|
|
| Một công nhân đang di chuyển sản phẩm thép tại một nhà cung cấp thép ở Toronto, Ontario, Canada trong hôm 11/3. Ảnh: AFP. |
Hành động của ông Trump – nhằm tăng cường bảo vệ cho các nhà sản xuất thép và nhôm của Mỹ – đã khôi phục mức thuế 25% đối với tất cả các mặt hàng kim loại nhập khẩu và mở rộng thuế đối với hàng trăm sản phẩm hạ nguồn được làm từ kim loại, từ đai ốc và bu lông cho đến lưỡi ủi đất và lon nước ngọt.
Việc ông Trump tập trung quá mức vào thuế quan kể từ khi nhậm chức vào tháng 1 đã làm lung lay niềm tin của các nhà đầu tư, người tiêu dùng và doanh nghiệp. Các nhà kinh tế lo ngại rằng tình trạng này có thể gây ra suy thoái kinh tế ở Mỹ và tiếp tục làm chậm đà tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Ủy ban Châu Âu, cơ quan hành pháp của Liên minh châu Âu (EU) chịu trách nhiệm điều phối các vấn đề thương mại, đã phản ứng nhanh chóng, tuyên bố sẽ áp thuế đáp trả đối với hàng hóa trị giá lên tới 26 tỷ EUR (28 tỷ USD) của Mỹ – thường có tác động mang tính biểu tượng hơn là tác động kinh tế – từ tháng tới.
"Chúng tôi sẵn sàng tham gia vào cuộc đối thoại có ý nghĩa", Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói với các phóng viên, đồng thời cho biết bà đã giao nhiệm vụ cho Ủy viên Thương mại Maros Sefcovic tiếp tục các cuộc đàm phán với Mỹ.
"Chúng tôi tin chắc rằng trong một thế giới đầy rẫy những bất ổn về địa kinh tế và chính trị, việc gây gánh nặng cho nền kinh tế của chúng ta bằng những mức thuế quan như vậy không nằm trong lợi ích chung của chúng ta", bà nói.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc chiều 12/3 cho biết Bắc Kinh sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích của mình, trong khi Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshimasa Hayashi cho biết động thái này có thể tác động lớn đến quan hệ kinh tế Mỹ-Nhật Bản.
Các đồng minh thân cận của Mỹ là Canada, Anh và Australia đã chỉ trích mức thuế chung của ông Trump, trong đó Canada cân nhắc các hành động có đi có lại và Bộ trưởng Thương mại Anh Jonathan Reynolds cho biết "mọi lựa chọn đều được cân nhắc" để đáp trả vì lợi ích quốc gia.
Thủ tướng Australia Anthony Albanese cho biết động thái này "đi ngược lại tinh thần hữu nghị lâu dài của hai quốc gia chúng ta" nhưng loại trừ các khoản thuế trả đũa.
Các quốc gia bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi mức thuế này là Canada, nhà cung cấp thép và nhôm nước ngoài lớn nhất cho Mỹ. Trong khi đó Brazil, Mexico và Hàn Quốc, tất cả đều được hưởng một số mức miễn trừ hoặc hạn ngạch.
Từ chỉ nha khoa đến kim cương
27 quốc gia EU hiện ít bị ảnh hưởng hơn. Viện Kiel của Đức ước tính sản lượng của EU chỉ bị ảnh hưởng 0,02%, vì "chỉ một phần nhỏ" các sản phẩm mục tiêu được xuất khẩu sang Mỹ.
Các biện pháp đối phó của riêng EU – mặc dù rất đa dạng, từ chỉ nha khoa, kim cương, áo choàng tắm cho đến rượu bourbon – nhưng cũng chỉ bao gồm lượng hàng hóa có giá trị tương đương khoảng 6 ngày giao dịch hàng hóa và dịch vụ trong mối quan hệ thương mại khổng lồ EU-Mỹ.
Bộ trưởng Châu Âu của Pháp Benjamin Haddad cho biết một cuộc chiến thương mại không có lợi cho bất kỳ ai nhưng cảnh báo EU có thể đi xa hơn.
"Ví dụ, nếu đến lúc chúng ta phải đi xa hơn, các dịch vụ kỹ thuật số hoặc sở hữu trí tuệ có thể được đưa vào", ông nói với TF-1 TV.
Ông Trump ban đầu đe dọa Canada rằng sẽ tăng gấp đôi thuế lên 50% đối với thép và nhôm mà nước này xuất khẩu sang Mỹ nhưng đã lùi bước sau khi tỉnh Ontario của Canada đình chỉ việc áp dụng phụ phí 25% đối với xuất khẩu điện sang các tiểu bang Minnesota, Michigan và New York của Mỹ.
Sự việc này đã làm rung chuyển thị trường tài chính Mỹ vốn đã lo lắng về đòn thuế rộng khắp của ông Trump.
Việc áp dụng thuế quan được các nhà sản xuất thép của Mỹ hoan nghênh vì nó khôi phục lại mức thuế kim loại ban đầu mà ông Trump áp dụng vào năm 2018 – nhưng sau đó bị suy yếu do nhiều quốc gia được miễn trừ cùng hàng nghìn loại miễn trừ cụ thể cho từng sản phẩm khác.
"Bằng cách đóng các lỗ hổng trong thuế quan đã bị khai thác trong nhiều năm, Tổng thống Trump sẽ một lần nữa thúc đẩy ngành công nghiệp thép sẵn sàng tái thiết nước Mỹ", Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất thép Philip Bell cho biết.
"Mức thuế quan được sửa đổi sẽ đảm bảo rằng các nhà sản xuất thép ở Mỹ có thể tiếp tục tạo ra những công việc mới có mức lương cao và đầu tư nhiều hơn khi biết rằng họ sẽ không bị ảnh hưởng bởi các hoạt động thương mại không công bằng", ông Bell nói thêm.
Nỗi lo về nền kinh tế Mỹ
Cuộc chiến thương mại Mỹ-Canada leo thang khi Thủ tướng Justin Trudeau chuẩn bị chuyển giao quyền lực trong tuần này cho người kế nhiệm Mark Carney, người đã giành chiến thắng trong cuộc đua giành quyền lãnh đạo của đảng Tự do cầm quyền vào cuối tuần trước.
Hôm đầu tuần này, ông Carney cho biết ông không thể nói chuyện với ông Trump cho đến khi ông tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng. Ông Trump đã nhắc lại trên mạng xã hội rằng ông muốn Canada trở thành "Tiểu bang thứ 51 mà chúng ta trân trọng".
Bộ trưởng Năng lượng Canada Jonathan Wilkinson nói với Reuters rằng Canada có thể áp dụng các biện pháp phi thuế quan như hạn chế xuất khẩu dầu sang Mỹ hoặc đánh thuế xuất khẩu khoáng sản, nếu thuế quan của Mỹ vẫn được áp dụng.
Canada, với nguồn tài nguyên thủy điện dồi dào giúp sản xuất nhôm sơ cấp tiết kiệm chi phí hơn so với Mỹ, đã xây dựng được vị thế thống lĩnh trên thị trường nhôm của Mỹ, vì các nhà máy luyện kim của Mỹ từng được hồi sinh nhờ thuế quan của ông Trump đã phải đóng cửa.