PGS.TS. Trần Quý Tường: Bắc Giang và Bắc Ninh chủ động “chiến đấu” với COVID-19 bằng CNTT

Hiện nay, Bắc Giang và Bắc Ninh đang là 2 điểm nóng của dịch COVID-19 với số ca mắc tăng nhanh. Bên cạnh những biện pháp phòng, chống dịch thông thường, 2 tỉnh này đã chủ động lấy công nghệ thông tin làm vũ khí để "chiến đấu" với COVID-19, kịp thời truy vết, phát hiện sớm ca bệnh, không để dịch bệnh lây lan nhanh trong cộng đồng.

Để tìm hiểu rõ hơn về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phòng, chống dịch COVID-19, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS. TS. Trần Quý Tường - Cục trưởng Cục Công nghệ Thông tin, Bộ Y tế.

- Thưa ông, việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong phòng, chống dịch COVID-19 đang được người dân ở Bắc Ninh, Bắc Giang thực hiện như thế nào?

PGS.TS. Trần Quý Tường: Tại Bắc Ninh, Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 tỉnh thành lập Tổ phân tích thông tin để phân tích các nguồn dữ liệu, đề xuất việc truy vết, xét nghiệm và đánh giá nguy cơ lây lan, khuyến nghị kịp thời trong phòng chống dịch bệnh. Hệ thống tin nhắn được xây dựng nhằm triển khai nhanh chóng, kịp thời các chỉ đạo của Ban chỉ đạo tỉnh tới tận các thành viên Tổ COVID cộng đồng.

Sở TT&TT đã tăng cường tuyên truyền, vận động người dân trên địa bàn tỉnh cài đặt, sử dụng và khai báo y tế điện tử trên các ứng dụng Vietnam Health Declaratioin, NCOVI, Bluezone, đồng thời, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai tạo lập quét mã QR code và tờ khai y tế tại trụ sở cơ quan, đơn vị, khu công cộng, thường xuyên đôn đốc việc thực hiện của các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Tính đến ngày 31/5, tỉnh Bắc Ninh đã có 578.143 người cài đặt và sử dụng ứng dụng Bluezone trên điện thoại thông minh (chiếm 42,24% dân số tỉnh, đứng thứ 2 trong 63 tỉnh, thành cả nước); toàn tỉnh có 10.519 cơ sở lập mã QR code từ hệ thống tờ khai y tế để người dân checkin bằng ứng dụng Bluezone. Qua kiểm tra số liệu checkin tại các cơ quan công sở, các chốt kiểm dịch, khu công nghiệp, cơ sở lưu trú, số lượt checkin khá nhiều.

Theo thống kê từ Hệ thống thông tin quản lý khai báo y tế, tổng số lượt khai báo y tế tại Bắc Ninh đến ngày 1/6/2021 là 1.059.179, trong đó từ ngày 1/5-1/6 là 824.862 lượt khai báo.

Đối với đối tượng công nhân, Ban quản lý các khu công nghiệp đã phối hợp với Sở TT&TT xây dựng phần mềm quản lý thông tin của toàn bộ công nhân tại các khu công nghiệp, giúp cho việc quản lý, giám sát, truy vết một cách nhanh chóng khi có ca bệnh tại khu công nghiệp; cung cấp dữ liệu kịp thời cho công tác chỉ đạo, điều hành.

Còn tại Bắc Giang, trước diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang đã có văn bản phát động và yêu cầu toàn bộ người dân trong tỉnh thực hiện khai báo y tế (lần 2) để giúp các cơ quan chức năng theo dõi, quản lý những trường hợp có yếu tố dịch tễ, kịp thời phát hiện những người nghi ngờ lây nhiễm COVID-19. Thời gian thực hiện khai báo y tế trong 3 ngày, bắt đầu từ ngày 22 đến hết ngày 24/5.

Sau 3 ngày đã có 456.080 lượt khai báo y tế được ghi nhận trong hệ thống trên tổng số 881.400 lượt khai báo y tế của toàn tỉnh.

Với sự hỗ trợ của Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế, tỉnh đã thành lập Tổ giám sát, truy vết điện tử gồm 15 thành viên từ Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh và Tỉnh đoàn. Các thành viên của Tổ đã được cấp tài khoản, tập huấn khai thác dữ liệu từ Hệ thống thông tin quản lý khai báo y tế để giám sát, truy vết. Tính đến ngày 1/6, Tổ đã thực hiện 3.976 cuộc gọi cho người dân khai báo y tế có triệu chứng hoặc có yếu tố dịch tễ, hướng dẫn người dân biện pháp phòng chống dịch phù hợp với từng người hoặc chuyển thông tin cho tuyến xã, huyện tiến hành xác minh, xử lý trực tiếp. Đặc biệt dựa trên thông tin của hệ thống, Tổ đã phát hiện 66 ca F1 hiện đang cách ly tại nhà và đã chuyển thông tin cho tuyến huyện quản lý theo quy định.

