Startup Việt Nam tận dụng được gì từ AI mã nguồn mở?

AI giúp doanh nghiệp nhỏ thách thức gã khổng lồ công nghệ

Khẳng định AI và AI mã nguồn mở sẽ định hình tương lai ngành công nghệ, TS Jeff Nijsse, giảng viên cấp cao về Kỹ thuật phần mềm tại RMIT Việt Nam cho rằng AI đang phát triển theo tốc độ chưa từng có, với những bước tiến quan trọng, từ sự đóng góp của cả các tập đoàn công nghệ lớn cũng như những startup đang nổi.

DeepSeek không phải là cái tên duy nhất trong cuộc cách mạng mã nguồn mở, TS Nijsse đề cập đến cả Llama 3 và Qwen2.5-72B - vốn là 2 mô hình AI quy mô lớn khác được huấn luyện bằng phương pháp học tăng cường (Reinforcement Learning – RL).

Mô hình AI mã nguồn mở DeepSeek R1 vừa ra mắt đã tạo thêm một lớp “sóng”, mở ra cơ hội cho phép các doanh nghiệp nhỏ thách thức những gã khổng lồ công nghệ vốn đang thống trị thị trường.

TS Jeff Nijsse cho rằng ngành này phần lớn vẫn nằm trong tay các công ty có khả năng tiếp cận vi xử lý GPU tiên tiến của NVIDIA và kho dữ liệu độc quyền khổng lồ. Mặc dù vậy, ông dự đoán AI mã nguồn mở dần dà sẽ định hình tương lai của ngành này.

“Chỉ cần một mô hình mã nguồn mở mạnh mẽ là đủ để cả cộng đồng dậy sóng. Các startup có thể phát triển và cải tiến dựa trên nền tảng sẵn có, ngay cả khi họ bị giới hạn về tài nguyên", ông Nijsse nhận định.

Tạo đột phá từ thị trường chuyên biệt

Cùng quan điểm như Jeff Nijsse, TS James Kang, giảng viên cấp cao về Khoa học máy tính tại RMIT Việt Nam chỉ ra rằng các tập đoàn công nghệ lớn nắm giữ lợi thế đáng kể nhờ nguồn lực tài chính dồi dào và quyền tiếp cận phần cứng tính toán hiệu suất cao. Tuy nhiên, sự xuất hiện của những mô hình mã nguồn mở như DeepSeek R1 chứng minh rằng các công ty AI nhỏ vẫn có thể tạo ra đột phá bằng cách tập trung vào các ứng dụng chuyên biệt và hiệu suất.

Trong khi AI hứa hẹn tăng năng suất và tự động hóa, công nghệ này cũng đặt ra những thách thức về quy định, cân nhắc đạo đức và chuyển đổi của lực lượng lao động.

Đơn cử như DeepSeek, mặc dù giàu tiềm năng nhưng công cụ AI này vẫn phải đối mặt với nhiều trở ngại trong việc mở rộng ra thị trường toàn cầu, đặc biệt là những lo ngại về quyền riêng tư liên quan đến các mô hình AI đến từ Trung Quốc. Nhiều người dùng e ngại rằng dữ liệu nhạy cảm có thể bị lộ, nên dè dặt khi dùng những công nghệ này.

Ông Kang so sánh sự thay đổi này với những cuộc cách mạng công nghệ trước đây. Ông cho rằng “AI chắc chắn sẽ thay thế một số công việc nhất định, nhưng đồng thời cũng sẽ mở ra nhiều cơ hội mới. Điều quan trọng là tập trung vào việc đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động, giúp họ chuyển đổi sang những vai trò đòi hỏi tư duy phản biện và khả năng ra quyết định”.

Cả hai chuyên gia James Kang và Jeff Nijsse đều đồng ý rằng cạnh tranh trong lĩnh vực AI cuối cùng sẽ thúc đẩy đổi mới và nâng cao khả năng tiếp cận công nghệ. Khi AI mã nguồn mở tiếp tục phát triển, mặt bằng AI trở nên dân chủ hơn, công nghệ không còn là sân chơi độc quyền của những gã khổng lồ. Đó sẽ là cộng đồng lớn hơn và đa dạng hơn.

Sự chuyển đổi này cũng mang đến cơ hội đặc biệt cho các startup Việt Nam. Họ có thể tận dụng các công nghệ mã nguồn mở để phát triển những ứng dụng AI chuyên biệt phục vụ cho các thị trường ngách, với mức đầu tư thấp hơn đáng kể so với các tập đoàn lớn.

Hướng tiếp cận như vậy có thể mở ra hướng đi mới cho các doanh nghiệp nhỏ. Với sự hỗ trợ của Chính phủ, ngành AI ở Việt Nam đã sẵn sàng để phát triển vượt bậc. Bằng cách tập trung vào các thị trường chuyên biệt, Việt Nam có tiềm năng vươn lên trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong khu vực.

Theo các chuyên gia, AI mã nguồn mở giúp các doanh nghiệp nhỏ có cơ hội tiếp cận những công nghệ tiên tiến mà trước đây chỉ có các tập đoàn lớn mới có điều kiện đầu tư. Tuy vậy, sự kiểm soát của các ông lớn công nghệ, cùng với những tranh cãi về quyền sở hữu trí tuệ và dữ liệu, vẫn là những thách thức đáng kể đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam.