Nguy cơ bị đánh cắp danh bạ và các thông tin cá nhân nhạy cảm từ ứng dụng chuyển đổi đầu số

Ngày 25/5/2018 Bộ Thông tin và Truyền thông họp báo công bố kế hoạch chuyển đổi mã mạng kèm theo Quyết định 798/QĐ-BTTTT. Nội dung chính của Kế hoạch là chuyển đổi mã mạng VSAT từ 99.2xxxxxx sang mã mạng 67.2xxxxxx và chuyển đổi mã mạng của thuê bao di động 11 số về 10 số

Việc chuyển đổi này nhằm điều chỉnh quy hoạch kho số để đáp ứng xu thế phát triển lâu dài cho thị trường viễn thông, yêu cầu phát triển của nền kinh tế số: giao thông thông minh, y tế thông minh, hệ thống điện lực thông minh... phục vụ cách mạng công nghiệp 4.0, tránh tình trạng thiếu kho số cho di động trong khi thừa kho số cho cố định.

Đại diện Cộng đồng An ninh mạng Việt Nam đánh giá, dù đã được thông báo trước, nhưng nhiều ý kiến cho rằng, việc chuyển đổi này được xem là một sự kiện lịch sử của thị trường viễn thông, mặc dù phương án, giải pháp kỹ thuật chuyển đổi được thực hiện từ phía nhà mạng và Bộ TT&TT nhưng người dùng cũng không tránh khỏi những rắc rối nhất định và những nguy cơ bảo mật từ việc đổi mã mạng.

Nguy cơ mất quyền truy cập vào các tài khoản trực tuyến

Hiện nay các tài khoản trực tuyến như Google, Facebook, Amazon, Skype, Viber, Instagram, Zalo... đã trở thành một phần không thể thiếu với người dùng, nhiều người dùng đã đăng ký số điện thoại của mình với các dịch vụ trên để đăng nhập tài khoản và nhận mã xác thực 2 lớp.

Với người dùng thuê bao di động 10 số từ trước sẽ không ảnh hưởng nhưng với thuê bao đổi từ 11 số sang 10 số, khách hàng sẽ gặp các nguy cơ khi không thể tham gia vào quá trình xác minh tài khoản của mình. Cụ thể là không thể đăng nhập các dịch vụ sử dụng xác thực 2 yếu tố trên thiết bị mới, không thể lấy lại tài khoản qua số điện thoại và bị lỡ các thông báo quan trọng.

Đã có Zalo và Viber thông báo tự động hỗ trợ tất cả người dùng chuyển đổi số điện thoại cũ sang đầu số mới. Tuy nhiên với các dịch vụ khác người dùng nên chủ động kiểm tra, cập nhật.

Nguy cơ từ các ứng dụng cập nhật danh bạ

Một vấn đề phát sinh khi chuyển đổi thuê bao từ 11 số sang 10 số người dùng phải cập nhật danh bạ của mình để có thể liên lạc sau khi quá trình chuyển đổi hoàn tất.

Nếu trong danh bạ chỉ có một vài số 11 số cần chuyển sang 10 số, người dùng có thể vào danh bạ tự cập nhật, nhưng nếu danh bạ có tỷ lệ lớn các thuê bao chuyển từ 11 số sang 10 thì người dùng sẽ cần đến các ứng dụng hỗ trợ đổi đầu số.

Dạo một lượt Google Play Store rồi bắt đầu tìm kiếm với từ khóa "đổi đầu số", người dùng sẽ choáng váng với kết quả tìm kiếm khi có tới gần trăm ứng dụng hỗ trợ đổi đầu số từ các nhà phát triển ứng dụng, con số tăng chóng mặt kể từ 15/9/2018.

Các ứng dụng này giúp người dùng trong việc tự động cập nhật danh bạ của mình. Tuy nhiên một nguy cơ bảo mật phát sinh, khi sử dụng các ứng dụng này sẽ yêu cầu quyền truy cập toàn bộ danh bạ của người dùng đây là một quyền cơ bản để thực hiện thao tác cập nhật danh bạ, tuy nhiên một số ứng dụng lại yêu cầu cả quyền truy cập GPS, Bluetooth, truy cập mạng...

Đây là những quyền khá nhạy cảm và không cần thiết với một ứng dụng liên quan đến danh bạ. Người dùng không nên sử dụng những ứng dụng này để tránh nguy cơ bị đánh cắp thông tin danh bạ và các thông tin cá nhân nhạy cảm.

Nên cập nhật danh bạ thế nào cho an toàn?

Trong thời gian từ 15/9 - 7/10/2018 các nhà mạng vẫn trong quá trình cập nhật lần lượt các đầu số theo kế hoạch và trong thời gian này người dùng vẫn có thể gọi song song ở cả đầu số cũ và mới. Do đó thời điểm cập nhật danh bạ tốt nhất là sau ngày 7/10/2018 khi tất cả các mạng di động đã chuyển đổi xong, để chỉ cần thực hiện một lần cho tất cả các thuê bao 11 số sang 10 số.

Nếu người dùng cập nhật danh bạ sớm hơn ngày các nhà mạng chuyển đổi hoàn tất, thì những số điện thoại trong danh bạ mà nhà mạng chưa chuyển đổi, người dùng sẽ không thực hiện nhắn tin hay gọi được.

Để quá trình cập nhật thuận tiện và an toàn người dùng nên dùng các ứng dụng của nhà mạng và mạng xã hội uy tín như My Viettel, My VNPT, My MobiFone, hay thực hiện trực tiếp trên các ứng dụng như Zalo, Viber,...