Tổng bí thư: Pháp luật không chỉ để trừng trị, mà còn để giáo dục, cảm hóa, bảo vệ

Một trong những trụ cột bảo vệ công lý

Sáng 21/7, Tổng bí thư Tô Lâm đã tới dự Lễ kỷ niệm 65 năm Ngày truyền thống ngành kiểm sát nhân dân (26/7/1960-26/7/2025), đón nhận danh hiệu Anh hùng Lao động và Đại hội thi đua yêu nước của ngành kiểm sát nhân dân (KSND) lần thứ VII.

Tại buổi lễ, Tổng bí thư Tô Lâm đã trao tặng danh hiệu Anh hùng Lao động cho tập thể Viện KSND Tối cao.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Tổng bí thư Tô Lâm cho biết dù với tổ chức, bộ máy và nhiệm vụ nào, Viện KSND cũng có vị trí, vai trò quan trọng trong bộ máy Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; ngành KSND cũng luôn đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Ghi nhận và đánh giá cao những thành quả to lớn mà ngành đã đạt được trong suốt 65 năm qua, Tổng bí thư nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của ngành KSND trong thời gian tới rất quan trọng, là một trong những trụ cột bảo vệ công lý trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Ngành kiểm sát cũng là thành tố quan trọng trong việc xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh và liêm chính; phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Theo Tổng Bí thư, ngành sẽ góp phần kiến tạo một xã hội kỷ cương, công bằng, dân chủ, văn minh – nơi công lý được thực thi, pháp luật được thượng tôn và lòng dân được củng cố.

Từ việc nhận thức đầy đủ, sâu sắc yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện nay, Tổng bí thư chỉ rõ, cần tiếp tục làm tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng ngành trong sạch, vững mạnh, hiện đại, bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả mô hình viện KSND 3 cấp sau sắp xếp, tinh gọn.

Cần phát huy tinh thần đoàn kết, trách nhiệm; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, liêm chính trong nội bộ ngành; xây dựng viện KSND luôn là một trong những thiết chế quan trọng để bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, giữ gìn sự liêm chính của hệ thống tư pháp, góp phần trực tiếp bảo đảm nguyên tắc thượng tôn pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân - những giá trị cốt lõi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Tổng bí thư lưu ý đặc biệt quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát có bản lĩnh chính trị vững vàng, chuyên môn sâu, đạo đức trong sáng, kỷ luật nghiêm minh, có dũng khí bảo vệ cái đúng, kiên quyết đấu tranh với cái sai.

Mỗi cán bộ kiểm sát phải nhận thức rõ rằng mình đang tham gia trực tiếp vào sứ mệnh bảo vệ nền tảng pháp lý cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, Tổng bí thư yêu cầu cán bộ kiểm sát phải không ngừng rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức công vụ theo lời Bác Hồ đã dạy, phải “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”; đồng thời phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ công tác.

"Trong hoạt động công tố phải bảo đảm đúng pháp luật, đúng người, đúng tội, chú trọng chống oan sai, bỏ lọt tội phạm, xử lý nghiêm minh, đồng thời cũng bảo đảm tính nhân văn, nhân đạo, đây là trách nhiệm chính của mỗi cán bộ, công chức, kiểm sát viên Viện KSND", Tổng bí thư nhấn mạnh.

Tổng bí thư cho rằng, hoạt động kiểm sát không chỉ là thực thi pháp luật, mà còn là thực thi công lý với tinh thần nhân văn; pháp luật không chỉ để trừng trị, mà còn để giáo dục, cảm hóa, bảo vệ và khai mở lối đi cho sự hướng thiện.

Mỗi quyết định truy tố, không truy tố, kháng nghị hay kiến nghị... đều liên quan đến số phận của một con người, vì vậy phải cân nhắc hết sức kỹ lưỡng cả lý và tình, bảo đảm công lý được thực thi, người bị xử lý “tâm phục, khẩu phục”, qua đó củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với nền tư pháp đất nước.

Ngành kiểm sát hướng đến xử lý hình sự trên môi trường số

Trong kiểm sát hoạt động tư pháp, Tổng bí thư lưu ý phải bảo đảm mọi hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đúng pháp luật; bảo đảm quyền lực tư pháp được kiểm soát chặt chẽ; bảo đảm phòng chống tội phạm, tham nhũng, tiêu cực ngay chính từ các cơ quan bảo vệ pháp luật. Tăng cường bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước, lợi ích của nhóm dễ bị tổn thương; kiểm sát chặt chẽ việc giải quyết các vụ việc dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại.

Tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết của Quốc hội thí điểm viện KSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công. Người đứng đầu Đảng nhấn mạnh đây là nhiệm vụ mới mà Đảng, Nhà nước giao cho viện kiểm sát, đề nghị ngành cần đầu tư con người, cơ sở, vật chất để làm tốt công tác này.

Tổng bí thư yêu cầu viện kiểm sát cần tăng cường áp dụng thủ tục rút gọn, áp dụng các biện pháp phi tố tụng. Ngành cần phối hợp để bảo đảm mọi hành vi vi phạm pháp luật đều được phát hiện, xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng tội, không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.

Tổng bí thư lưu ý, tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, hiện đại hóa ngành kiểm sát, hướng tới mô hình viện kiểm sát điện tử, cắt bỏ thủ tục trung gian, nâng cao hiệu quả xử lý công việc, thời gian xử lý hồ sơ thủ công, tăng tính minh bạch trong quá trình thực thi nhiệm vụ... mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong công tác kiểm sát; tiếp tục tổ chức có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước ngành kiểm sát.

Nhân dịp này, Tổng bí thư Tô Lâm đã đến thăm Trung tâm Điều hành thông minh ngành KSND.

Trung tâm Điều hành thông minh ngành KSND ra đời nhằm tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, hiện đại hóa ngành kiểm sát, hướng tới mô hình viện kiểm sát điện tử, cắt bỏ thủ tục trung gian, nâng cao hiệu quả xử lý công việc.

Với mục tiêu hiện đại hóa quy trình nghiệp vụ, ngành Kiểm sát nhân dân đang triển khai xử lý toàn bộ vụ án hình sự trên môi trường số – từ nhập thông tin, duyệt báo cáo án đến ban hành lệnh, quyết định tố tụng – đảm bảo dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”.

Thời gian tới, ngành sẽ kết nối liên thông dữ liệu giữa công an – viện kiểm sát – tòa án; đồng thời ứng dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data) nhằm hỗ trợ kiểm sát viên ra quyết định chính xác, kịp thời, nâng cao hiệu quả công việc và tăng tính minh bạch trong thực thi nhiệm vụ.