|
|
| Là một trong 19 nữ tỷ phú tự thân ở Mỹ, Sheryl Sandberg là một nhà lãnh đạo xuất sắc, một hình mẫu của phụ nữ toàn cầu. |
Là một trong 19 nữ tỷ phú tự thân ở Mỹ, Sheryl Sandberg là một nhà lãnh đạo xuất sắc, một hình mẫu của phụ nữ toàn cầu. Được biết đến với tư cách là Giám đốc điều hành (COO) – nhân vật quyền lực số hai của đế chế công nghệ Facebook, bà Sandberg đóng vai trò chủ chốt đưa Facebook trở thành một cỗ máy kiếm tiền khổng lồ.
Ngôi sao Facebook và biểu tượng của nữ quyền
Khi chuyển từ Google sang Facebook vào năm 2008, Sandberg, lúc đó 38 tuổi, quá trẻ cho cương vị giám đốc điều hành (COO) nhưng lớn hơn đến 15 tuổi so với nhà sáng lập kiêm CEO Mark Zuckerberg.
Trước khi có Sandberg, doanh thu của Facebook chỉ đạt 150 triệu USD vào năm 2007. Nữ COO này đã giúp Facebook nâng doanh thu lên 2.400%, đạt 3,7 tỉ USD năm 2011.
Sandberg đã biến một công ty khởi nghiệp đang “đốt tiền” là chính trở thành một ngành kinh doanh hốt bạc khổng lồ.
Sự thuần thục trong việc kiểm soát kinh doanh quảng cáo của Sandberg đã giúp Facebook sẵn sàng cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào tháng 5-2012.
Facebook đã vận động được 16 tỉ USD vốn đầu tư, nâng giá trị công ty lên thành 104 tỉ USD.
Cũng trong năm này, bà trở thành thành viên thứ tám, và là người phụ nữ đầu tiên trong hội đồng quản trị của Facebook.
Với sự lớn mạnh của Facebook, danh tiếng của Sandberg cũng lên như diều gặp gió. Bà phát hành cuốn "Dấn thân - Lean in" vào tháng 3-2013.
Cuốn sách này nhanh chóng trở thành "kinh thánh" của phái nữ nơi công sở, bán được hàng triệu bản và giúp Sandberg phủ sóng truyền thông Mỹ. Dù vẫn có một vài phê bình, cuốn "Dấn thân" đã giúp Sandberg trở thành hình mẫu cho phụ nữ toàn cầu.
Trước thềm Ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3, nữ giám đốc điều hành nổi tiếng của Facebook đã có cuộc trao đổi thú vị với sinh viên Đại học Fulbright Việt Nam về vai trò của giáo dục và cuộc đấu tranh bình đẳng giới.
VietTimes lược ghi cuộc trò chuyện này.
Bạn phải sẵn sàng sai và làm lại tất cả
PV: Bà đã kinh qua rất nhiều vị trí lãnh đạo trong suốt sự nghiệp của mình. Nền tảng giáo dục khai phóng có ảnh hưởng như thế nào đến quan niệm của bà về lãnh đạo?
bà Sheryl Sandberg: Tôi luôn tin rằng, điều quan trọng là dạy con người cách câu cá thay vì đưa cho họ con cá. Giáo dục khai phóng dạy cho con người cách nghĩ. Điều đó có nghĩa là khi bạn ném bất kì vấn đề gì vào họ, cho dù đó là một vấn đề trong kinh doanh, hay một vấn đề học thuật, hay trong cuộc sống, họ đều có thể tìm ra giải pháp.
Nền tảng giáo dục khai phóng (Sheryl Sandberg tốt nghiệp loại ưu chuyên ngành kinh tế học Đại học Harvard) dạy cho tôi khả năng tư duy một cách phản biện, nhưng nó cũng dạy tôi về tầm quan trọng của những nỗ lực chăm chỉ, tính kỉ luật, sự cởi mở trước những ý tưởng mới và hiểu rằng bạn phải không ngừng học hỏi.
| |
Sandberg lớn hơn đến 15 tuổi so với nhà sáng lập kiêm CEO Mark Zuckerberg. |
Tại Facebook, chúng tôi thực hiện đánh giá hiệu suất làm việc của nhân viên mỗi năm 2 lần. Cuối mỗi bài đánh giá hiệu suất, tôi đều hỏi mọi người 3 câu hỏi: Bạn có tin rằng mình đang tạo ra ảnh hưởng nào đó không? Bạn có đang học hỏi và phát triển bản thân không? Bạn có đang cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân của mình hay không?
Học hỏi và trưởng thành có ý nghĩa then chốt. Bởi chúng ta phải học cách nghĩ và nghĩ lại.
