Nợ hộ gia đình tăng cao
Các hộ gia đình Trung Quốc đang gặp phải tình trạng nợ vẫn tăng trong khi đang cố gắng thoát khỏi "bóng ma" bất ổn về việc làm và thu nhập. Tình trạng này góp phần làm suy thoái kinh tế và làm dấy lên nhiều câu hỏi về việc liệu biện pháp thúc đẩy chi tiêu mới của chính quyền Bắc Kinh có thực sự khiến người tiêu dùng mở hầu bao hay không.
Các nhà phân tích dường như lo lắng hơn về khả năng chi tiêu của người tiêu dùng, khi mà tăng trưởng thu nhập của họ bị tụt hậu so với tăng trưởng kinh tế, và họ ngày càng có xu hướng tiết kiệm tiền để thanh toán các khoản nợ thế chấp, chi trả hóa đơn sinh hoạt, nuôi con và phòng ngừa cho tương lai không chắc chắn của họ.
Nợ hộ gia đình ở Trung Quốc đã lên tới 63,5% GDP trong quý hai, từ 61,9% vào thời điểm cuối năm ngoái, theo báo cáo của Viện Tài chính và Phát triển Quốc gia (NIFD), được công bố ngày 23/7. Đây là con số rất gần với tỷ lệ 65% GDP, là lằn ranh đỏ mà Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) từng đưa ra như một điểm báo động về nguy cơ tài chính.
Nợ hộ gia đình ở Trung Quốc chủ yếu là dưới dạng vay thế chấp, hiện đã lên tới 38,6 nghìn tỉ NDT (5,38 nghìn tỉ USD) tính tại thời điểm kết thúc tháng 6; ngoài ra còn có vay mua hàng hóa tiêu dùng, nợ thẻ tín dụng, các khoản vay cá nhân, và các khoản vay để rót vốn cho hoạt động kinh doanh.
“Nhu cầu thực tế đối với cả tiêu dùng hộ gia đình và đầu tư đều giảm”, Zhang Xiaojing và Liu Lei, hai nhà nghiên cứu làm việc tại hãng nghiên cứu có trụ sở ở Bắc Kinh, cho hay.
Zhang cũng là một cố vấn chính phủ đứng đầu Viện Tài chính và Ngân hàng, thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc.
“Chi tiêu hộ gia đình kém chủ yếu là do tăng trưởng lương của họ chậm, cuối cùng làm chậm đà tăng trưởng kinh tế”, hai nhà nghiên cứu cho hay.
Nợ cao, tăng trưởng thu nhập thấp tác động tới chi tiêu
Trung Quốc đang chứng kiến tỷ lệ đòn bẩy của hộ gia đình tăng nhanh kể từ năm 2008, thời điểm mà các nhà lập pháp nước này công bố gói kích thích 4 nghìn tỉ NDT và nới lỏng tiền tệ để ứng phó với khủng hoảng tài chính. Tỷ lệ này vào thời điểm kết thúc năm 2008 chỉ là 17,9%.
Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) ước tính rằng nợ của các hộ gia đình Trung Quốc đã đạt 10,76 nghìn tỉ USD vào thời điểm cuối năm ngoái, tương đương 61,3% sản lượng kinh tế.
Con số này đã vượt qua mức 55,2% của Đức vào cuối năm 2022, 36,4% ở Ấn Độ và mức trung bình 47,7% ở các nền kinh tế mới nổi. Trung Quốc đang tiến nhanh tới tỷ lệ đòn bẩy 74,4% của Mỹ và 68,2% ở Nhật Bản.
Nợ quá cao cùng với tăng trưởng thu nhập chậm của người dân Trung Quốc đang ảnh hưởng tới tiêu dùng, ngay trong lúc mà nước này đang dựa nhiều hơn vào nhu cầu nội địa để thúc đẩy tăng trưởng quốc gia.
Ủy ban Phát triển và Cải cách Quốc gia vừa công bố 20 biện pháp kích thích tiêu dùng hồi đầu tuần này, nới lỏng một số hạn chế với việc mua xe và bất động sản, cùng lúc tuyên bố sẽ cải thiện môi trường tiêu dùng trong nước.
