Ngày 9/5, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố rằng quân đội Nga đã liên tiếp đánh bại các nỗ lực chiếm Đảo Rắn (Snake Island) của Ukraine, gây ra tổn thất nặng nề cho đối phương. Trước đó, vào ngày 24/2, ngay sau khi nổ ra xung đột Nga-Ukraine, quân đội Nga đã nhanh chóng chiếm đóng Đảo Rắn. Tuy nhiên, kể từ ngày 7/5, tình hình xung quanh Đảo Rắn leo thang nghiêm trọng, quân đội Ukraine đã nhiều lần tìm cách đổ bộ chiếm lại đảo nhưng đều bị quân Nga phòng thủ đảo đánh lui.
Bộ Quốc phòng Nga cho biết, trong trận chiến giành giật Đảo Rắn này, quân đội Nga đã bắn rơi tổng cộng 8 máy bay chiến đấu, trực thăng và 29 máy bay không người lái của Ukraine, đồng thời giết chết hơn 50 binh sĩ Ukraine cố gắng đổ bộ lên đảo. Trong khi đó, Bộ chỉ huy tác chiến phía Nam của các lực lượng vũ trang Ukraine cũng tuyên bố rằng đã xảy ra trận không chiến giữa hai bên gần Đảo Rắn, Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái giết chết 46 lính và phá hủy 4 tàu đổ bộ của quân Nga.
 |
Đám cháy trên Đảo Rắn do quân Ukraine oanh kích. |
Trên thực tế, đây không phải là lần đầu tiên Đảo Rắn trở thành tin hàng đầu gây xôn xao dư luận trong cuộc xung đột Nga-Ukraine. Vậy tại sao mảnh đất nhỏ bé này lại là nơi “phải chiến đấu” trong cuộc xung đột này? Vậy hòn đảo nhỏ với diện tích chỉ 0,17 km vuông này quan trọng như thế nào đối với Nga và Ukraine?
Từ chiến tranh tuyên truyền đến cuộc chiến giành đảo
Đêm 24/2, Lực lượng Biên phòng Quốc gia Ukraine phát đi thông báo trên mạng xã hội, cho biết, Đảo Rắn của Ukraine trên Biển Đen đã bị quân đội Nga chiếm đóng. Kể từ đó, hòn đảo này liên tục nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Nga.
Ngày 9/5, Bộ Quốc phòng Nga ra thông báo về “âm mưu chiếm lại Đảo Rắn của quân đội Ukraine”, cho biết, với sự tham gia trực tiếp của các cố vấn Mỹ và Anh, Bộ Tổng tham mưu Ukraine vào ngày 7/5, theo lệnh trực tiếp từ ông Zelensky, đã lên kế hoạch định tiến hành “một vụ khiêu khích lớn" để chiếm Đảo Rắn. Trong vòng hai ngày, lính dù và lính thủy đánh bộ Ukraine đã "bất chấp tất cả, cố gắng đổ bộ lên Đảo Rắn từ trên không và trên biển". Tuy nhiên, quân đội Nga lần lượt đánh bại các hành động khiêu khích của Ukraine, khiến đối phương bị tổn thất nặng nề.
 |
Ukraine công bố video đánh phá Đảo Rắn. |
Trong thời này, quân đội Nga đã bắn rơi 4 chiến đấu cơ Ukraine, 3 trực thăng Mi-8 chở quân đổ bộ và một trực thăng Mi-24 gần đảo Rắn. Ngoài ra, còn có 29 máy bay không người lái, trong đó có 8 chiếc TB-2 bị bắn hạ, và 3 xuồng tấn công chở lính hải quân Ukraine bị phá hủy trong chiến dịch đêm 8/5.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov nói, hơn 50 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng trên biển và trên bờ biển khi họ đổ bộ và cố gắng thiết lập một bãi đổ bộ trên đảo. Thi thể của 24 binh sĩ Ukraine thiệt mạng bị bỏ lại trên bãi biển Đảo Rắn. Theo thông tin của báo chí Nga, để chiếm lại đảo Rắn, quân đội Ukraine đã cử một toán biệt kích cảm tử gồm 100 binh sĩ.
Cũng theo báo chí Nga, để chiếm lại đảo, ngoài chiến dịch xâm nhập của biệt kích được lên kế hoạch kỹ lưỡng, quân đội Ukraine còn huy động lực lượng đặc biệt tinh nhuệ do NATO huấn luyện cùng hàng loạt trang bị cao cấp, dẫn đến việc tổn thất nặng nề.
