Sự cố khinh khí cầu “gián điệp” của Trung Quốc dường như đã xóa sạch mọi lợi ích tích cực từ cuộc họp G20 giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình ở Bali, với làn sóng phẫn nộ tại Mỹ đổ dồn lên TikTok khi những lời kêu gọi cấm hoàn toàn ứng dụng Trung Quốc ngày càng tăng.
TikTok, đã bị cấm trên các thiết bị của chính phủ ở gần một nửa số bang của Mỹ, có hơn 1 tỷ người dùng trên toàn cầu, chỉ riêng ở Hoa Kỳ là 94,1 triệu – chiếm khoảng 28% người dùng Mỹ.
Một nghiên cứu do Tiến sĩ Nuurrianti Jalli của Đại học Bang Bắc đứng đầu và được hỗ trợ bởi một khoản trợ cấp từ chương trình chính sách công của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, về tác động của TikTok đối với giới trẻ ở Đông Nam Á, cho thấy TikTok có thể là một nền tảng chiến lược để tác động đến cộng đồng, có thể tác động đối với các cử tri trẻ trên toàn thế giới.
Tổng thống Mỹ Biden năm ngoái đã mời các ngôi sao TikTok giúp giải thích Đạo luật Giảm lạm phát và cuộc chiến ở Ukraine cho hàng triệu thanh niên Mỹ.
Ở hầu hết các quốc gia, TikTok không hề bị phân biệt đối xử. Tuy nhiên, thành công của TikTok đã thu hút sự nghi ngờ và phẫn nộ ở Mỹ và một số đồng minh của họ trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị, với chiến lược ngăn chặn tối đa - thường là chiến lược của Mỹ. Đảng Cộng hòa từ lâu đã bày tỏ lo ngại về vai trò có thể có của TikTok trong việc can thiệp vào bầu cử và kêu gọi cấm hoàn toàn – giống như với tập đoàn Huawei Technologies.
Bất chấp việc các nhà nghiên cứu Hoa Kỳ phát hiện ra rằng TikTok không bị chính phủ Trung Quốc kiểm soát, nhưng lưỡng đảng của Hoa Kỳ từ lâu đã nghi ngờ về cơ quan đứng đằng sau TikTok, cảm nhận được mối đe dọa đối với vai trò lãnh đạo toàn cầu của Washington trong việc kiểm soát thông tin và các giá trị của Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa khác nhau về cách đối phó với sự trỗi dậy của TikTok, vì sợ làm mất lòng cử tri trẻ Mỹ. Không có gì ngạc nhiên khi sau sự cố khinh khí cầu, cả hai bên lại trở nên đoàn kết hơn bao giờ hết.
Về phần mình, TikTok đã nhấn mạnh trọng tâm thương mại thuần túy của mình và cấm quảng cáo chính trị để giảm bớt lo ngại về can thiệp bầu cử. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây về khả năng phát hiện các quảng cáo có thông tin bầu cử gây hiểu lầm hoặc sai lệch của các nền tảng mạng xã hội cho thấy TikTok đã chấp thuận 90% trong số đó.
Mặc dù Facebook, không cấm vĩnh viễn quảng cáo chính trị, cũng đạt điểm rất thấp trong nghiên cứu, nhưng nguồn gốc từ Mỹ của nó có nghĩa là nó phải đối mặt với sự giám sát ít hơn từ Hoa Kỳ và các đồng minh. Để tồn tại ở Mỹ, TikTok phải làm tốt hơn nhiều so với Facebook trong việc chống lại tin tức giả mạo và ngăn chặn các rủi ro chính trị tiếp theo.
