Đoạn băng ghi âm lại cuộc điện đàm kéo dài khoảng nửa giờ đồng hồ hôm 25/7 giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phơi bày nhiều lời đề nghị, hứa hẹn và lấy lòng lẫn nhau. Trong đó có nhiều đoạn không hề liên quan tới ông Biden. Đoạn băng được công bố chỉ một ngày sau khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố chính thức khởi động quá trình điều tra luận tội nhằm vào ông Trump, đe dọa tới chiến dịch tái tranh cử của ông trong năm 2020.
Một cố vấn của bà Pelosi cho hay, trong 2 cuộc gặp với các lãnh đạo đảng Dân chủ hôm thứ Tư vừa qua, bà đã đề xuất thu hẹp cuộc điều tra để chỉ tập trung vào ông Trump và các thỏa thuận ngầm giữa ông với Ukraine. Tuy nhiên quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra. Điều tra luận tội có thể dẫn tới khả năng Hạ viện phê chuẩn luận tội, và khởi động một phiên xét xử tại Thượng viện để quyết định xem có phế truất ông Trump hay không.
Chi tiết về cuộc điện đàm hôm 25/7 đã làm dấy lên những phản ứng phẫn nộ từ phía đảng Dân chủ, những người cáo buộc ông Trump viện đến sự trợ giúp của Ukraine để bôi nhọ ông Biden – người đang dẫn đầu cuộc đua giành vị trí ứng viên đại diện đảng Dân chủ ra tranh cử Tổng thống vào tháng 11/2020.
Được biết, cú điện đàm được thực hiện sau khi ông Trump ra lệnh tạm ngừng khoản tiền 400 triệu USD mà Mỹ viện trợ cho Ukraine. Điều này mãi đến sau này mới được công khai.
“Những gì được phản ánh trong đoạn băng này là hành động tống tiền kiểu Mafia đối với một nhà lãnh đạo nước ngoài” – Adam Schiff, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, nói.
Hãng tin ABC News còn dẫn lời một cố vấn của ông Zelensky là ông Serhiy Leshchenko, nói rằng bất cứ cuộc điện đàm nào giữa ông Trump và lãnh đạo mới của Ukraine đều đi kèm một yêu cầu mà Mỹ đưa ra trước là: Phải thảo luận về vụ việc của ông Biden. Còn đảng Cộng hòa thì cho rằng, băng ghi âm cuộc điện đàm cho thấy phe Dân chủ đã sai lầm khi thúc đẩy tiến trình luận tội.
Ông Trump và ông Zelensky đã xuất hiện cùng nhau tại New York, bên lề kỳ họp Đại hội đồng LHQ, và bác bỏ thông tin về những hành động thúc ép trong cuộc điện đàm giữa họ. Tổng thống Ukraine còn nói trước báo giới rằng: “Không có ai ép tôi cả”. Trong một cuộc họp báo khép lại 3 ngày họp tại New York, ông Trump cáo buộc phe Dân chủ khởi động tiến trình điều tra luận “là bởi họ không thể đánh bại chúng tôi bằng lá phiếu”.
Trong một tuyên bố khác, ông Joe Biden tố ông Trump đã đặt kiểu chính trị cá nhân của ông lên trên cả lời tuyên thệ lúc nhậm chức và rằng Quốc hội nên bắt ông phải trả giá vì tội “lạm dụng quyền lực”.
Vụ bê bối chính trị ở Washington bắt đầu kể từ khi một “người thổi còi” trong cơ quan tình báo Mỹ gửi đơn tố giác ông Trump liên quan tới đoạn hội thoại giữa ông và ông Zelensky. Thành viên của Ủy ban Tình báo Hạ viện và Thượng viện đã được cho phép xem đơn tố giác này, chỉ một ngày trước khi quyền Giám đốc Tình báo Quốc gia Joseph Maguire điều trần trước ủy ban tình báo của Hạ viện.
Giới lập pháp đảng Dân chủ nói các cáo buộc trong đơn tố giác này là đáng tin cậy và rất đáng quan ngại, trong khi đảng Cộng hòa phần lớn là muốn giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của nó.