Đồng thời, phía Ukraine cũng cho rằng họ đã giáng đòn mạnh vào quân đội Nga trong trận chiến giành giật đảo. Trung tâm Truyền thông Chiến lược và An ninh Thông tin Ukraine đã đăng tải hai video trên mạng xã hội, một video cho thấy lực lượng Ukraine đã tiêu diệt thành công một máy bay trực thăng Mi-8 của Nga trên đảo. Một đoạn video khác được quay bằng máy bay không người lái TB-2, cho thấy ngày 7/5 Không quân Ukraine đã xuất kích hai máy bay chiến đấu Su-27, phá hủy một số thiết bị quân sự của Nga trên Đảo Rắn bằng cách không kích tầm thấp và đánh chìm một tàu đổ bộ của Nga.
 |
Ảnh vệ tinh chụp tàu chiến Nga hoạt động gần Đảo Rắn. |
Từ "chiến tranh tuyên truyền" đến "cuộc chiến tranh giành đảo"
Trên thực tế, đây không phải là lần đầu tiên Đảo Rắn thu hút sự chú ý của toàn thế giới trong cuộc xung đột Nga-Ukraine hiện nay. Khi mới xảy ra cuộc xung đột, Đảo Rắn đã nổi tiếng với "nghi án chưa có lời giải" về sự tồn vong của 13 chiến binh Đảo Rắn.
Sau khi đảo Rắn bị quân đội Nga chiếm vào ngày 24/2, chính phủ Ukraine cho biết, toàn bộ 13 binh sĩ Ukraine đóng trên đảo Rắn đã thiệt mạng vì không chịu đầu hàng Nga. Ngay trong đêm đó, Tổng thống Ukraine Zelensky cũng đã ca ngợi những người lính Ukraine này và phong tặng họ danh hiệu “Anh hùng Ukraine”. Sau đó, tin này được các phương tiện truyền thông toàn cầu đăng tải.
Tuy nhiên, truyền thông Nga sau đó đã công bố một đoạn video cho biết toàn bộ 82 binh sĩ Ukraine trên Đảo Rắn đã đầu hàng và được đưa tới khu vực Crimea. Vào ngày 28/2, một số binh sĩ Ukraine được cho là những người lính đầu hàng trên đảo Snake nói trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông Nga rằng họ bị sốc trước phát biểu trên truyền hình của Zelensky thông báo rằng họ "tất cả đã chết". Đồng thời, hải quân Ukraine cũng xác nhận rằng quân đội Ukraine ở Đảo Rắn, những người trước đây bị cáo buộc là "tất cả đã chết", thực tế hiện đang "sống rất tốt".
 |
Bộ Quốc phòng Nga công bố ảnh Nga cấp nước cho binh sĩ Ukraine bị bắt ở Đảo Rắn hôm 24/2. |
Giờ đây, hòn đảo này một lần nữa trở thành nơi "phải quyết giành được" trong cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Chuyên gia quân sự Nga Dmitry Boltenkov trong một cuộc phỏng vấn đã nói rằng ngay từ những ngày đầu tiên của cuộc xung đột, Đảo Rắn đã trở thành một nơi quan trọng đặc biệt trong tuyên truyền chiến trường Ukraine. Ông chỉ ra rằng các nhà chức trách Ukraine gần đây đã cố gắng chiếm đảo bằng mọi giá để tuyên bố một "chiến thắng" nào đó vào ngày 9/5.
Nhà báo kiêm blogger quân sự người Ukraine Mikhail Onuflenko phân tích, đối với “cuộc chiến tuyên truyền” này, các chỉ huy cấp cao Ukraine đã hy sinh nhiều binh sĩ, thậm chí có thể hy sinh cả lô máy bay chiến đấu và UAV cuối cùng có thể tham gia chiến đấu được.
Các chuyên gia quân sự cho rằng quân đội Ukraine cũng sẽ cố gắng chiếm lại Đảo Rắn một lần nữa. Họ lưu ý rằng đã tìm thấy ở miền nam Odessa dấu vết của lựu pháo M777 và loại đạn pháo dẫn đường bằng vệ tinh của Mỹ có thể bắn tới các vị trí của Nga trên Đảo Rắn.
 |
Đảo Rắn án ngữ vị trí giúp kiểm soát Tây Bắc Biển Đen. |
Vì sao hòn đảo nhỏ bé trở thành điểm tựa chiến lược?
Với vị trí chiến lược của Đảo Rắn, Ukraine bất chấp mọi giá để chiếm lại đảo.
Thông tin công khai cho thấy, Đảo Rắn nằm ở phía Tây Biển Đen, diện tích chỉ 0,17 km vuông, cách Odessa, một thành phố cảng quan trọng ở miền nam Ukraine, chỉ 140 km, ai kiểm soát đảo Rắn cũng kiểm soát được bờ biển phía tây bắc của Biển Đen và cảng lớn nhất ở Biển Đen này, có ý nghĩa to lớn với việc kiểm soát vùng Tây Bắc Biển Đen. Trong bài, nhà quan sát quân sự Boris Rozhin cũng phân tích chỉ ra rằng nỗ lực chiếm lại Đảo Rắn của quân đội Ukraine là nhằm thay đổi cán cân quyền lực ở Tây Bắc Biển Đen.
