Vào ngày 3/1/2017, Mark Zuckerberg đã đăng một status trên trang Facebook của anh. "Mỗi năm tôi lại đặt ra cho mình một thách thức để học những điều mới và để trưởng thành", CEO Facebook đã viết điều này cho 84 triệu người theo dõi anh. "Những năm gần đây, tôi đã chạy 265 dặm, xây dựng một hệ thống AI đơn giản cho ngôi nhà của mình, đọc 25 cuốn sách và học tiếng Trung Quốc".
Theo Wired, tỷ phú kiêm đồng sáng lập Facebook này cũng đã lên kế hoạch một chuyến đi như một tour học tập, giữa thời điểm "bước ngoặt lịch sử" khi công nghệ và toàn cầu hóa mang đến "cảm giác chia cắt ngày càng lớn". Lắng nghe mọi người nhiều hơn nữa, Mark viết, "sẽ giúp tôi làm tốt công việc ở Facebook và giúp cho Sáng kiến Chan Zuckerberg", tổ chức từ thiện của anh.
Ngay lập tức, rất nhanh chóng công chúng và báo chí đã bắt đầu "phiên dịch" chuyến đi trên như một chương trình chiến dịch tranh cử Tổng thống 2020 của Zuckerberg. Tỷ phú 33 tuổi đã thuê một cựu nhiếp ảnh gia của Nhà Trắng, để chụp ảnh cho anh, giống như Obama.
Trong khi đó, một nhóm các cựu chính trị gia cũng đang giúp anh tạo các cuộc gặp gỡ. Zuckerberg đã gặp những người nghiện ma túy đang hồi phục ở Ohio. Anh đã ghé một cửa hàng kẹo kỳ lạ ở Iowa, nơi Mitt Romney đã từng làm milkshake (một loại nước uống trộn lẫn sữa và nước quả hoặc kem). Anh đã đến thăm một dây chuyền lắp ráp tại Detroit. Và một điều nữa là, một tháng trước khi tuyên bố chuyến đi, Zuckerberg đã cố tái cấu trúc cổ phiếu Facebook, cho phép anh giữ quyền kiểm soát nếu Mark làm việc trong chính phủ trong hai năm hoặc phục vụ vô thời hạn.
Zuckerberg đã hai lần từ chối thông tin anh đang chạy đua tranh cử, nhưng tin đồn vẫn rộ lên. Đặc biệt khi có thêm tin tức ủng hộ giả thuyết này: Zuckerberg đã gặp Joel Benenson, một cựu nhân viên của Hillary Clinton, để tham khảo ý kiến về Chan Zuckerberg Initiative (CZI), Tổ chức cũng đang trợ giúp cho chuyến đi này. Cả CZI và Facebook đều cho rằng Zuckerberg không có kế hoạch chạy đua vào Nhà Trắng.
Nhưng với giới quan sát, những người muốn phân tích động cơ của Zuckerberg, mọi thứ không đơn giản như thế. Zuckerberg đã chia sẻ rất nhiều "điều thú vị" mà anh nhận thấy hoặc "bị đập vào mắt" trong chuyến đi. Trong tháng hai, trong chuyến thăm Vicksburg National Military Park, một địa điểm nội chiến ở Mississippi, Zuckerberg đã ngạc nhiên khi thấy chế độ nô lệ vẫn còn. "Tôi vô cùng kinh ngạc khi thấy các gia đình da đen và da trắng sống trong cùng một thị trấn ở Mississippi có thể là hậu duệ của chế độ nô lệ hoặc đó là những người của chế độ nộ lệ", anh viết. "Lịch sử đã đủ thời gian để những người già ngày nay có thể kể lại những câu chuyện mà ông bà họ đã kể về những trải nghiệm trong chế độ nô lệ và cuộc sống thời Nội chiến".
Tháng Sáu, sau một chuyến đi đến Trạm xe tải lớn nhất thế giới ở Walcott, Iowa, Zuckerberg đã hỏi một số lái xe tải về xe tự lái. "Mọi người tôi gặp đều hoài nghi về việc xe tải tự hành sẽ thay thế con người".
Mark đang hỏi chuyệ một lái xe tải về xe tự lái
Vào giữa tháng Bảy, ở một giàn khoan dầu mỏ bên ngoài Williston, North Dakota, Zuckerberg, một người rất quan tâm đến biến đổi khí hậu, đã nói chuyện với một nhóm các nhà địa chất học, các công nhân dầu mỏ để tìm hiểu các quan điểm mới. Zuckerberg đã viết: "Một số người [ở Williston] nói với tôi rằng họ cảm thấy cuộc sống của họ bị chính phủ cản trở, nhưng khi Trump chấp thuận đường ống dẫn Dakota Access, họ lại cảm thấy hy vọng. Ngoài ra, cũng thật thú vị khi nhìn nhận quan điểm khoa học, cho thấy các nhiên liệu hóa thạch góp phần thay đổi khí hậu, đây là một trong những thách thức lớn mà thế hệ chúng ta sẽ phải đối mặt".
