Thuốc lá điện tử đang tấn công giới trẻ

Hội thảo tập huấn, trao đổi thông tin báo chí về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (Ảnh: Minh Thúy)

Thuốc lá điện tử làm tăng nguy cơ nghiện thuốc lá thông thường

Theo ThS. BS. Nguyễn Tuấn Lâm, nghiên cứu cho thấy những người trẻ tuổi đã thử sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 3,5 lần so với nhóm người không dùng thuốc lá điện tử.

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho hay, thuốc lá điện tử đang rất phổ biến trong giới trẻ. Nguyên nhân chính là do thuốc lá điện tử có thiết kế hấp dẫn, điển hình như hình dạng USB với đặc điểm có nồng độ nicotine cao và khói gần như không nhìn thấy.

Thông tin về xu huớng sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh, BS. Lâm cho biết, qua 2 vòng điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên vào năm 2014 và 2018 ở các nước châu Âu cho thấy, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong nhóm 13-15 tuổi đều cỏ xu hướng tăng nhanh, cả ở nam và nữ.

ThS. BS. Nguyễn Tuấn Lâm - cán bộ kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam (Ảnh: Minh Thúy)

BS. Lâm nhấn mạnh, thuốc lá điện tử có tác hại rất lớn tới sức khỏe con người. Trong thuốc lá điện tử có chứa nicotine - chất gây nghiện mạnh và gây hại cho sức khỏe đặc biệt là trẻ em, trẻ vị thành niên, phụ nữ có thai. Các chất dộc được tìm thấy trong dung dịch của thuốc lá điện tử và trong khói.

ThS. Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế - nhấn mạnh, thuốc lá thế hệ mới độc hại như thuốc lá thông thường, Bộ Y tế đã đề xuất cấm sử dụng dưới mọi hình thức, kể cả thí điểm. ThS. Trần Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế (Ảnh: Minh Thúy) "Thực tế cho thấy, sản phẩm thuốc lá thế hệ mới được thiết kế bắt mắt, thu hút giới trẻ và nhắm đến cả người chưa hút thuốc. Hút thuốc lá điện tử hiện đang gia tăng trong giới trẻ, người chưa hút và kể cả người đang hút thuốc thông thường cũng có xu hướng sử dụng song song thuốc lá điện tử. Thuốc lá điện tử là loại hình thuốc lá mới, hiện chưa có đầy đủ bằng chứng thuốc lá điện tử có hại hơn thuốc lá truyền thống hay không, nhưng rõ ràng tác hại gây ra không hề thấp hơn thuốc lá thông thường, thậm chí có những tác hại cấp tính ngay sau hút hơi đầu tiên như: viêm phổi, đột quỵ, nguy cơ cháy nổ cao,..." - bà Trang nói.

Bên cạnh đó, rất nhiều sản phẩm thuốc lá điện tử có nhiều đặc tính thiết kế khác nhau, dễ bị can thiệp thay đổi bởi người dùng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị trộn lẫn với ma túy. Nếu tiếp xúc lâu thì sẽ gia tăng nguy cơ gây các bệnh nguy hiểm tới tính mạng như ung thư, tim mạch, hô hấp,…

70% người thử một điếu thuốc trở thành người hút thuốc hàng ngày

ThS. Lê Thị Thu – Quản lý Chương trình Phòng chổng tác hại thuốc lá và bệnh không lây nhiễm, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam – cho hay, vì lợi nhuận nên ngành công nghiệp thuốc lá luôn tìm kiếm những đối tượng sử dụng thuốc lá mới để thay thế và đối tượng hàng đầu được nhắm tới chính là giới trẻ.

Thống kê cho thấy, những người trẻ tuổi (14-30 tuổi) đã sử dụng thuốc lá điện tử thì có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá thông thường cao hơn 4 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử; 70% số người thử một điếu thuốc và trở thành người hút thuốc hàng ngày do nicotine – chất gây nghiện có trong thuốc lá.

Thực tế, ngành công nghiệp thuốc lá đã lên một kế hoạch trên phạm vi toàn cầu với chiến lược phát triển sản phẩm nhắm đến giới trẻ như: Thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ,… Cùng với đó, ngành công nghiệp thuốc lá tiến hành giới thiệu sản phẩm và dùng thử ở các cửa hàng bán lẻ; sử dụng giới trẻ, người nổi tiếng/có ảnh hưởng quảng cáo thuốc lá; tận dụng độ tuổi trẻ  của những người nổi tiếng trên mạng xã hội để quảng cáo và bán hàng như Facebook, Instagram, Tiktok,..., đồng thời, bán thuốc lá qua các trang thương mại điện tử.

ThS. Lê Thị Thu – Quản lý Chương trình Phòng chổng tác hại thuốc lá và bệnh không lây nhiễm, Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam (Ảnh: Minh Thúy)

Bà Thu nhấn mạnh: Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đều là sản phẩm độc hại mới. Ngành công nghiệp thuổc lá đã sử dụng các cách thức quảng cáo, tiếp cận nhắm vào giới trẻ. Hiện, tỷ lệ đang sử dụng, thuốc lá nung nóng ở Việt Nam chưa cao nhưng có xu hướng gia tăng sử dụng ở Việt Nam và trên các nước.

Do đó, Việt Nam cần khung pháp lý nhằm kiểm soát các sản phẩm này. Cơ quan chức năng cần kiểm soát các hoạt động quảng cáo, buôn bán các sản phẩm này khỉ các sản phẩm này chưa được được phép lưu hành trên thị trường.

Thuốc lá điện tử chủ yếu trôi nổi trên internet

Theo ThS. Đoàn Thu Huyền - Trưởng Đại diện Tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em không thuốc tại Việt Nam – đến thời điểm hiện tại chưa có thị trường thuốc lá điện tử tại Việt Nam, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua internet. Do đó, nếu ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường sẽ đảm bảo tính khả thi.

Thực tế, tỷ lệ hút thuốc lá ở nam giới Việt Nam vẫn còn cao. Điều này cho thấy cần tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá theo Công ước khung về kiêm soát thuốc lá của WHO và đã được chứng minh là hiệu quả trước khi cân nhắc tới tiêm năng giảm hại bằng thuốc lá điện tử.

Toàn cảnh hội thảo (Ảnh: Minh Thúy)

Bà Huyền cho rằng việc cho phép thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng lưu hành trong thị trường là không phù hợp với các nguyên tắc phòng chống tác hại thuốc lá đã được quy định trong luật phòng chống tác hại thuốc lá và mục tiêu trong chiến lược phòng, chống tác hại của thuốc lá.

“Lợi ích” duy nhất để cho phép lưu hành thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng ở Việt Nam là tăng lợi nhuận cho các công ty thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng nhưng phải trả giá bằng chính sức khỏe của cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên. Nếu lý do chính là tăng nguồn thu thì tăng thuế các sản phẩm thuốc lá sẽ là cách làm hiệu quả nhất - đạt được cả hai mục tiêu là giảm tỷ ỉệ hút thuốc và tăng thuế tiêu thụ đặc biệt.