Vì sao mục tiêu 50% dân số trưởng thành có chữ ký số cuối 2025 là thách thức

Thông tin do bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC - trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ) nhấn mạnh tại Hội nghị Giao ban Quý II/2025, với các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số (CA) công cộng, tổ chức ngày 2/7.

Phát biểu tại hội nghị, Giám đốc NEAC thông tin tính đến nay, hơn 18 triệu chứng thư chữ ký số đã được cấp trên toàn quốc, tương ứng với tỷ lệ 28,42% dân số trưởng thành.

Trong khi đó, Chính phủ và Bộ Khoa học và Công nghệ đã đặt ra một mục tiêu đầy thách thức là đến cuối năm 2025, 50% dân số trưởng thành Việt Nam sẽ sở hữu chữ ký số cá nhân.

“Để hiện thực hóa mục tiêu này, rất cần sự đồng lòng, đoàn kết và quyết tâm của NEAC và các CA công cộng”, bà Tô Thị Thu Hương nói, đồng thời kêu gọi các CA công cộng cùng chung tay đẩy mạnh phát triển ứng dụng chữ ký số.

Hiện nay, NEAC đang nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới, đặc biệt là các giải pháp bảo mật hậu lượng tử, nhằm ứng phó với những thách thức mà công nghệ lượng tử có thể gây ra đối với tính an toàn của hạ tầng khóa công khai (PKI).

"Việc liên tục cập nhật kiến thức, chủ động chuẩn bị chiến lược cho kỷ nguyên mới được NEAC xác định là hướng đi tất yếu để bảo vệ vững chắc niềm tin số quốc gia", Giám đốc NEAC nói.

Báo cáo về công tác kiểm tra, giám sát 6 tháng đầu năm 2025 cho thấy những chuyển biến tích cực của các CA, hoạt động dần đi vào nề nếp và bám sát quy định pháp luật. Công tác kiểm tra đã giúp các CA chuẩn hóa quy trình, chú trọng hơn đến bảo mật thông tin người dùng.

Tuy nhiên qua kiểm tra vẫn còn tình trạng hồ sơ thuê bao chưa hợp lệ. Đáng chú ý, là việc CA cấp chứng thư số cho mục đích thử nghiệm nhưng không thông báo cho NEAC. Các vi phạm này đã khiến các doanh nghiệp bị xử phạt. Năm 2025, NEAC sẽ tiếp tục tăng cường công kiểm tra, bao gồm cả kiểm tra đột xuất để có các chấn chỉnh kịp thời.

Theo đại diện Phòng Hạ tầng và phát triển dịch vụ của NEAC, ba yếu tố cốt lõi trong bảo mật là Hệ thống - Quy trình - Nhân sự. Trong đó, yếu tố con người được xem là mắt xích quan trọng nhưng cũng dễ bị tổn thương nhất, có liên quan đến 82% các vụ tấn công mạng.

Các vấn đề như thói quen đặt mật khẩu yếu, bị lừa đảo qua social engineering, hay nhân sự cũ cài cắm mã độc (trapdoor, logic bomb) là những rủi ro hiện hữu. Giải pháp để giảm thiểu rủi ro từ con người chính là xây dựng các quy trình, quy chế vận hành chặt chẽ, được kiểm tra và cập nhật thường xuyên.

Hỗ trợ 5 triệu hộ kinh doanh tham gia kinh tế số

Một trong những hoạt động cần đẩy mạnh thời gian này là việc đồng hành cùng hộ kinh doanh ứng dụng hóa đơn điện tử. Việc đưa 5 triệu hộ kinh doanh tham gia kinh tế số, minh bạch và hiện đại là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của quá trình chuyển đổi số quốc gia. Do đó, các quy định mới của pháp luật về việc sử dụng hóa đơn điện tử và chữ ký số đã tạo ra một bước ngoặt, đặt ra cả thách thức lẫn cơ hội to lớn.

Các đại biểu tham dự hội nghị thống nhất rằng hành lang pháp lý đang có những thay đổi mang tính nền tảng. Những quy định này nhằm giải quyết các bất cập tồn tại lâu nay, phần lớn các hộ kinh doanh vẫn chủ yếu đóng thuế khoán, không kê khai thuế và không xuất hóa đơn.

Tình trạng này dẫn đến hệ lụy thất thu thuế, tạo ra sự cạnh tranh không công bằng với các doanh nghiệp, khiến các hộ kinh doanh khó phát triển bài bản và lớn mạnh, đồng thời còn là mảnh đất cho hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Các rào cản chính mà hộ kinh doanh gặp phải trong quá trình chuyển đổi này bao gồm: lo ngại về chi phí đầu tư ban đầu cho phần mềm và thiết bị, tâm lý e ngại bị truy thu thuế khi minh bạch doanh thu và hạn chế về hiểu biết công nghệ, đặc biệt với người lớn tuổi.

Để tháo gỡ các khó khăn trên, đại diện các CA công cộng đang chủ động xây dựng các giải pháp, chính sách hỗ trợ.