Mang mùa xuân cho nhiều người
Là người mang kỹ thuật phẫu thuật nội soi khớp gối, thay khớp gối và thay khớp háng toàn phần về Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh - Phó Viện trưởng Viện chấn thương chỉnh hình, Trưởng khoa Phẫu thuật Chi trên và Y học thể thao, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức – hiện là chuyên gia đầu ngành về các kỹ thuật này.
Đầu tháng 2/2021, bà cụ N.T.T, 102 tuổi (ở Yên Mỹ, Hưng Yên) được đưa đến gặp PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh sau chấn thương ngã gãy cổ xương đùi. PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh cho biết: Với chấn thương trên nền xương loãng, vị trí gãy không liền ở người cao tuổi, nếu không phẫu thuật, việc chăm sóc sẽ rất khó khăn do đau loét, có thể dẫn đến viêm phổi. Vì thế, anh đã quyết định phẫu thuật cho bà cụ bằng phương pháp thay khớp háng nhân tạo bán phần.
 |
PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh - Phó Viện trưởng Viện chấn thương chỉnh hình, Trưởng khoa Phẫu thuật Chi trên và Y học thể thao, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức |
Với “đôi bàn tay vàng” của một chuyên gia từng được đào tạo bài bản ở Pháp về mổ nội soi khớp háng và khớp gối, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh đã tiến hành ca mổ hoàn hảo chỉ trong khoảng 10 phút: Đường mổ ít xâm lấn chỉ từ 4-5cm, thời gian phẫu thuật nhanh chóng đã rút ngắn nguy cơ gây mê, mất máu. Chỉ vài tiếng sau mổ, cụ bà đã ngồi dậy và hôm sau đã tập phục hồi chức năng. Điều kỳ diệu là cụ bà đã được xuất viện sau chưa đầy một tuần phẫu thuật.
Trước đó 2 tuần, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh cũng đã phẫu thuật thay khớp háng bán phần cho cụ bà 100 tuổi, người Nam Định. Cụ bị ngã gãy khớp háng, phải nằm liệt giường với những cơn đau hành hạ. Cũng như cụ N.T.T, nếu không được phẫu thuật, cụ sẽ vĩnh viễn không thể đi lại được. Cụ cũng không thể tự chăm sóc cho bản thân, mà việc chăm sóc sẽ phải phụ thuộc vào con cháu. Chỉ 1-2 ngày sau phẫu thuật, bà cụ đã tập đi và sau ít ngày đã được ra viện, về nhà ăn Tết.
 |
| Bệnh nhân 100 tuổi vừa được PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh phẫu thuật thay khớp háng |
Chúng tôi may mắn được chứng kiến cuộc phẫu thuật nội soi khớp gối cho một nam bệnh nhân của PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh. Với tay nghề của một chuyên gia được đào tạo bài bản tại Pháp và từng mổ thành công hơn 30 ngàn ca không hề có tai biến, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh đã thực hiện từng động tác thành thục, chính xác tuyệt đối để ca mổ diễn ra thành công chỉ trong 10 phút.
Cũng bằng phương pháp nội soi khớp gối của PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh, một nghệ nhân may mặc nổi tiếng ở Hà Nội đã thoát khỏi bệnh tật và cả những phiền muộn mà căn bệnh mang đến. Vốn rất đam mê khiêu vũ, nhưng căn bệnh đau nhức đầu gối đã khiến bà không đi lại được và cũng không thể tiếp tục niềm đam mê khiêu vũ. Bởi vậy, bà rơi vào trầm uất, khiến người thân vô cùng lo lắng cho đến khi biết đến tên tuổi của PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh và tìm đến. Và rồi, chỉ vài tuần sau ca mổ thay khớp gối 2 bên, bà đã trở lại với cuộc sống bình thường, đặc biệt là thoát khỏi sự trầm uất để tiếp tục có những bước khiêu vũ mềm mại như xưa.
Trong số các bệnh nhân tìm đến với PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh mới đây còn có tuyển thủ quốc gia Phạm Thị Tươi từng giành huy chương vàng SEA GAMES 30 bị đứt dây chằng chéo sau khớp gối. Sau ca mổ thành công mỹ mãn, nữ tuyển thủ chỉ còn chờ thời gian hồi phục hẳn để có thể tiếp tục sự nghiệp với trái bóng.