“Nhiều lời bàn tán”
 |
|
Đoạn băng ghi âm cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Zelensky đang là tâm điểm trong vụ bê bối (Ảnh: Reuters)
|
Theo đoạn băng ghi âm, ông Trump đã nói với ông Zelensky rằng Tổng chưởng lý William Barr – quan chức hành pháp chóp bu của Mỹ - và luật sư riêng của ông Trump là Rudy Giuliani sẽ nói chuyện với ông về việc mở lại một cuộc điều tra nhằm vào một công ty dầu khí Ukraine – nơi mà con trai ông Biden, Hunter Biden, từng giữ vị trí Giám đốc.
“Thêm điều nữa, có rất nhiều người bàn tán về con trai của ông Biden, rằng ông Biden đã ngăn chặn việc khởi tố và giờ rất nhiều người muốn tìm hiểu rõ nguyên nhân về việc này. Vậy nên, sẽ rất tốt nếu ông bàn với Tổng chưởng lý để xem xem có thể làm gì trong vụ này” – ông Trump nói, nhắc tới ông Barr.
Trong đoạn băng, ông Trump nhiều lần nói tới việc làm sai trái của cha con nhà Biden, nhưng không đưa ra được chứng cứ để chứng minh lời cáo buộc đó. Nói chung, ông Trump đúng là chưa từng nói với ông Zelensky rằng khoản viện trợ của Mỹ có hay không còn tùy thuộc vào việc ông Zelensky điều tra Biden. Tuy nhiên, ông Trump đã nhấn mạnh về tầm quan trọng của khoản viện trợ này một cách khéo léo trước khi đề nghị ông Zelensky mở cuộc điều tra nhà Biden.
“Tôi sẽ nói rằng chúng tôi làm rất nhiều thứ cho Ukraine” – ông Trump nói trong đoạn băng. Sau đó, lãnh đạo Mỹ nói rằng Thủ tướng Đức Angela Merkel “không làm điều gì” cho Ukraine trong khi “Mỹ lại rất, rất tốt với Ukraine”.
Trong đoạn băng, ông Zelensky trả lời ông Trump rằng điều đó là chính xác “1.000%” và cảm ơn ông Trump vì “sự hỗ trợ to lớn trong lĩnh vực quốc phòng”, thêm rằng ông có kế hoạch mua thêm tên lửa chống tăng Javelin mà quân đội Mỹ phát triển và giờ được sản xuất bởi hãng Raytheon và Lockheed Martin.
Nhắc về vấn đề nhà Biden, ông Trump nói với ông Zelensky: “Tôi nghe nói ông có một công tố viên rất giỏi nhưng đã thôi việc, điều đó thật không công bằng”. Sau đó, ông Trump nói rằng ông Giuliani – một đồng minh chính trị không có vị trí chính thức trong chính phủ Mỹ của ông Trump – và Tổng chương lý Bill Barr sẽ gọi điện cho ông Zelensky.
“Biden đang chạy loanh quanh và rêu rao rằng ông ta đã ngăn được việc khởi tố, vậy ông nên xem xét về việc này. Điều đó thật tồi tệ đối với tôi” – ông Trump nói.
Hiện chưa có chứng cứ nào cho thấy ông Biden – người từng giữ vị trí Phó Tổng thống Mỹ trong khoảng 2009-2017 – đã lợi dụng chức vụ của mình để giúp con trai mình, Hunter Biden, thoát tội ở Ukraine.
Trong đoạn băng ghi âm, ông Zelensky đảm bảo với ông Trump rằng công tố viên sắp tới của ông “100% là người của tôi” và “sẽ tìm hiểu vụ việc này”.
“Tôi cũng muốn đảm bảo với ông rằng chúng tôi sẽ thực sự nghiêm túc về vụ việc này và sẽ cân nhắc về vụ điều tra” – ông Zelensky nói thêm.
Sau khi nhận được lời hứa hẹn của ông Zelensky, ông Trump đã mời ông tới thăm Nhà Trắng.
