tencent vào năm 2018 cho thấy, 67,3% người dùng Internet từ 50 tuổi trở lên từng bị lừa đảo trên mạng hoặc nghi ngờ rằng họ từng bị lừa đảo. Các hình thức lừa đảo phổ biến gồm có: lừa đảo tài chính, làm sai lệch thông tin và quảng cáo sai sự thật. An ninh mạng của những người trung niên và cao tuổi cần được bảo vệ khẩn cấp.

Vì mục tiêu này, các nền tảng Internet khác nhau cũng đang xây dựng các biện pháp đảm bảo an toàn phù hợp cho người trung niên và người cao tuổi. Trong số đó, TikTok đã tăng cường các tiêu chuẩn đánh giá đối với nội dung liên quan; nâng cao mức độ cảnh báo sớm về tin nhắn cá nhân có nguy cơ giả mạo, lừa đảo; nghiêm khắc ngăn chặn các quảng cáo bất hợp pháp và nỗ lực tạo ra một môi trường nội dung an toàn cho người dùng cao tuổi.

Bên cạnh đó, họ cũng tiếp tục khuyến khích việc tạo ra nội dung phù hợp với lứa tuổi và tăng tỷ lệ nội dung chất lượng cao. Tik Tok cũng đã khởi động các dự án nhằm mục đích quan tâm, chăm sóc người cao tuổi, giúp họ học hỏi, nâng cao kỹ năng kỹ thuật số và sử dụng Internet.

Trong khi tiến hành giáo dục ngoại tuyến, Tik Tok cũng khuyến khích người sáng tạo xuất bản nhiều nội dung chất lượng cao phù hợp với người cao tuổi, chẳng hạn như kiến ​​thức bảo mật Internet cho người trung niên và người cao tuổi.

Có lẽ nhờ sự phổ biến kiến ​​thức về an toàn mạng, những người trung niên và cao tuổi sử dụng các ứng dụng video ngắn có khả năng phân biệt mạnh mẽ hơn. Báo cáo cho thấy trong một thử nghiệm phân biệt ảnh giả, hơn 68,3% người được hỏi đang sử dụng ứng dụng video ngắn tin rằng ảnh "có thể là giả", tỷ lệ này cao hơn so với những người sử dụng Internet nhưng không sử dụng ứng dụng video ngắn.

Chìa khóa cải thiện hạnh phúc của người trung niên và người cao tuổi

Việc sử dụng các ứng dụng video ngắn đã mang lại cuộc sống giải trí phong phú hơn cho người trung niên và người cao tuổi, giúp họ duy trì liên hệ với xã hội, nâng cao sự tham gia xã hội của người trung niên và người cao tuổi. Đây là vai trò rất quan trọng hiện nay.

Khi quá trình giảm tỷ lệ sinh tiếp tục diễn ra, cơ cấu "421" gồm 4 người cao tuổi, 2 người lớn và 1 trẻ em dần trở thành xu hướng chủ đạo của cơ cấu dân số gia đình. Khi tốc độ già hóa tiếp tục gia tăng và người cao tuổi chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong dân số thì "4" cũng sẽ trở thành nền tảng chính của xã hội.

Kinh tế phát triển góp phần nâng cao mức sống vật chất của người trung niên và người cao tuổi, tuy nhiên với quá trình đô thị hóa và sự tập trung đông đúc của người dân ở các thành phố lớn, một số lượng đáng kể thanh thiếu niên đã rời quê hương và những người cao tuổi đã mất đi sự đồng hành của con cái. Điều đó cũng khiến họ mất giao tiếp với người thân ở một mức độ nhất định.

Vì vậy, làm thế nào để người trung niên và người cao tuổi sống chất lượng hơn, hạnh phúc hơn đã trở thành vấn đề mà toàn xã hội Trung Quốc phải đối mặt. Về đời sống văn hóa tinh thần, Internet và các ứng dụng video ngắn có thể đóng một vai trò to lớn.

Để đạt được mục tiêu này, các nền tảng Internet và video ngắn đang nỗ lực cung cấp các dịch vụ phù hợp hơn cho người trung niên và người cao tuổi và tạo ra một môi trường mạng an toàn cho họ.

Tất nhiên, dù Internet có phát triển như thế nào thì cũng không thể tốt hơn sự đồng hành của con cái. Nếu có thời gian, bạn vẫn nên về nhà thăm họ thường xuyên.

Theo Sina