Ngay từ thời Liên Xô, hòn đảo này đã được triển khai hệ thống phòng không và hệ thống giám sát bờ biển như một tiền đồn phòng không của khu vực Crimea. Vào tháng 8/2021, lục quân, hải quân và không quân Ukraine đã tiến hành một cuộc tập trận chung với chủ đề "phản kích âm mưu chiếm Đảo Rắn", ông Zelensky đã có mặt tại hiện trường để theo dõi.
Các nhà phân tích chỉ ra rằng đối với quân đội Nga, chiếm đóng Đảo Rắn có nghĩa là nó có thể đổ bộ vào Odessa từ phía nam và nếu thoái có thể rút về khu vực Biển Đen để thực hiện tác chiến trên biển. Không chỉ vậy, Đảo Rắn còn là chìa khóa giúp Nga kiểm soát tình hình ở tả ngạn sông Transnistria của Moldova. Ngày nay, khu vực Transnistria đóng vai trò rất quan trọng đối với sự thành công của “Chiến dịch quân sự đặc biệt” này của Nga.
Đối với quân đội Ukraine, chỉ cần chiếm lại được Đảo Rắn, họ có thể một lần nữa kiểm soát vùng biển và không phận gần Odessa mở cuộc phản công chống lại quân đội Nga và có thể nâng cao tinh thần nhờ chiến thắng này.
Trên thực tế, Đảo Rắn thực sự ở gần Romania hơn là Ukraine — chỉ cách cửa sông Danube và biên giới của Romania với Ukraine 35 km. Truyền thông Nga đưa tin, mục đích của quân đội Ukraine khi chiếm lại đảo Rắn là để mở một tuyến đường vận chuyển vũ khí đường biển từ Romania đến Odessa, nhằm vận chuyển vũ khí do phương Tây cung cấp với quy mô lớn.
Truyền thông Nga cũng chỉ ra rằng do nằm gần biên giới các quốc gia thành viên NATO, Nga có thể uy hiếp các tàu NATO ở Biển Đen bằng cách triển khai hệ thống phòng không trên Đảo Rắn. Không chỉ vậy, việc giành quyền kiểm soát Đảo Rắn có nghĩa là Nga cũng có thể "giám sát" quân đội Mỹ ở Romania.
Ngoài hoạt động quân sự, giá trị chiến lược của đảo Rắn còn thể hiện ở khía cạnh kinh tế, bởi nó nằm ở “yết hầu” của tuyến vận tải biển quan trọng nhất của Ukraine. Sau khi quân đội Nga giành quyền kiểm soát Đảo Rắn, ngoài tàu chiến, các tuyến tàu thương mại cũng bị phong tỏa hoàn toàn, dẫn đến việc Ukraine không còn khả năng xuất khẩu ngũ cốc từ cảng Odessa, một trong hai nguồn thu ngoại tệ lớn của nước này. . Ngày nay, xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine phải được vận chuyển về phía Tây đến châu Âu bằng đường sắt, nhưng khối lượng không thể so sánh bằng đường biển.
 |
Theo Liên Hợp Quốc, gần 4,5 triệu tấn ngũ cốc của Ukraine bị mắc kẹt tại các cảng, không xuất khẩu được. |
Về vấn đề này, ông Zelensky liên tục kêu gọi "lập tức áp dụng biện pháp" để dỡ bỏ sự phong tỏa của Nga đối với các cảng xuất khẩu lúa mì của Ukraine. Ngày 9/5 giờ địa phương, ông Zelensky cho biết thông qua mạng xã hội rằng ông đã có cuộc trao đổi video với ông Michel, chủ tịch Hội đồng châu Âu, đang ở thăm Odessa. Hai bên cho rằng cần phải thực hiện các biện pháp khẩn cấp để dỡ bỏ việc phong tỏa các cảng của Ukraine và nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc, tránh xảy ra khủng hoảng lương thực toàn cầu. Theo báo chí nước ngoài đưa tin ngày 2/5, số liệu của Liên Hợp Quốc cho biết cho đến nay 4,5 triệu tấn ngũ cốc Ukraine đã bị mắc kẹt tại các cảng và không thể vận chuyển để xuất khẩu.
Ngoài ra, Đảo Rắn còn mang lại cho Ukraine một thềm lục địa rộng 2.300 km vuông, trên đó có nguồn tài nguyên dầu khí trị giá 1 ngàn tỷ USD đã được phát hiện. Tuy nhiên, do công nghệ lạc hậu, Ukraine hiện không khai thác các nguồn tài nguyên này mà luôn phải mua khí đốt của Nga từ Slovakia.