Tiêu dùng đóng góp 32,8% cho tăng trưởng GDP của Trung Quốc trong năm 2022, giảm từ mức 58,3% trong năm 2021, do các tổ chức thị trường và hộ gia đình bị ảnh hưởng nặng nề bởi chính sách zero-COVID.
Trong quý hai năm nay, tiêu dùng đóng góp 77,2% tăng trưởng GDP nhờ Trung Quốc mở cửa trở lại nền kinh tế.
Mặc dù tiền tiết kiệm của người dân Trung Quốc tăng thêm 12 nghìn tỉ NDT trong nửa đầu năm nay – tương đương 67% mức tăng trưởng của cả năm 2022 – nhưng NIFD cho rằng mức tăng này chủ yếu là do sự gia tăng của tài chính riêng và việc tạm dừng đòn bẩy tài chính.
Do căng thẳng về nợ, người dân có xu hướng sử dụng tiền tiết kiệm của họ để trả nợ, giảm rủi ro tài sản thay vì chi tiêu và đầu tư, bởi họ “có kỳ vọng tiêu cực hơn về viễn cảnh tăng trưởng kinh tế tương lai”, báo cáo của NIFD cho hay.
Trong bản báo cáo công bố hôm thứ Ba, hãng Economist Intelligence Unit (EIU) cảnh báo rằng việc Bắc Kinh thúc đẩy bất động sản và tiêu dùng có thể chỉ đem lại tầm ảnh hưởng hạn chế bởi thiếu hành động quyết liệt như hỗ trợ tài chính tập trung cho hộ gia đình.
Người tiêu dùng Trung Quốc vẫn tỏ ra thận trọng do không chắc chắn về thu nhập và cơ hội việc làm trong tương lai. Điều này có thể kéo tụt động lực kinh tế của nước này, theo báo cáo của EIU.
Xu hướng tiết kiệm
Trong lúc các hộ gia đình Trung Quốc còn đang cân đối lại tài chính – hậu quả sau 3 năm đại dịch – nhiều người đã tích cực tiết kiệm hơn và tập trung vào việc trả các khoản vay thế chấp hiện tại với lãi suất cao hơn các khoản vay mới.
Dư nợ cho vay thế chấp của Trung Quốc đã giảm 0,8% trong quý hai, so với cùng kỳ năm ngoái – đợt giảm đầu tiên sau hơn một thập kỷ, theo dữ liệu của chính phủ.
Bằng chứng cũng cho thấy việc giảm mua nhà có thể kéo theo đà giảm doanh số của các mặt hàng đắt tiền khác, như đồ gia dụng, đồ trang trí và phương tiện giao thông.
Bất chấp tài sản bất động sản đang giảm, NIFD nói rằng Trung Quốc không có tình trạng "suy thoái bảng cân đối kế toán", điều đã ám ảnh đất nước Nhật Bản.
Tuy nhiên, nếu Bắc Kinh cho phép khu vực tư nhân tự giải quyết khoản nợ của họ, nhiều người dân sẽ tiếp tục cắt giảm chi tiêu và đầu tư để ưu tiên trả nợ, càng làm giảm thu nhập của doanh nghiệp, ngược lại dẫn tới giảm cơ hội việc làm và thu nhập của người dân, đồng thời thất thu thuế của chính phủ.
Nhóm chuyên gia đề xuất Bắc Kinh nên tăng phát hành nợ, cùng lúc giảm lãi suất để giảm khoản thanh toán lãi đối với khối nợ khổng lồ.
Tổng nợ trong nền kinh tế thực của Trung Quốc là khoảng 380 nghìn NDT, tương đương 283,9% GDP quốc gia, tính vào thời điểm cuối tháng 6, tăng từ mức 273,1% GDP cuối năm 2022. Nếu lãi suất giảm chỉ 1 điểm phần trăm, sẽ giúp giảm khoản trả lãi gần 4 nghìn tỉ NDT, đủ để hỗ trợ đáng kể cho nền kinh tế đang chững lại của Trung Quốc./.
Hoạt động sản xuất sụt giảm của Trung Quốc tác động đến các nhà máy ở châu Á
Thiếu việc làm, nhiều người trẻ Trung Quốc "làm con toàn thời gian" lấy tiền lương từ cha mẹ
Kinh tế khó khăn, giá nhà đắt đỏ khiến nhiều người Trung Quốc sống trong xe để tiết kiệm tiền
Theo SCMP
