Vai trò của kinh tế số toàn cầu
Theo Forbes, hiện tại nền kinh tế số có giá trị 3 nghìn tỉ USD (năm 2016), chiếm tỷ trọng 3,8% nền kinh tế toàn cầu, bao gồm cả những công ty có giá trị lớn hàng đầu thế giới như Apple, Google, Facebook, Amazon, Microsoft. Tại Anh, nền kinh tế số chiếm đến 10% GDP và đã vượt qua các ngành truyền thống như công nghiệp chế tạo, bán lẻ. Trên toàn cầu, tính đến quý 1 năm 2017 có 875 triệu thuê bao internet, tốc độ tăng trưởng 7,7%/năm.
Riêng ASEAN, nền kinh tế số đạt 150 tỉ USD, xấp xỉ 6% GDP ASEAN và xấp xỉ 5% tỷ trọng kinh tế số toàn cầu. Dự báo năm 2020 kinh tế số có tốc độ 17%/năm (tổng nền kinh tế dự báo tăng 9%/năm).
ASEAN cũng là khu vực được đánh giá có tốc độ tăng trưởng internet lớn nhất thế giới với trên 700 triệu thiết bị di động, 260 triệu người sử dụng. Đến năm 2020, số lượng người dùng sẽ đạt 480 triệu người. Việc thực hiện chiến lược phát triển nền kinh tế số có thể khiến GDP của ASEAN tăng thêm 1 nghìn tỷ USD trong vòng 10 năm tới. Riêng tại Thái Lan, họ đã thành lập Bộ Xã hội và Kinh tế Kỹ thuật số để thay thế Bộ Công nghệ Thông tin và truyền thông, còn tại Malaysia họ đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 17% tỷ trọng nền kinh tế.
Tạo đà phát triển kinh tế số trong nước
Tại Việt Nam, doanh thu từ thương mại điện tử trong năm 2016 đạt 900 triệu USD. Việt Nam cũng được đánh giá là một trong số ít các quốc gia có tốc độ người sử dụng internet thông qua công cụ smartphone rất lớn với khoảng 60 triệu người dùng. Đây chính là điều kiện quan trọng phát triển kinh tế số. Năm 2016, quảng cáo trực tuyến cũng thu được 390 triệu USD và dự kiến sẽ tăng gấp 3 lần vào năm 2020, tương đương với 950 triệu USD - Ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch nhóm công tác kinh tế số cho biết.
Tuy nhiên, hiện nay chúng ta chưa có cơ chế chính sách cụ thể cho các doanh nghiệp mới theo các mô hình kinh doanh mới, chưa thuận lợi cho các doanh nghiệp kinh tế số khi tham gia. Các doanh nghiệp truyền thống sẽ cạnh tranh gay gắt với các doanh nghiệp theo mô hình kinh doanh mới như Grab/ Uber với Taxi truyền thống. Trong khi kinh tế số gặp nhiều khó khăn vì phải dựa trên nền tảng internet chứa nhiều nguy cơ về bảo mật, an toàn thông tin; thiếu nguồn nhân lực công nghệ cao.
Ngoài ra, theo ông Nguyễn Trung Chính, Việt Nam hiện đang phải đối mặt với sự cạnh tranh của nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, nhất là trong việc xây dựng kế hoạch phát triển quốc gia, xây dựng thành phố thông minh và hướng tới sự phát triển của kinh tế số trong tương lai.
Cùng chung quan điểm, ông Bùi Quang Ngọc, Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT kiêm Phó Chủ tịch VPSF cũng cho hay chưa có sự ứng xử bình đẳng giữa các thành phần kinh tế khi tiếp cận các dự án ICT trong lĩnh vực sử dụng vốn Nhà nước. Ông Ngọc cho rằng, không nên phân biệt các thành phần kinh tế khi tham gia các chương trình tin học hóa cho khu vực công quyền. Hiện nay, có một số dự án đang hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp tư nhân, hay việc trợ giá từ một số doanh nghiệp Nhà nước.
Internet là hạ tầng kết nối của nền kinh tế số, gắn với sự phát triển của cuộc sống văn hóa, kinh tế, kỹ thuật…nên cần được khuyến khích, hỗ trợ thay vì bắt nộp thêm phí. Xuất phát từ bất cập nêu trên, ông Ngọc kiến nghị, cần bỏ phí viễn thông công ích. Đồng thời, thay thế Nghị định số 102/2009/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước.
.
