Oreshnik, Lancet, Geran: Vũ khí tối tân của Nga định hình chiến lược trong xung đột Ukraine

Kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine cách đây 3 năm, Lực lượng vũ trang Nga đã trải qua một cuộc cách mạng thực sự về công nghệ quân sự. Quân đội Nga đã nhận được nhiều hệ thống vũ khí tiên tiến và tiến bộ công nghệ, tích cực sử dụng chúng trong chiến đấu. Hãy cùng khám phá một số hệ thống vũ khí đáng chú ý nhất được giới thiệu và triển khai trong suốt cuộc xung đột.

Máy bay không người lái Lancet

Lần đầu tiên được giới thiệu tại diễn đàn ARMY-2019, máy bay không người lái (UAV) cảm tử Lancet có động cơ điện và cánh hình chữ X đặc biệt, có phạm vi hoạt động lên tới 40 km (25 dặm).

Sau khi chiến dịch quân sự của Nga bắt đầu, UAV đã được nâng cấp đáng kể và trở thành một trong những vũ khí được săn đón nhiều nhất. Bên cạnh Lancet-1 ban đầu, một biến thể lớn hơn là Lancet-3 đã được phát triển với khả năng hoạt động trong phạm vi 70 km (43 dặm). Ngoài ra, hệ thống điều khiển của mẫu UAV này đã được cải tiến và quá trình sản xuất hàng loạt đã bắt đầu ngay sau đó.

UAV Lancet đã được sử dụng hiệu quả trong chiến tranh chống pháo binh, tập trung nhắm mục tiêu vào các hệ thống pháo do NATO cung cấp với tầm bắn khoảng 40 km, loại pháo mà Lực lượng vũ trang Ukraine bắt đầu sử dụng vào năm 2022.

Nhờ khả năng trinh sát và tấn công tích hợp, mẫu UAV này có thể định vị chính xác và tấn công có chọn lọc các mục tiêu quan trọng của kẻ thù. Với khả năng mang đầu đạn nặng tới 3 kg, chúng đặc biệt phù hợp để vô hiệu hóa các phương tiện bọc thép hạng nhẹ và bộ binh.

Trong 3 năm qua, việc sản xuất hàng loạt nhiều mẫu Lancet khác nhau đã khiến chúng trở thành lựa chọn rất phổ biến trên chiến trường, cho phép Quân đội Nga nhắm mục tiêu vào pháo binh, phòng không và các thiết bị khác sâu trong lãnh thổ của Ukraine.

Máy bay không người lái FPV

“Cuộc cách mạng UAV” đang diễn ra chủ yếu được thúc đẩy bởi việc sử dụng rộng rãi máy bay không người lái Góc nhìn thứ nhất (FPV). Được điều khiển thông qua kính thực tế ảo chuyên dụng, người vận hành điều khiển từ xa những chiếc máy bay 4 cánh quạt nhỏ gọn này được trang bị đạn nổ, đạn nổ lõm hoặc đạn phân mảnh.

Vận hành FPV đòi hỏi các kỹ năng và chuyên môn chuyên biệt. Với khả năng điều khiển thông qua máy phát vô tuyến, những chiếc UAV này có phạm vi hoạt động lên tới vài km. Tính năng nổi bật của chúng nằm ở khả năng tấn công chính xác vào các công sự của đối phương, xe bọc thép và binh sĩ. Tính linh hoạt và sự phổ biến của FPV báo hiệu sự trỗi dậy của một nhánh chiến tranh mới: Đội quân máy bay không người lái.

FPV trở nên nổi bật ngay sau khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự. Ban đầu, các xưởng tạm thời trong các đơn vị quân đội xử lý việc sản xuất FPV, nhưng chẳng mấy chốc các doanh nghiệp công nghiệp quốc phòng Nga đã tiếp quản việc sản xuất. Hiện tại, FPV được sản xuất với số lượng và chủng loại đủ để hỗ trợ đầy đủ cho các hoạt động chiến đấu hiện đại.