Vài trò của Tổng chưởng lý Bill Barr
 |
|
Tổng chưởng lý Mỹ Bill Barr (Ảnh: Reuters)
|
Tổng thống Trump thực sự chưa từng yêu cầu ông Barr liên hệ với Ukraine, phát ngôn viên Bộ Tư pháp Mỹ Kerri Kupec nói, và ông Barr cũng chưa từng liên lạc với Ukraine để thảo luận về việc mở cuộc điều tra, hay về bất cứ điều gì khác. Ông Barr – người được ông Trump chỉ định giữ vị trí Tổng chưởng lý – chỉ được biết về cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Zelensky vài tuần sau khi nó diễn ra.
Chủ tịch Hạ viện Pelosi cho rằng đoạn băng ghi âm trên đã xác nhận rằng ông Trump có hành vi gây tổn hại tới sự toàn vẹn của các kỳ bầu cử Mỹ, phẩm hạnh của một Tổng thống và an ninh quốc gia.
“Tổng thống đã cố tình biến sự vô luật pháp trở thành một đặc tính ở nước Mỹ và giờ đang xuất khẩu nó ra nước ngoài” – bà Pelosi nói.
Đoạn băng ghi âm được chuyển thể thành văn bản và đã qua chỉnh sửa ngôn từ nhờ một phần mềm nhận dạng giọng nói cùng với một số người ghi chép và giới chuyên gia – theo Nhà Trắng.
Tổng thống Trump vốn đã trải qua rất nhiều vụ bê bối kể từ khi nhậm chức vào năm 2017. Đảng Dân chủ đã quyết tâm theo đuổi việc luận tội – dù chưa tiến hành nó – ông Trump liên quan tới cáo buộc ông cấu kết với Nga can thiệp bầu cử Tổng thống năm 2016.
Theo Hiến pháp Mỹ, Hạ viện có đủ quyền lực để luận tội một Tổng thống nếu người này mắc phải “trọng tội hoặc có phẩm hạnh kém”. Tính đến nay vẫn chưa có đời Tổng thống Mỹ nào bị phế truất do bị luận tội.
Tuần trước, giới chức Bộ Tư pháp Mỹ ra kết luận rằng những gì ông Trump nói trong cuộc điện đàm trên không đủ để cấu thành tội vi phạm luật tài chính chiến dịch tranh cử, bởi điều mà ông đề nghị là mở cuộc điều tra đối thủ chính trị chứ không phải “một thứ giá trị” có thể đo đếm được – một quan chức giấu tên trong Bộ Tư pháp nói.
Được biết Mỹ, các nước châu Âu và nhiều nước khác từng thúc giục Ukraine sa thải vị công tố viên phụ trách điều tra công ty năng lượng Burisma bởi ông không theo đuổi vụ việc đến cùng. Vị công tố viên thay thế nhân vật trên, Yurriy Lutsenko, hôm thứ Sáu tuần trước nói với Reuters rằng con trai của ông Joe Biden không làm gì sai trái trong mối quan hệ với công ty năng lượng này.
Giới chức Ukraine hiện cũng chưa khẳng định rằng họ sẽ mở cuộc điều tra nhằm vào ông Biden hay con trai của ông.
Nhiều chính trị gia đảng Cộng hòa hiện đã lên tiếng bảo vệ ông Trump, nói rằng đoạn băng ghi âm trên không hề có sự ngã giá – tức đưa ra một lợi ích để đổi lấy một lợi ích khác – và thực tế này cho thấy là đảng Dân chủ đã thổi phồng mối quan ngại của họ. Thủ lĩnh nhóm đa số tại Thượng viện, Mitch McConnell còn chỉ trích cái mà ông gọi là “nỗi ám ảnh luận tội” của phe Dân chủ.
Mỹ đã bắt đầu viện trợ quân sự cho Ukraine kể từ sau sự kiện Crimea trở lại là một phần của Nga trong năm 2014. Khoản tiền viện trợ 400 triệu USD được đề cập tới trong vụ bê bối hiện nay vốn đã được Quốc hội Mỹ thông qua để giúp Ukraine đối phó với làn sóng ly khai thân Nga ở miền Đông nước này.
“Người thổi còi” nộp đơn tố giác ông Trump quan ngại rằng, lãnh đạo Mỹ đang gây sức ép với một lãnh đạo nước ngoài nhằm tăng cường chiến dịch tái tranh cử của mình năm 2020 – theo bản ghi nhớ mà Bộ Tư pháp công bố.
Theo Reuters