Cậu con trai của một vị Bộ trưởng bị chấn thương thể thao đứt dây chằng chéo trước khớp gối khi đang du học ở nước ngoài, không yên tâm khi phẫu thuật bên đó, bà đã hội chẩn với các chuyên gia ở TP HCM rồi tiếp tục hội chẩn ở Hà Nội. Sau đó, bà quyết định nhờ PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh mổ cho con trai mình tại Việt Nam. Ca mổ thành công, con trai bà giờ hoàn toàn khoẻ mạnh, tiếp tục quay lại nước ngoài học tập, lao động và công tác rất tốt.
 |
| PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh đang phẫu thuật nội soi khớp gối |
Hương Tết chưa kịp qua, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh đã lại vào Thanh Hoá để mổ nội soi tái tạo dây chằng chéo trước khớp gối, bảo tồn được tối đa phần dây chằng cũ của một tuyển thủ quốc gia môn cầu mây từng đoạt Huy chương vàng thế giới, ASIAD, SEA Games...
Đến nay, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh đã lập kỷ lục với trên 30 nghìn ca phẫu thuật, trong đó có tới 10 nghìn ca là nội soi khớp gối, cải thiện chất lượng cuộc sống cho hàng chục ngàn người. Với tỉ lệ chấn thương về khớp gối, khớp háng do tai nạn sinh hoạt, tai nạn thể thao ở Việt Nam ngày càng gia tăng, việc phẫu thuật nội soi khớp gối là một cứu cánh cho rất nhiều người.
Con đường gập ghềnh nhưng vinh quang
Mặc dù mới 5 tuổi, Khánh đã sớm phải theo bố mẹ đến nơi làm việc, làm quen với “mùi bệnh viện” và sự vất vả của những “chiến sĩ áo trắng”, nhưng tình yêu nghề y đã ngấm vào cậu bé từ lúc nào, để từ nhỏ, Khánh đã muốn làm bác sĩ. Là học sinh chuyên Toán cấp 2 và chuyên Hoá cấp 3 của Trường Amsterdam, nên Khánh dễ dàng đỗ cả Trường Đại học Y Hà Nội và Đại học Nông nghiệp với số điểm rất cao.
Khánh kể, anh chọn học Y để theo nghiệp gia đình và chọn bộ môn ngoại vì thấy phù hợp với tính cách quyết đoán, rạch ròi của mình, vì sau các ca mổ, thường thấy rõ sự cải thiện của bệnh nhân.
Gần 20 năm trước, chấn thương chỉnh hình là môn học các sinh viên nội trú đều không lựa chọn, bởi không “sang trọng”. Nhưng Khánh lại nhìn thấy ở bộ môn này nhiều điều thú vị mà những chuyên ngành khác không có. Vì thế, anh quyết định chọn chấn thương chỉnh hình và trở thành một trong 2 người thi đỗ Bác sĩ Nội trú khoá đó.
Các chuyên gia hàng đầu ở BV Việt Đức đã nhìn thấy rõ năng lực của cậu sinh viên bé nhỏ, nên năm thứ 2, Khánh đã được các thầy cho phụ mổ và ngay sau khi Khánh thi đỗ Bác sĩ Nội trú, anh đã được đến BV làm việc – điều không phải ai cũng có cơ may.
 |
Một ca mổ của PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh |
Rồi Khánh vượt qua những kỳ thi rất khắt khe của các giáo sư người Pháp, để nhận học bổng sang Pháp. Cũng như thời sinh viên, Khánh miệt mài học tập. Mỗi ngày anh mổ tới 8-10 ca. Được một chuyên gia về nội soi khớp gối và thay khớp háng, khớp gối trực tiếp hướng dẫn, Khánh đã chọn kỹ thuật nội soi khớp gối để làm luận văn thạc sĩ bằng tiếng Pháp và trở thành bác sĩ đầu tiên ở Việt Nam được học bài bản về lĩnh vực này.
Với hành trang như vậy, về nước, Nguyễn Mạnh Khánh là bác sĩ tiên phong ở BV Việt Đức mổ nội soi khớp gối và thay khớp gối, khớp háng toàn phần. Năm 2003, anh đã có bài báo khoa học đăng trên tạp chí Ngoại khoa về kỹ thuật này.