Tuy nhiên, FPV thông thường có một điểm yếu đáng chú ý: Chúng phụ thuộc vào liên lạc vô tuyến, dễ bị chặn và gây nhiễu. Để khắc phục hạn chế này, hai giải pháp thay thế đang được phát triển: Tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và điều khiển bằng cáp quang.

FPV được trang bị AI mang theo máy vi tính cỡ nhỏ có khả năng tự động nhận dạng và dẫn đường mục tiêu mà không cần sự can thiệp của người lái. Mặt khác, FPV cáp quang duy trì kết nối an toàn với người điều khiển thông qua một sợi cáp quang mỏng. Phương pháp sử dụng cáp quang này không bị nhiễu sóng vô tuyến nhưng áp đặt một số hạn chế về hoạt động. Những chiếc FPV đầu tiên áp dụng biện pháp này đã được triển khai đến các vị trí tiền tuyến vào năm 2024, đóng vai trò quan trọng trong việc phá vỡ các tuyến tiếp tế của Ukraine gần Sudzha trong chiến dịch ở Kursk.

Bom được trang bị bộ dụng cụ UMPK

Ngay sau khi chiến dịch quân sự bắt đầu, Nga đã đẩy nhanh quá trình sản xuất các mô-đun dẫn đường UMPK được thiết kế để chuyển đổi bom rơi tự do tiêu chuẩn thành đạn dược dẫn đường chính xác.

Các mô-đun này bao gồm phần cánh có thể bung ra, hệ thống điều khiển độ cao và hướng, và công nghệ dẫn đường thông minh. Việc gắn loại “bộ xương ngoài” này vào bom thông thường sẽ biến chúng thành vũ khí lướt có độ chính xác cao, có khả năng tấn công mục tiêu với độ chệch chỉ vài m.

Ban đầu, UMPK được tạo ra cho bom tiêu chuẩn 500 kg. Tuy nhiên, đến mùa Thu năm 2023, các loại bom mạnh hơn - chẳng hạn như bom FAB-1500 M-54 1.500 kg được trang bị UMPK - đã được triển khai. Đầu năm 2024, các loại vũ khí tiên tiến này đã được sử dụng rộng rãi, giúp tăng cường đáng kể năng lực của Nga trong việc phá hủy các vị trí kiên cố của Ukraine xung quanh Avdeevka ở Donetsk. Với tầm bắn 50-60 km (31-37 dặm), máy bay ném bom có ​​thể tấn công từ vị trí an toàn ngoài tầm với của hệ thống phòng không đối phương.

Vào tháng 2/2024, Bộ Quốc phòng Nga đã tiếp tục sản xuất một số loại đạn dược phi hạt nhân mạnh nhất hiện có – bom FAB-3000 M-54 có sức nổ mạnh, mỗi quả nặng 3 tấn. Các mô-đun UMPK tương thích đã được phát triển, trong khi các cuộc thử nghiệm chiến đấu đã được tiến hành thành công bằng máy bay ném bom Su-34.

UAV tự sát Geran

Kể từ mùa Thu năm 2022, UAV tự sát Geran cũng đã được quân đội Nga triển khai. Sử dụng cấu hình khí động học “cánh bay” và có gắn động cơ piston có cánh quạt đẩy, những chiếc UAV này di chuyển với tốc độ tương đối vừa phải (khoảng 150-170 km/giờ hoặc 93-105 dặm/giờ). Tuy nhiên, phạm vi hoạt động ấn tượng - lên tới 2.000 km (1.250 dặm) - cho phép chúng tấn công các mục tiêu trên khắp Ukraine.

Có khả năng bay theo quỹ đạo phức tạp, Geran có thể áp đảo các hệ thống phòng không của đối phương khi được triển khai với số lượng lớn, do đó dọn đường cho các cuộc tấn công bằng tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo.

