Thay thế phi đội Su-27 thời Liên Xô: Su-35 có giúp Ethiopia trở lại vị thế "đại bàng châu Phi"?

Một tài liệu rò rỉ mới từ tập đoàn công nghiệp quốc phòng nhà nước Nga Rostec cho thấy Không quân Ethiopia sẽ tiếp nhận 6 tiêm kích chiếm ưu thế trên không Su-35 trong thời gian tới. Ethiopia trở thành quốc gia thứ ba được xác nhận trong năm 2025 đặt mua dòng máy bay này, sau khi Iran công bố đơn đặt hàng hồi tháng 1, và Algeria bất ngờ lộ cảnh tiếp nhận lô Su-35 đầu tiên vào tháng 3.

Trước đây, Su-35 từng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng nước ngoài: chỉ có Trung Quốc mua 24 chiếc, trong khi Ai Cập và Indonesia đã hủy đơn do lo ngại trừng phạt kinh tế từ phương Tây. Những đe dọa này cũng khiến nhiều quốc gia tiềm năng khác chùn bước.

Ngoài ra, Su-35 phải cạnh tranh gay gắt với Su-30SM – loại chiến đấu cơ rẻ hơn nhưng có năng lực gần tương đương trong hầu hết nhiệm vụ, và sự xuất hiện của tiêm kích tàng hình thế hệ 5 Su-57, vốn dự kiến bắt đầu xuất khẩu trong 3 tháng tới, cũng khiến Su-35 mất đi phần nào sức hút.

Trong thập niên 1990, Ethiopia từng sở hữu lực lượng không quân mạnh nhất châu Phi, sau khi đặt mua 18 tiêm kích Su-27 nhằm đối trọng với 6 MiG-29 của nước láng giềng Eritrea. Trong cuộc chiến biên giới 1998–2000, các trận không chiến giữa Su-27 và MiG-29 đều kết thúc với thắng lợi áp đảo nghiêng về Ethiopia, giúp củng cố danh tiếng của phi đội này.

Gần 30 năm sau, câu hỏi về việc Ethiopia sẽ thay thế dàn Su-27 ra sao vẫn luôn được đặt ra. Đến tháng 1/2024, nước này trở thành quốc gia thứ 15 trên thế giới nhận Su-30, dù mới chỉ có 2 chiếc được bàn giao.

Nay, với việc đơn hàng 6 Su-35 được xác nhận, giới quan sát cho rằng Su-30 có thể được dùng làm máy bay huấn luyện cho phi đội Su-35, vì dòng Su-35 chỉ có phiên bản một chỗ ngồi, không có biến thể huấn luyện.

Su-35 và Su-57 từ lâu đã được coi là ứng viên hàng đầu để hiện đại hóa lực lượng không quân Ethiopia, bởi cả hai đều là phiên bản phát triển từ Su-27 với chi phí vận hành thấp hơn và khả năng bảo dưỡng dễ dàng hơn.

Tuy Ethiopia chỉ đặt mua 6 chiếc để thay thế 18 Su-27, điều này gợi mở khả năng nước này có thể mua thêm lô Su-35 mới trong tương lai, hoặc xây dựng lực lượng hỗn hợp gồm Su-35 và Su-57 – tương tự kế hoạch của Algeria.

So với Su-27, Su-35 được trang bị radar mảng quét điện tử Irbis-E, mang lại ưu thế vượt trội so với radar cơ khí N001 đời cũ. Đây là một trong những radar lớn và mạnh nhất thế giới, có thể phát hiện mục tiêu ở cự ly 400 km, khóa mục tiêu ở 300 km, và hỗ trợ tác chiến điện tử tầm xa.

Ngoài radar chính, Su-35 còn tích hợp thêm hai radar N036B-1-01 ở gốc cánh, giúp mở rộng khả năng quan sát. Khung thân sử dụng vật liệu composite nhẹ, bền và dễ bảo dưỡng, đi kèm động cơ AL-41F-1S mới, tăng đáng kể tầm bay và khả năng cơ động.

Máy bay này có thể mang theo nhiều loại vũ khí dẫn đường chính xác đối đất và đối hải, trong đó tên lửa không đối không R-77M và R-37 vượt xa các dòng vũ khí mà Su-27 từng sử dụng từ thời Liên Xô.

Với lô Su-35 mới, Ethiopia được kỳ vọng khôi phục vị thế “bá chủ bầu trời châu Phi”, chỉ xếp sau Algeria, quốc gia hiện cũng đang nhận bàn giao Su-57 – tiêm kích tàng hình tiên tiến nhất của Nga.

Theo Military Watch