Zuckerberg là một người tò mò và những mô tả của anh có thể rất tác động. Những người anh gặp cũng ảnh hưởng đến anh. Nhưng nếu những người Mỹ mà Zuckerberg gặp thể hiện sự hận thù hoặc chủ nghĩa phân biệt chủng tộc - thậm chí cả những quan điểm thường thấy trên Facebook - bạn sẽ không đọc được. Mark thường kết thúc mọi chuyện bằng cách trở lại thế giới Facebook, vì những lợi ích kinh tế hoặc từ thiện của anh.
Ngoài ra, nếu Zuckerberg đang cố xây dựng một cơ sở chính trị, các bài phát biểu của anh sẽ giống như bài phát biểu gần đây tại Harvard, trong đó anh đã tôn vinh năng lượng mặt trời và các công việc "xanh". Mark đã nói: "Đã đến lúc các công trình công cộng của chúng ta phải xác định. Làm thế nào để ngăn chặn biến đổi khí hậu trước khi chúng ta hủy hoại hành tinh và bắt hàng triệu người tham gia sản xuất và lắp đặt các tấm pin mặt trời".
Mark Zuckerberg cách đây 1 tháng ở giàn khoan dầu North Dakota
Các bài viết trên Facebook của Zuckerberg đến được với số lượng lớn người theo dõi anh (đã hơn 94 triệu người) và thu hút nhiều "like". Trong các bình luận, mọi người khen anh về những bức phác thảo của người dân và những điểm đến mà họ không thể nhìn thấy trên News Feed của họ, các bài báo đọc như một câu chuyện tin tức địa phương, được viết bởi "phóng viên Mark Zuckerberg". Các fan của Mark nói, Mark đang nỗ lực nhiều hơn bất kỳ vị giám đốc điều hành công nghệ nào khác. Bạn có thể yêu cầu gì hơn về một CEO?
Họ nói đúng. Thật không thực tế khi Zuckerberg làm phật lòng những người bảo thủ, những người gần như quay lưng lại với anh khi họ nghĩ Mark đã chơi trò chơi chính trị trên Facebook, nơi anh có rất đông người theo dõi. Mark không thể giận Trung Quốc, nơi mà Facebook, cũng như các công ty công nghệ khác, đã cố tuân thủ các quy định để đạt được một chỗ đứng vững chắc. Mark không thể giận các cơ quan chống độc quyền, hoặc các thành viên Quốc hội, những người gần đây đã được các quan chức Facebook báo cáo về việc liệu chiến dịch tranh cử của ông Trump đã giúp Nga phát triển các bài báo giả trên Facebook và liệu có phải các cơ quan tình báo Nga đã sử dụng Facebook để gián điệp một nhà lãnh đạo nước ngoài. Và, trên hết, Mark không thể giận lực lượng cử tri toàn cầu gần 2 tỷ người dùng Facebook.
Tất cả những điều trên đều sẽ quá rủi ro đối với một ứng viên tổng thống. Nếu Zuckerberg không phải là Zuckerberg, thì các quan điểm chính trị cá nhân của anh sẽ không vấn đề gì. Theo một thăm dò gần đây, Zuckerberg và Trump chiếm 40% phiếu bầu vào năm 2020. Nhưng có đến 47% những người khảo sát không có ý kiến về Zuckerberg, và 29% không chọn anh. Trong khi đó, ngoài Zuckerberg, Trump đã thua hầu hết các ứng viên đảng Dân chủ khác, bao gồm Joe Biden, Bernie Sanders, Elizabeth Warren, Cory Booker, và Kamala Harris.
Theo phân tích của Wired, còn có một động cơ nữa phía sau hành trình của Mark, đặc biệt khi Facebook, mới chỉ 13 tuổi, vừa vượt qua mốc 2 tỷ người dùng. Điều đáng nói nhất là Zuckerberg đang củng cố quyền lực, bằng chứng chính là sự tăng trưởng dữ liệu và tầm ảnh hưởng của Facebook.
Vậy cuối cùng, câu hỏi vẫn là: Có phải Mark Zuckerberg đang xây dựng nền tảng người dùng hay nền tảng chính trị? Có lẽ, câu trả lời chỉ là: Đúng thế!