Với tâm huyết của một người đi đầu, bác sĩ Khánh đã vượt lên mọi khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị, để từng bước khẳng định mình qua những ca mổ thành công, góp phần đưa uy tín của BV được nâng lên, đặc biệt là từ năm 2010, kỹ thuật này đã trở thành thường quy ở BV Việt Đức.
 |
PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh đang tiến hành ca mổ nội soi khớp gối |
Chuyển giao kỹ thuật
Những năm tháng đó, chỉ BV Việt Đức mới mổ được các kỹ thuật nội soi khớp gối và thay khớp gối, khớp háng toàn phần, nên bệnh nhân ở các địa phương rất đông. Khánh hiểu rằng để giải quyết vấn đề này, phải chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới. Anh đã ở cả tháng trời ở Hà Giang, Yên Bái, rồi đi Quảng Ninh, Thanh Hoá, Hà Tĩnh, Nghệ An ở để đào tạo cho các bác sĩ. Nhiều tháng liền, cứ cuối tuần là anh lại về các tỉnh để mổ và trực tiếp đào tạo. Mà khi ấy điện, đường còn khó khăn lắm, nên mỗi lần đi cơ sở thật sự là sự hy sinh vô bờ của người thầy thuốc trẻ. Nhưng mỗi khi các bác sĩ tuyến dưới tiếp nhận kỹ thuật thành công là niềm vui lại lấn át những gian khổ, nhọc nhằn nơi anh.
“Đi xa, mà lại đi xa lâu ngày, làm việc căng thẳng nên rất mệt mỏi. Nhưng tôi hiểu rõ rằng, việc “chạy ngược chạy xuôi” của mình đến các tỉnh, là một sự “đánh đổi”, giúp cho người dân không phải đi xa điều trị như trước” - PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh chia sẻ.
Có lần, về địa phương, do công tác chẩn đoán của BV tuyến dưới chưa chính xác, nên ekip của BV Việt Đức không mang thiết bị đúng tình trạng của bệnh nhân. Nếu không mổ thì các bác sĩ và cả bệnh nhân sẽ rất hoang mang. Nhưng mổ thì không có máy móc chỉ dẫn. Sau vài phút đắn đo, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh quyết định mổ, hoàn toàn bằng sự chỉ dẫn của kinh nghiệm, của trực giác và đã thành công.
Cũng từ “sự cố” này mà từ đó, bác sĩ Nguyễn Mạnh Khánh càng chú trọng công tác đào tạo, cả trực tiếp và trực tuyến, để nâng cao cả trình độ chẩn đoán lẫn phẫu thuật cho các bác sĩ tuyến dưới, nên việc hợp tác rất nhịp nhàng, các ca mổ đều đảm bảo thành công. Với sự tin yêu từ các đồng nghiệp, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh đã được tín nhiệm bầu là Phó Chủ tịch Hội Ngoại khoa và Phẫu thuật Nội soi Việt Nam tại Đại hội lần thứ nhất của Hội. PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh cũng được mời kiêm nhiệm Chủ nhiệm Bộ môn Ngoại Chấn thương Chỉnh hình ngay khi Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội được thành lập.
 |
Vừa phẫu thuật, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh còn trực tiếp đào tạo cho tuyến dưới |
“Niềm vui lớn nhất của tôi bây giờ là BV Việt Đức đã làm chủ các kỹ thuật hiện đại về nội soi khớp gối ngang tầm thế giới, các BV tỉnh cũng đã mổ được kỹ thuật này, người dân địa phương đã không còn phải về tận Hà Nội để điều trị. Điều này làm tăng thêm cơ hội sống, cơ hội cải thiện chất lượng cuộc sống, mà lại tiết kiệm giảm được chi phí đi lại, ăn ở rất nhiều” - PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh chia sẻ.
Cho đến nay, có lẽ chỉ cóanh mới đủ tự tin để cho bệnh nhân được cùng theo dõi trong suốt quá trình mổ. Bởi điều này đòi hỏi tay nghề cao, sự chính xác tuyệt đối. “Người bệnh cần được minh bạch thông tin trong việc điều trị, phẫu thuật, muốn biết bác sĩ xử trí cho họ có đúng không, có phù hợp với thương tổn không? Việc giải thích của bác sĩ có phù hợp với tình trạng bệnh? Vì thế, tôi đồng ý để bệnh nhân được cùng xem trong qúa trình mổ, hoặc xem lại băng ghi hình quá trình mổ mà tôi đều lưu lại để làm tư liệu cho quá trình giảng dạy” - PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh cho biết.
Với những nỗ lực trong suốt hơn 20 năm qua, PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh đã được nhận nhiều phần thưởng cao quý: Được phong danh hiệu Phó Giáo sư năm 41 tuổi, được nhiều Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế, nhiều năm đạt danh hiệu Chiến sĩ Thi đua… và vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú.
