Sanae Takaichi: “Bà đầm thép” Nhật Bản sắp trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên

Bà Sanae Takaichi đã vượt qua các đối thủ nam giới để giành chiến thắng trong cuộc đua lãnh đạo đảng cầm quyền Nhật Bản hôm 4/10, đưa bà tiến gần hơn bao giờ hết tới việc noi gương thần tượng của mình – cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher – và trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản.

Bà Takaichi là vị chính trị gia theo đường lối bồ câu tài khóa (fiscal dove) – một thuật ngữ kinh tế chỉ những người ủng hộ chính sách tài khóa mở rộng, sử dụng các biện pháp như tăng chi tiêu chính phủ và/hoặc giảm thuế để kích thích tăng trưởng kinh tế và giảm tỷ lệ thất nghiệp, ngay cả khi có nguy cơ tăng lạm phát.

Chiến thắng bất ngờ của bà, bởi vậy, có thể khiến niềm tin của giới đầu tư lung lay trong một nền kinh tế đang gánh khoản nợ công cao nhất thế giới, trong khi lập trường dân tộc chủ nghĩa của bà được cho là có thể gây căng thẳng với người láng giềng hùng mạnh – Trung Quốc, theo các nhà phân tích chính trị.

Bà Takaichi cũng từng ám chỉ khả năng đàm phán lại thỏa thuận đầu tư với Mỹ – thỏa thuận từng giúp giảm các mức thuế trừng phạt mà Tổng thống Donald Trump áp lên hàng hóa Nhật Bản.

“Tay trống ồn ào” mang màu sắc dân tộc chủ nghĩa

Sau khi thua trong vòng chạy đua vào vị trí lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do (LDP) trước ông Shigeru Ishiba hồi năm ngoái, bà Takaichi, 64 tuổi, giờ đã giành chiến thắng để kế nhiệm ông Ishiba làm Thủ tướng.

Trước cuộc bỏ phiếu, mặc dù đảng LDP vẫn là lực lượng lớn nhất trong Quốc hội, việc bà được phê chuẩn không hoàn toàn chắc chắn, vì liên minh cầm quyền đã mất đa số ở cả hai viện sau các thất bại trong cuộc bầu cử năm qua dưới thời ông Ishiba.

Đón Tổng thống Trump tại Nhật Bản vào cuối tháng này dự kiến sẽ là một trong những hoạt động đầu tiên của bà trên cương vị lãnh đạo.

“Thay vì cảm thấy hạnh phúc, tôi chỉ thấy rằng công việc khó khăn thực sự bắt đầu từ đây”, bà Takaichi nói trong bài phát biểu trước các nghị sĩ LDP sau chiến thắng.

Từng giữ chức Bộ trưởng Nội vụ và An ninh Kinh tế, bà Takaichi nhiều lần nhắc đến “Bà đầm thép” Margaret Thatcher như một nguồn cảm hứng, ngưỡng mộ “tính cách mạnh mẽ và niềm tin kiên định đi cùng sự ấm áp nữ tính”.

Bà từng gặp “Bà đầm thép” nước Anh tại một hội thảo ngắn trước khi bà Thatcher qua đời năm 2013.

Là một tay trống yêu nhạc heavy metal, bà Takaichi cũng không xa lạ gì với việc “gây tiếng vang”.

Bà là người thường xuyên viếng đền Yasukuni, nơi thờ các binh sĩ tử trận của Nhật – bao gồm cả những tội phạm chiến tranh bị xử tử – một địa điểm bị nhiều nước láng giềng châu Á xem như biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt thời quá khứ.

Bà Takaichi ủng hộ việc sửa đổi hiến pháp hòa bình sau chiến tranh để công nhận vai trò của lực lượng quân sự ngày càng mở rộng của Nhật Bản.

“Người kế thừa Abenomics” có thể tạo chấn động kinh tế

Mặc dù bà Takaichi cam kết sẽ tăng số lượng nữ Bộ trưởng trong nội các, lĩnh vực mà Nhật Bản vốn tụt hậu so với các nước G7, các cuộc thăm dò cho thấy lập trường bảo thủ của bà lại được lòng nam giới hơn nữ giới.

Bà phản đối hôn nhân đồng giới và việc cho phép các cặp vợ chồng dùng họ khác nhau sau khi kết hôn – những chính sách có sự ủng hộ rộng rãi trong xã hội Nhật nhưng lại bị giới bảo thủ chống đối mạnh mẽ.

Tuy nhiên, chính các chính sách kinh tế của bà Takaichi mới là điều có thể tạo nên chấn động lớn nhất.

Là học trò thân cận của cố Thủ tướng Shinzo Abe và là người ủng hộ trung thành của chính sách kích thích kinh tế “Abenomics”, bà Takaichi kêu gọi tăng chi tiêu và giảm thuế để hỗ trợ người dân trước chi phí sinh hoạt leo thang, đồng thời chỉ trích ngân hàng trung ương Nhật (BOJ) vì đã nâng lãi suất.

Mẹ của bà từng là cảnh sát viên tại quê nhà Nara, trong khi cha bà làm việc trong ngành công nghiệp ô tô, một lĩnh vực trụ cột của nền kinh tế Nhật.

Trong một bài phát biểu quan trọng hồi tháng trước, bà than phiền về việc du khách đá vào những con nai linh thiêng ở Công viên Nara, cam kết sẽ trấn áp các hành vi thiếu tôn trọng của du khách nước ngoài – vấn đề đã trở thành chủ đề nhạy cảm trong bối cảnh số lượng du khách và người nhập cư đạt mức kỷ lục.

Bà Takaichi tốt nghiệp Đại học Kobe chuyên ngành Quản trị Kinh doanh, sau đó làm nghiên cứu sinh Quốc hội tại Mỹ, theo thông tin từ website cá nhân.

Bà bước vào chính trường Nhật Bản năm 1993 khi giành ghế tại Hạ viện với tư cách ứng viên độc lập, trước khi gia nhập đảng Dân chủ Tự do (LDP) năm 1996.

Chiến thắng của Sanae Takaichi không chỉ mở ra viễn cảnh lịch sử về nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, mà còn báo hiệu một thời kỳ mới đầy biến động trong chính trị, kinh tế và quan hệ đối ngoại của quốc gia này – nơi “Bà đầm thép” của châu Á có thể vừa là niềm tự hào, vừa là thách thức với trật tự hiện tại.

Theo Reuters