Người bạn thân nhất của tôi, ông Adam Grant vừa viết một cuốn sách đang trở thành bestseller (sách bán chạy nhất) mang tên Think Again (Nghĩ lại).
Ngay cả khi nhìn lại quá trình hoạt động của Facebook, cũng đã có nhiều lần chúng tôi sai, có những điều chúng tôi từng đúng nhưng cần phải suy nghĩ lại. Chúng ta có vô số doanh nghiệp không cân nhắc lại.
BlackBerry đã biến mất bởi hoàn toàn bỏ qua màn hình cảm ứng. Microsoft lẽ ra đã có một hệ điều hành dành cho điện thoại di động. Đó là ví dụ cho thấy rằng việc tư duy và học hỏi rất quan trọng.
Bạn cần phải sẵn sàng sai, sẵn sàng làm lại tất cả.
PV: Bà được xem là nguồn cảm hứng và động viên đối với phụ nữ nơi công sở và ở nhà. Năm 2013 bà đã viết cuốn Lean in – Dấn thân, vì bà tin rằng tình trạng bất bình đẳng giới vẫn còn trầm trọng.
Khi nào thì bà nhận ra rằng mọi thứ đối với phụ nữ ở nơi làm việc không giống như với đàn ông? Điều đó đã ảnh hưởng đến bà như thế nào?
bà Sheryl Sandberg: Khi tôi gia nhập lực lượng lao động, tôi nhiều tuổi hơn một chút so với tất cả các bạn đang ngồi đây. Tôi nhìn vào đội ngũ lãnh đạo điều hành doanh nghiệp và thấy rằng có rất ít phụ nữ nắm giữ vị trí quan trọng.
Trên toàn cầu, chỉ có 5-7% phụ nữ thuộc top Fortune 500 hoặc đảm nhận các công việc CEO và vị trí tương đương.
Số liệu cũng cho thấy rằng chưa đến 10 quốc gia trong số 197 quốc gia có phụ nữ đứng đầu, và đặc biệt đây đều là những quốc gia đối phó rất tốt với đại dịch Covid-19. Đây chính là ví dụ khẳng định rằng phụ nữ là những nhà lãnh đạo quan trọng.
Vậy thì vì sao con đường phụ nữ hướng đến vị trí lãnh đạo bị chững lại? Phụ nữ khó vươn lên vị trí lãnh đạo vì nhiều lý do. Một trong những lý do quan trọng là chúng ta thường có định kiến đối với sự lãnh đạo của phụ nữ. Định kiến này phổ biến ở mọi quốc gia, Việt Nam, Hoa Kỳ, Đức, Singapore…
Chúng ta thường không thích khi phụ nữ lãnh đạo, cho rằng họ quá “hống hách” hay “hung dữ”. Khả năng lãnh đạo nữ bị ghép với những từ như vậy cao gấp gần 5 lần so với lãnh đạo nam.
Đó là thành kiến văn hoá đối với sự lãnh đạo của nữ giới mà chúng ta cần phải sửa, và chúng ta vẫn chưa sửa.
Vấn đề thứ hai là phụ nữ vẫn đang phải đảm nhận hầu hết công việc chăm sóc gia đình.
Một lần nữa, ở mọi nước trên thế giới, phụ nữ và đàn ông đều đi phải ra ngoài đi làm, nhưng khi về nhà, phụ nữ phải gánh vác nhiều trách nhiệm hơn. Số liệu thống kê tại Mỹ cho thấy, phụ nữ dành 71 giờ mỗi tuần chăm sóc con cái và nội trợ, tương đương một nửa khối lượng công việc toàn thời gian trong khi con số này ở đàn ông là 21 giờ.
Vì vậy, thông điệp của tôi dành cho các bạn là: Nếu bạn là một phụ nữ và có bạn trai, bạn biết đấy, công việc “bạn gái dễ thương” mà bạn làm là giặt đồ cho anh ta, vậy thì đừng làm điều đó.
Đừng giặt đồ cho bạn trai, bởi vì bạn sẽ phải giặt đồ cho anh ta trong ba thập kỉ tiếp theo và bạn sẽ không có được sự nghiệp mà anh ta sẽ có.
Và lần tới, nếu bạn gặp một cô gái nhỏ bị gọi là “hống hách”. Bạn hãy bước tới chỗ những người gọi cô ấy như vậy, có thể là bố mẹ cô ấy, với nụ cười rộng mở và nói rằng: cô bé ấy không hống hách. Cô bé ấy có kĩ năng lãnh đạo, điều hành.
