Sau khi nằm trong danh sách sa thải hàng loạt tại Amazon vào tháng 1, kỹ sư phần mềm người Canada Mark Liu đã lên chuyến bay trở về quê hương của mình ở miền trung Trung Quốc.
Chàng trai 30 tuổi quyết định nghỉ ngơi ở nhà, dành thời gian cho bố mẹ và ông bà, đồng thời chuẩn bị tìm công việc mới. Nhưng anh quyết định không tìm việc ở Trung Quốc. Liu vẫn đang tìm kiếm cơ hội ở Canada, mặc dù làn sóng sa thải công nghệ hiện nay không có dấu hiệu kết thúc.
Liu, người đã chuyển đến Canada vào năm 2019, cho biết: “Tôi vẫn chưa cân nhắc việc quay lại Trung Quốc để làm việc vào thời điểm hiện tại".
Trong vài tháng qua, khi tình trạng sa thải nhân công trong lĩnh vực công nghệ gia tăng và Trung Quốc mở cửa trở lại sau ba năm thực hiện chính sách Zero Covid, các kỹ sư Trung Quốc làm việc tại Hoa Kỳ và Canada đã phân vân nên quay về đất nước hay không.
Được biết, Trung Quốc đang tăng cường thu hút nhân tài về nước trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ đang sôi sục với Mỹ. Tuy nhiên, những người Trung Quốc sống ở nước ngoài lại lo ngại về văn hóa làm việc căng thẳng- vốn đã là vấn đề từ lâu của quốc gia tỉ dân này. Nó vốn được biết đến với cái tên Văn hóa làm việc 9-9-6, tức là nhân viên làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày như vậy mỗi tuần.
Liu là một trong số họ, mặc dù đôi khi anh tự hỏi liệu lựa chọn của mình có đúng đắn khi phải ở xa gia đình hơn 9.000 km chỉ để thoát khỏi tình trạng làm thêm giờ liên miên.
Sau khi tốt nghiệp cử nhân năm 2014, anh gia nhập một ngân hàng nhà nước ở Thượng Hải, nơi sếp của anh nhấn mạnh với nhân viên rằng số giờ làm thêm “bắt buộc” của họ phải là 46 giờ mỗi tháng.
“Nếu bạn không đạt yêu cầu 46 giờ, sếp sẽ phê bình bạn. Và trong năm thứ hai, nó đã trở thành 50 giờ” Liu nói, đồng thời cho biết thêm công ty cũng thường xuyên yêu cầu nhân viên tham gia các buổi hội thảo sau giờ làm việc.
“Công ty đang cố gắng hết sức để thao túng bạn, kiểm soát bạn. Điều này khiến công ty không phải là đối tác, người hỗ trợ cho nhân viên, mà đơn giản bạn chỉ là một nô lệ được trả tiền”.
Luật lao động Trung Quốc quy định rằng thời gian làm việc là 8 giờ mỗi ngày và 40 giờ một tuần, nhưng rất ít người sử dụng lao động tuân thủ luật này.
Theo Cục Thống kê Quốc gia, 1 tuần làm việc trung bình của nhân viên Trung Quốc là 47,9 giờ. Để so sánh, vào tháng 1 năm 2023, tuần làm việc trung bình của tất cả nhân viên làm việc trong bảng lương tư nhân ở Hoa Kỳ là 34,7 giờ, Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ cho biết.
Các công ty Trung Quốc nổi tiếng với tinh thần làm việc chăm chỉ, tiêu biểu cho văn hóa 9-9-6 của lĩnh vực công nghệ.
Trong khi một số công ty công nghệ đã giảm giờ làm trong hai năm qua trước phản ứng dữ dội trên mạng xã hội, thì 40 giờ mỗi tuần vẫn là giấc mơ xa vời đối với nhiều nhân viên công nghệ, những người – đồng thời – bị coi là già ngay khi họ đến tuổi trưởng thành và 35 tuổi và có nguy cơ bị coi là “dư thừa”.
Trên 1Point3Acres, một cộng đồng trực tuyến dành cho nhân viên công nghệ Trung Quốc ở nước ngoài, các bài đăng so sánh văn hóa làm việc của Trung Quốc và Mỹ đã xuất hiện thường xuyên trong vài tháng qua, vì nhiều người dùng đang cân nhắc việc quay trở lại Trung Quốc.
Điều đó có thể gây rắc rối cho Trung Quốc, quốc gia đang khát nhân tài công nghệ, đặc biệt là những người có kinh nghiệm làm việc và nghiên cứu ở nước ngoài trong bối cảnh quốc gia này này đang phải đối mặt với sự ngăn chặn công nghệ cao từ Mỹ và các đồng minh.
Ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc đang chịu áp lực từ Mỹ – từ các công ty nhà nước đến các công ty tư nhân mới thành lập – đang đưa ra những khoản lương ấn tượng để thu hút các kỹ sư.
Một kỹ sư chip Trung Quốc làm việc tại bờ biển phía tây nước Mỹ tên Neo cho biết mỗi ngày anh đều tự hỏi liệu mình có nên trở về quê hương hay không.
“Câu trả lời là không,” anh nói. “Khối lượng công việc sẽ lớn hơn nhiều, nhưng lương có thể không. Cho đến nay tôi không biết bất kỳ kỹ sư trẻ nào đã chọn việc quay trở lại”.
Hầu hết trở về nước vì họ đã chạm ngưỡng giới hạn ở Mỹ và có thể đảm bảo một vị trí cao hơn ở cấp Phó Chủ tịch hoặc cấp điều hành trong một công ty Trung Quốc.
“Thường thì họ đã có thẻ xanh tại Hoa Kỳ, vì vậy họ có thể ở lại Trung Quốc lâu hơn nếu muốn hoặc quay lại Mỹ sau một thời gian”, ông nói.
Sự khác biệt trong văn hóa làm việc cũng là một cân nhắc quan trọng đối với Neo.
Neo chia sẻ "Bất cứ khi nào có vấn đề xảy ra ở đây, mọi người chỉ tập trung vào việc tìm ra giải pháp. Và không ai cạnh tranh với nhau bằng việc ở lại văn phòng trong một thời gian dài hơn”.
Mặc dù hiện tại Liu đang hạnh phúc ở Canada, nhưng anh không loại trừ khả năng quay trở lại Trung Quốc trong tương lai.
“Có ai thực sự muốn đi xa nhà, không có cha mẹ, người thân, bạn bè ở bên và không thể nói tiếng mẹ đẻ không?”, Liu nói.
“Tôi nghĩ mọi người sẽ muốn quay trở lại Trung Quốc nếu điều kiện cho phép, để giúp xây dựng đất nước của chính họ hoặc chỉ đơn giản là được đoàn tụ với gia đình của họ”.
Theo SCMP