Với căng thẳng Mỹ-Trung đang ở mức độ quá cao, sự ngây thơ hoặc thiếu sót của TikTok dường như đã trở nên không còn phù hợp và một số người đã cố gắng so sánh với Huawei. Nhưng không giống như Huawei, TikTok hầu như không nhận được viện trợ của chính phủ và đã thành công bất chấp sự mạnh tay kiểm soát của Bắc Kinh đối với các công ty truyền thông xã hội. Chẳng hạn, kể từ năm 2017, luật tình báo quốc gia đã buộc tất cả các công ty có thông tin được lưu trữ trong biên giới của mình phải cung cấp dữ liệu theo yêu cầu của chính phủ.
 |
TikTok thậm chí không phải là ứng dụng đầu tiên của ByteDance bị kiểm duyệt mạnh tay. Vào năm 2018, Neihan Duanzi, ứng dụng tập trung vào sự hài hước, đã đột ngột bị đóng cửa vì vi phạm các nguyên tắc kiểm duyệt, buộc người sáng lập ByteDance Zhang Yiming phải xin lỗi.
Sự sụp đổ của TikTok có thể đến nhanh như sự trỗi dậy của nó, trong bối cảnh tranh cãi ngày càng tăng trên toàn thế giới.
Sự mơ hồ trong thuật toán của nó – thứ mà TikTok khẳng định là dựa trên sở thích và hành vi của người dùng – giúp những người chỉ trích nó có cơ hội tuyên bố thao túng và kiểm duyệt mà không cần phải cung cấp bằng chứng chắc chắn cho điều đó.
Phương thức hoạt động của TikTok khác rất nhiều so với người anh em Douyin ở Trung Quốc đại lục – thu hút người dùng lớn tuổi, được cảnh sát sử dụng để chia sẻ thông tin và có các tính năng nhận dạng khuôn mặt tiên tiến.
Các chuyên gia đồng ý rằng vi phạm quyền riêng tư dữ liệu của TikTok không phải là hiếm và thậm chí còn khá hạn chế so với vi phạm của những người khác như Facebook . Những gã khổng lồ truyền thông xã hội khác của Hoa Kỳ bao gồm Facebook, Reddit và LinkedIn cũng đã bị phát hiện đang đọc bảng tạm của người dùng – nơi dữ liệu được sao chép trên hoặc trong các ứng dụng được lưu tạm thời – mà họ tuyên bố là để ngăn chặn gửi thư rác.
Để trấn an các nhà chức trách Hoa Kỳ, ByteDance đã nhắc lại rằng họ không còn sử dụng người kiểm duyệt nội dung có trụ sở tại Trung Quốc nữa và đã chuyển dữ liệu người dùng Hoa Kỳ của mình sang Oracle.
Nhưng các báo cáo gần đây về việc nhân viên truy cập không phù hợp vào dữ liệu của người dùng TikTok ở Hoa Kỳ đã giáng một đòn mạnh vào danh tiếng của ByteDance và các biện pháp mạnh nhất phải được thực hiện để đảm bảo điều này không bao giờ xảy ra nữa.
Trong nhiều thập kỷ, các công ty công nghệ đã hoạt động ở các thị trường khác nhau bằng cách sử dụng các bộ phận khác nhau để tạo ra sự phân chia thông tin một cách hiệu quả. Điều này cho phép đóng cửa các bộ phận riêng lẻ nếu cần, khi môi trường thay đổi, chẳng hạn như khi TikTok rời Hồng Kông hoặc khi Google và Facebook rời Trung Quốc đại lục.
Nếu TikTok muốn tồn tại ở Mỹ, kết quả lạc quan nhất có thể là một liên doanh bắt buộc liên quan đến việc chuyển giao công nghệ cho một công ty nội địa của Mỹ. Cựu tổng thống Donald Trump đã đưa ra ý tưởng này, điều này có thể sẽ được Tổng thống Biden chọn lại.
Các chính trị gia Hoa Kỳ từ lâu đã phàn nàn về việc Trung Quốc “ép buộc chuyển giao công nghệ” và đây có thể là một đòn trả đũa kinh điển, đồng thời tránh được sự phản đối kịch liệt từ người dùng TikTok ở Hoa Kỳ.
Theo SCMP