Vấn đề với tuyên bố này là ở chỗ tất cả mọi người sẽ cười phá lên. Họ cho rằng thật hài hước khi nói một cô bé có kĩ năng lãnh đạo. Nhưng nếu bạn nói một cậu bé có kĩ năng lãnh đạo, họ sẽ coi lời nói đó là nghiêm túc. Đó là những thành kiến chúng ta cần phải thay đổi.
| |
Sheryl Sandberg trong cuộc trò chuyện với sinh viên Việt Nam hôm 5/3/2021. |
Đại dịch Covid đe doạ xoá bỏ một thập kỉ tiến bộ về bình đẳng giới
PV: Bà có nghĩ rằng vấn đề bình đẳng giới sẽ sớm được cải thiện?
bà Sheryl Sandberg: Bình đẳng giới đang được cải thiện tốt hơn nhưng với tốc độ rất chậm chạp. Và rồi đại dịch Covid xảy ra. Đó là một cuộc khủng hoảng y tế, khủng hoảng kinh tế và cũng là một cuộc khủng hoảng đối với phụ nữ ở công sở.
Hai triệu rưỡi phụ nữ Hoa Kỳ đã rời khỏi lực lượng lao động. Hàng năm, Quỹ Lean In của chúng tôi đều thực hiện khảo sát lớn nhất về phụ nữ công sở trên toàn cầu và tháng 10 năm 2020 chúng tôi thấy rằng 25% nữ giới ở mọi cấp đã rời khỏi lực lượng lao động.
Nói cách khác, đại dịch Covid đe doạ xoá bỏ cả một thập kỉ tiến bộ về bình đẳng giới. (Ở Việt Nam, nữ giới chiếm 51.6% trong số 1.3 triệu lao động thất nghiệp vì Covid năm 2020 – NV).
Tất nhiên, đâu đó cũng đang có những điểm sáng. Quỹ Lean In của chúng tôi triển khai một chương trình mang tên Các vòng tròn Lean In. Các nhóm nhỏ phụ nữ và kể cả đàn ông, nếu họ muốn tham gia sẽ hỗ trợ lẫn nhau để vươn tới các vai trò lãnh đạo. Mục tiêu của chúng tôi là thành lập được 1.000 nhóm như thế.
Chúng tôi đã không hình dung được liệu mình có đạt nổi con số đó không. Nhưng giờ chúng tôi đã có 54.000 nhóm ở 180 nước và phụ nữ trong các nhóm này đang hỗ trợ nhau một cách nhiệt thành và vô tư trên con đường vươn tới vị trí lãnh đạo.
Bạn có thể tham gia hoặc khởi động một nhóm như thế. Nó có sẵn trên website của chúng tôi leanin.org. Nơi bạn có thể công khai chia sẻ rằng mình có tham vọng. Chúng ta cần phải biến tham vọng trở thành một tố chất tốt của các cô gái và phụ nữ.
PV: Bà hiện là một trong những nữ lãnh đạo xuất sắc nhất thế giới. Và bà đã truyền cảm hứng cho hàng ngàn phụ nữ trên toàn cầu. Tôi tin rằng bà có lẽ cũng biết rằng trong những xã hội châu Á truyền thống như Việt Nam, việc phá vỡ những giới hạn, định kiến giới không hề dễ dàng.
Bà có lời khuyên gì cho những người phụ nữ trẻ chúng tôi, khi rất nhiều người xung quanh, có thể là bố mẹ, bạn bè, đồng nghiệp, dù vô tình hay hữu ý ngăn cản chúng tôi phát huy hết tiềm năng của mình?
bà Sheryl Sandberg: Tôi sẽ nói rằng: Hãy tìm một cách để chứng minh cho họ thấy. Nếu bạn cảm thấy họ đang kiềm chế bạn, bạn phải chứng minh họ sai rồi. Không ai có quyền kiềm chế chúng ta cả.
Tôi biết điều đó thực sự rất khó nhưng đây là một phần lý do vì sao tôi viết cuốn Lean In. Tôi đã cố gắng khởi đầu một cuộc đối thoại. Tôi nghĩ tất cả chúng ta cần phải nói ra để mọi thứ trở nên dễ dàng hơn.
Khi tôi viết Lean In, ai cũng bảo tôi rằng nếu tôi viết một cuốn sách về phụ nữ trong lực lượng lao động, sự nghiệp của tôi sẽ chấm hết, bởi vì tôi sẽ bị gán mác là một người đấu tranh cho nữ quyền, và sẽ không ai còn coi trọng tôi nữa.
Thú thực, lúc đó tôi có chút bối rối, hoang mang. Nhưng rồi tôi nghĩ, nếu mình không dám nói ra và nói rằng thật không công bằng với những người phụ nữ dám nói lên sự thực, tôi hi vọng rằng khi đó tôi sẽ giúp cho mọi việc trở nên dễ dàng hơn một chút, để những người khác sẽ không ngần ngại nói về tất cả những định kiến đang áp đặt lên phụ nữ.
Trường Minh (lược ghi)