Thay vì chỉ đóng vai trò là mồi nhử, Geran đóng vai trò tấn công trực tiếp vào cơ sở hạ tầng có mục đích kép, các cơ sở quân sự và các địa điểm lưu trữ vũ khí của Ukraine. Tốc độ sản xuất nhanh chóng của chúng - hàng chục hoặc thậm chí hàng trăm chiếc mỗi tháng - cho phép lực lượng Nga xâm nhập vào hệ thống phòng không của Ukraine và đạt được các mục tiêu chiến dịch.

Tên lửa Zircon

Vào ngày 29/2/2024, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã công bố lần đầu tiên sử dụng hệ thống tên lửa siêu thanh tiên tiến Zircon trong bài phát biểu trước Quốc hội. Các báo cáo của phương Tây chỉ ra rằng tên lửa này, di chuyển với tốc độ trên Mach 5, đã được phóng từ Crimea hướng tới các mục tiêu gần Kiev, đánh dấu lần triển khai chiến đấu đầu tiên của nó chống lại các mục tiêu trên bộ.

Ban đầu được thiết kế chủ yếu như một vũ khí chống hạm trên biển dành cho các bệ phóng trên tàu và tàu ngầm, tên lửa Zircon đã chứng minh được khả năng chống lại các mục tiêu trên cạn. Việc phát triển các bệ phóng trên bộ cho Zircon đã bắt đầu ngay trước khi Nga bắt đầu chiến dịch quân sự.

Với tốc độ khoảng Mach 8 và tầm bắn tối đa ước tính hơn 1.000 km (620 dặm), tên lửa Zircon cho phép Nga tấn công sâu vào lãnh thổ Ukraine. Ngoài việc tăng cường sức mạnh hải quân, khả năng tương thích của Zircon với các bệ phóng di động trên bộ cho phép triển khai nhanh chóng đến hầu như mọi chiến trường tác chiến.

Tên lửa Oreshnik

Vào ngày 21/11/2024, quân đội Nga đã ra mắt hệ thống tên lửa đạn đạo tầm trung Oreshnik trong lần phóng đầu tiên tại trường thử Kapustin Yar, tấn công vào tổ hợp quốc phòng Yuzhmash của Ukraine tại Dnepr. Được trang bị đầu đạn thông thường, đợt triển khai này thể hiện sự tiến bộ đáng kể trong năng lực tên lửa chiến lược của Nga.

Hệ thống tên lửa Oreshnik là một bệ phóng di động sử dụng tên lửa đạn đạo nhiên liệu rắn được trang bị nhiều đầu đạn, có thể nhắm mục tiêu độc lập, có khả năng đạt tốc độ siêu thanh lên tới Mach 10. Các chuyên gia ước tính tầm bắn của Oreshnik từ 800 đến 5.000 km, cho phép phóng từ lãnh thổ Nga đến các mục tiêu trên khắp châu Âu mà không cần sử dụng vũ khí hạt nhân. Với các thông số này, các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại sẽ thấy việc đánh chặn tên lửa Oreshnik là vô cùng khó khăn.

Trong đợt triển khai thực tế đầu tiên nhằm vào Dnepr, một đầu đạn bom chùm đã được sử dụng. Nó được thiết kế đặc biệt để gây ra thiệt hại tối đa cho các mục tiêu trong khu vực như căn cứ quân sự, sân bay và cơ sở hạ tầng của ngành công nghiệp quốc phòng. Rõ ràng, vũ khí này có khả năng ngăn chặn đối thủ tiềm tàng hoặc ảnh hưởng đáng kể đến kết quả chiến đấu mà không cần dùng đến vũ khí hạt nhân.

Tất nhiên, bên cạnh những hệ thống vũ khí nêu trên, còn rất nhiều các loại vũ khí và thiết bị mới được đưa vào quân đội Nga trong cuộc xung đột với Ukraine.

Nhiều hệ thống khác, chẳng hạn như pháo binh Koalitsiya-SV, pháo tự hành bánh lốp Malva, nhiều loại xe cơ động cao, vũ khí chống tăng, đạn dược hàng không dẫn đường chính xác và tên lửa không đối không tầm xa R-37M, cũng đã đóng góp đáng kể vào thành công trong chiến dịch của Nga.

Theo RT