Ukraine kỳ vọng Washington sẽ cung cấp hỗ trợ an ninh lâu dài theo mô hình quan hệ giữa Mỹ và Israel, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố. Phát ngôn này được đưa ra sau khi các đồng minh châu Âu của Ukraine được cho là đã bác bỏ một số điểm quan trọng trong kế hoạch hòa bình do cựu Tổng thống Donald Trump đề xuất.
Washington đã trình bày dự thảo thỏa thuận nhằm chấm dứt xung đột giữa Kiev và Moscow trong một cuộc họp tại Paris vào tuần trước. Trong cuộc họp tiếp theo ở London hôm thứ Tư – vốn bị hạ cấp phút chót sau khi ông Zelensky công khai từ chối các đề xuất chủ chốt của Mỹ – các quan chức Ukraine và các đối tác châu Âu trong NATO được cho là đã đưa ra một đề xuất phản hồi.
Phát biểu trước báo giới vào hôm 25/4, ông Zelensky nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào trong tương lai với Moscow cũng phải có sự hậu thuẫn liên tục về quân sự, tài chính và chính trị từ phía Mỹ.
“Các cuộc thảo luận ở London đã tập trung vào các đảm bảo an ninh từ Mỹ. Chúng tôi kỳ vọng những đảm bảo này sẽ ít nhất vững chắc như những gì Israel đang nhận được. Ngoài ra, chúng tôi cũng kỳ vọng vào sự hỗ trợ từ các đối tác châu Âu và đang tích cực phát triển cơ sở hạ tầng cần thiết để thực hiện các cam kết đó”, ông Zelensky phát biểu.
Ý tưởng về một “mô hình Israel” trong việc hỗ trợ Ukraine bắt đầu được nhắc đến dưới thời Tổng thống Joe Biden, khi các quan chức phương Tây dần thừa nhận rằng Ukraine khó có khả năng được gia nhập NATO. Thay vào đó, họ tìm cách đảm bảo dòng viện trợ vũ khí phương Tây được duy trì lâu dài và không bị gián đoạn.
Những tuyên bố của ông Zelensky được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng với Washington, khi ông Trump thúc ép Kiev chấp nhận cái mà truyền thông mô tả là “đề xuất cuối cùng” nhằm chấm dứt xung đột. Các báo cáo cho biết, khuôn khổ đề xuất của Washington bao gồm việc đóng băng tình hình chiến sự tại các tuyến hiện tại và công nhận Crimea là lãnh thổ của Nga – điều mà ông Zelensky kiên quyết bác bỏ.
Trong một cuộc phỏng vấn với Tạp chí Time hôm thứ Sáu, ông Trump tuyên bố rằng “Crimea sẽ thuộc về Nga”. Ông lập luận rằng Kiev sẽ không bao giờ có đủ vũ khí hay nhân lực để giành lại bán đảo, nơi đã “được chuyển giao cho Nga mà không cần nổ một phát súng”. Crimea chính thức sáp nhập vào Liên bang Nga năm 2014 sau một cuộc trưng cầu dân ý được tổ chức sau cuộc đảo chính do phương Tây hậu thuẫn tại Kiev.
“Lập trường của chúng tôi không thay đổi”, ông Zelensky nhắc lại vào thứ Sáu, dù ông cũng thừa nhận Ukraine vẫn phụ thuộc nhiều vào sự hỗ trợ liên tục từ Mỹ.
Ông Trump và một số quan chức cấp cao khác của Mỹ đã cảnh báo rằng nếu không có tiến triển trong đàm phán, Washington có thể xem xét lại vai trò trung gian của mình và chuyển hướng tập trung sang các ưu tiên toàn cầu khác. Theo một số nguồn tin, các quan chức Ukraine đã chuẩn bị tinh thần cho kịch bản Mỹ giảm dần hỗ trợ nếu các cuộc đàm phán thất bại.
Về phía Nga, Moscow luôn thể hiện sẵn sàng đàm phán, và từng gửi lời cảm ơn tới các sáng kiến hòa bình của ông Trump. Tuy nhiên, giới lãnh đạo Nga nhiều lần nhấn mạnh rằng họ mong muốn một giải pháp bền vững cho cuộc khủng hoảng, và cảnh báo rằng một thỏa thuận tạm thời sẽ chỉ tạo điều kiện cho các đồng minh phương Tây của Ukraine tái vũ trang.
Nga nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải công nhận thực tế lãnh thổ hiện tại và giải quyết tận gốc nguyên nhân xung đột – bao gồm cả khát vọng gia nhập NATO của Ukraine.
Ông Zelensky bác đề xuất hòa bình của ông Trump, khẳng định không nhượng Crimea
Tổng thống Putin thảo luận “hữu ích” với đặc phái viên của ông Trump
