Nga lần đầu sử dụng bom 3 tấn ở Kursk
Từ những diễn biến gần đây trên mặt trận Kursk, cuộc giao tranh ở đây có lẽ sẽ sớm kết thúc. Ngoài sự sụp đổ tinh thần của quân đội Ukraine, cuộc tấn công tàn khốc của Nga tại Kursk cũng là một trong những lý do quan trọng, đặc biệt là sự xuất hiện loại bom dẫn đường siêu khủng FAB-3000 UMPK, nặng 3 tấn, có phạm vi tác động lên tới 1 km.
Trang web Bulgaria Military hôm 9/3 trích dẫn một đoạn video cho thấy Không quân Nga đã sử dụng bom FAB-3000 UMPK để thực hiện cuộc không kích vào một cây cầu đường bộ ở khu vực Kursk do Ukraine kiểm soát. Thời gian chính xác của cuộc không kích không rõ ràng, nhưng xét theo thời điểm quân đội Nga đẩy mạnh chiến dịch Kursk thì cuộc không kích này phải diễn ra vào đầu tháng 3 này.
Quan trọng hơn, cuộc không kích này cho thấy quân đội Nga không chỉ có ý định đánh bại quân đội Ukraine trực diện mà còn cố gắng "bóp nghẹt" quân đội Ukraine ở hướng này bằng cách cắt đứt tuyến tiếp tế hậu cần của quân đội Ukraine. Loại bom dẫn đường siêu nặng FAB-3000 UMPK có điều khiển và uy lực lớn rõ ràng là lựa chọn hàng đầu cho nhiệm vụ này.
UMPK có nghĩa là "Module lượn và hiệu chỉnh thông dụng", là một thiết bị dẫn đường đơn giản với phạm vi lướt mở rộng và định vị vệ tinh, bao gồm cánh gấp, vây đuôi và module dẫn đường. Hình dáng bom trông rất thô, và một số UMPK thậm chí không được xử lý các vết hàn, nhưng những điều này không phải là vấn đề đối với quân đội Nga. Chỉ cần bom có thể đạt được khoảng cách lướt và độ chính xác được thiết kế và đưa bom đến được tọa độ mục tiêu là ổn.
Thân chính của FAB-3000 UMPK là một quả bom hàng không M54 nặng 3 tấn. Kho vũ khí hiện tại của quân đội Nga về cơ bản được sản xuất trong thời kỳ Liên Xô. Bom dài khoảng 4,2 mét và đường kính từ 0,65-0,95. Điều này là do tay nghề thủ công và phương pháp gia công khác nhau ở các thời kỳ khác nhau, vì vậy độ chênh đường kính tương đối lớn.
Điểm mạnh và yếu của bom FAB-3000 UMPK
Điều đáng chú ý nhất là lượng thuốc nổ của bom. Bom thường được nhồi Tritonal, một hỗn hợp của thuốc nổ TNT và bột nhôm, giúp tăng cường sức nổ. Bom có thể sử dụng nhiều loại ngòi nổ khác nhau, bao gồm ngòi chạm nổ và ngòi nổ chậm, tùy thuộc vào yêu cầu nhiệm vụ. Sức mạnh do 1,4 tấn thuốc nổ mạnh mang lại khiến người ta gần như không cần phải để ý đến khả năng dẫn đường.
Tính năng đặc biệt của bom: do được tích hợp hệ thống UMPK với sải cánh rộng và hệ thống dẫn đường vệ tinh, bom có thể được thả từ khoảng cách an toàn, vượt ngoài tầm bắn của hệ thống phòng không đối phương. UMPK biến bom FAB-3000 thường không điều khiển thành một loại vũ khí hàng không có độ chính xác cao, có khả năng tấn công từ xa.
Trong một bài viết đăng tháng 7/2024, tờ Army Approval của Bỉ cho rằng bán kính sát thương của FAB-3000 có thể lên tới hơn 900 m. Ở khoảng cách này, các mảnh vỡ với tốc độ cao và sóng xung kích vẫn có thể gây ra thiệt hại chí mạng cho các mục tiêu sống. Trong phạm vi từ 35 đến 230 m, các tòa nhà sẽ bị hư hại nghiêm trọng và những người bên trong có thể bị chấn thương nội tạng, còn trong phạm vi 35 m, các xe bọc thép hạng nặng và boongke bê tông cốt thép đều sẽ bị phá hủy.
Defense Express cho rằng, ngay cả khi chệch khỏi mục tiêu 15 m hoặc hơn, uy lực khủng khiếp của FAB-3000 chắc chắn sẽ đủ sức gây ra sự phá hoại lớn.
Hiện tại, không có nhiều ghi chép về bom FAB-3000 UMPK được sử dụng trong chiến đấu. Trường hợp đầu tiên được xác nhận là vào tháng 6/2024 tại Lipzig, tỉnh Kharkov. Bom FAB-3000 UMPK do Su-34 của Nga đã đáp chính xác vào tòa nhà do quân đội Ukraine đóng. Toàn bộ tòa nhà gần như bị phá hủy hoàn toàn, với hiệu quả rất lớn.
Lần thứ hai vẫn là ở Lipzig. Tình báo cho thấy Tiểu đoàn 3 của Lữ đoàn đặc nhiệm số 13 của Vệ binh quốc gia Ukraine đã tập kết tại đây. Mặc dù quả bom FAB-3000 UMPK không trúng đích trực tiếp, nhưng có báo cáo các mảnh vỡ và sóng xung kích vẫn khiến khoảng 70 binh sĩ Ukraine thiệt mạng.
Ngày 24/9/2024, ở hướng Zaporizhia, quân đội Nga đã điều động Su-34 hoặc Tu-22M3 và sử dụng bom FAB-3000 UMPK tấn công vào cơ sở hạ tầng của Ukraine ở Zaporizhia, gây gián đoạn nguồn điện và liên lạc cục bộ, hệ thống chỉ huy và liên lạc cục bộ của quân đội Ukraine cũng bị suy yếu nghiêm trọng.
Tất nhiên, FAB-3000 UMPK cũng có những nhược điểm. Ví dụ, khoảng cách lướt của nó không xa bằng các loại bom lượn nhẹ hơn và không đạt tiêu chuẩn 70 km. Điều này có thể là do thân bom quá nặng, vì vậy máy bay Su-34 chỉ có thể mang một quả bom trong một lần tấn công. Tuy nhiên, những nhược điểm này vẫn sẽ bị lu mờ bởi lợi thế rất lớn về uy lực của bom.