Đến nay, toàn tỉnh Bắc Giang đã có 480.306 người cài đặt và sử dụng ứng dụng Bluezone trên điện thoại thông minh, chiếm 26,63% dân số tỉnh, đứng thứ 9 trong 63 tỉnh, thành trên cả nước.

- Những tờ khai y tế có dấu hiệu dịch tễ sẽ được ngành Y tế xử lý ra sao thưa ông?

PGS. TS. Trần Quý Tường: Đối với những tờ khai y tế có triệu chứng (sốt/ho/khó thở…) hoặc có yếu tố dịch tễ (tiếp xúc với người bệnh, đi về từ vùng dịch…), nhân viên y tế sẽ gọi điện trực tiếp cho người dân, tiến hành xác minh thông tin và có những hướng dẫn phù hợp. Những trường hợp cần thiết nhân viên y tế tuyến xã sẽ trực tiếp đến tận nơi để xử lý.

Tại điểm nóng của COVID-19 ở Bắc Ninh, Bắc Giang, các Tổ thông tin đã được thành lập gồm cán bộ của Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC), Sở Thông tin và truyền thông. Một trong những nhiệm vụ của Tổ là gọi điện trực tiếp cho người dân để xác minh thông tin khai báo y tế có triệu chứng hoặc yếu tố dịch tễ; xác minh các phản ánh của người dân. Những trường hợp cần thiết xử lý trực tiếp, Tổ sẽ chuyển thông tin xuống tuyến huyện, tuyến xã để xử lý, theo dõi.

- Theo Bộ Y tế, nếu xuất hiện 1 ca F0, phải cách ly hơn 100 ca F1 (tính trung bình cả nước). Nếu muốn giảm được số ca F1 chỉ có cách phát hiện sớm các ca F0. Vậy Cục Công nghệ thông tin, Bộ Y tế có đề xuất gì trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để truy vết các F0 sớm nhằm ngăn chặn dịch COVID-19 thưa ông?

PGS. TS. Trần Quý Tường: Trong công tác phòng, chống dịch hiện nay, việc thần tốc truy vết F0, lập danh sách F1, F2 là rất quan trọng nhằm khống chế sự lây lan của dịch bệnh. Ở các địa bàn có số ca bệnh ít, nhân viên y tế và các lực lượng khác có thể truy vết được. Tuy nhiên, khi số ca bệnh tăng nhanh thì địa phương sẽ không đủ nhân lực để thực hiện việc truy vết trực tiếp tại địa bàn. Lúc này, giải pháp công nghệ là lựa chọn tối ưu.

Về việc truy vết điện tử, hiện nay chúng ta có 2 nguồn dữ liệu chính là từ ứng dụng Bluezone và Hệ thống thông tin quản lý khai báo y tế. Bluezone cho phép ghi nhận các tiếp xúc gần giữa các điện thoại di động thông minh cùng cài đặt và sử dụng Bluezone. Hệ thống thông tin quản lý khai báo y tế bao gồm thông tin khai báo y tế, lịch trình di chuyển và lịch sử checkin các địa điểm của người dân.

Mới đây, Bộ Y tế đã ban hành quyết định về việc ban hành Hướng dẫn sử dụng các ứng dụng khai báo y tế và phát hiện tiếp xúc gần phục vụ phòng, chống dịch COVID-19. Mục đích chính của quyết định này là hỗ trợ thực hiện khai báo y tế điện tử giúp quản lý, theo dõi y tế và phát hiện sớm ca bệnh phục vụ hiệu quả công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Theo đó, người dân có điện thoại thông minh cần cài đặt, sử dụng các ứng dụng khai báo y tế để thực hiện khai báo y tế điện tử và sinh mã QR. Khi đến nơi công cộng, tập trung đông người phải cài đặt ứng dụng phát hiện tiếp xúc gần (Bluezone) và bật chế độ Bluetooth. Người thuộc diện cách ly y tế hoặc giám sát y tế sau cách ly có điện thoại thông minh phải cài đặt ứng dụng khai báo y tế (VHD) và ứng dụng phát hiện tiếp xúc gần. Khi đến các địa điểm cần khai báo y tế, đưa mã QR cho nhân viên kiểm soát thực hiện quét hoặc dùng điện thoại để tự quét mã QR tại điểm đó.

Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cơ sở, địa điểm... chịu trách nhiệm kiểm soát thông tin người ra vào, cung cấp thông tin cho cơ quan có thẩm quyền trong trường hợp cần thiết.

Nếu như người dân và các cơ quan, đơn vị thực hiện đúng theo hướng dẫn của Bộ Y tế thì khi có ca bệnh F0, việc truy vết, lập danh sách F1, F2 sẽ rất nhanh chóng, kịp thời.

- Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!