Trang Đa Chiều - một tờ báo của cộng đồng người Hoa tại Mỹ, tương đối thạo tin về tình hình Trung Quốc ngày 5/5 có bài bình luận cho rằng giới chức lãnh đạo Nga đang cố gắng kết thân với khối ASEAN và dần chủ động bước vào cuộc chơi ở Biển Đông khiến Trung Quốc bắt đầu đặc biệt chú ý.
Theo Đa Chiều, sau khi Obama tổ chức hội nghị thượng đỉnh Sunnylands với lãnh đạo 10 quốc gia thành viên của ASEAN, Tổng thống Nga Putin cũng sẽ cố gắng tổ chức một sự kiện tương tự tại Sochi vào trung tuần tháng 5 này.
Gần đây, Bắc Kinh đặc biệt quan tâm đến phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu nói tại Malaysia rằng,Nga và ASEAN có lập trường rất giống nhau trong việc giải quyết các xung đột quốc tế dù trước đó Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã lên tiếng có vẻ như bênh vực và ủng hộ Bắc Kinh.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hồi tháng trước có nói rằng tranh chấp ở Biển Đông nên được giải quyết thông qua đàm phán giữa các bên liên quan trực tiếp trên cơ sở UNCLOS, DOC - tức Moscow không muốn đa phương hóa giải quyết tranh chấp như ý đồ của Trung Quốc đã mong đợi bấy lâu nay.
Đa Chiều cho rằng, dù Trung Quốc và ASEAN đã có nhiều đồng thuận trong việc kiên trì giải quyết tranh chấp Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, nhưng hai bên vẫn tồn tại khác biệt.
Khác biệt thứ nhất là liệu TQ và ASEAN có ủng hộ giải quyết tranh chấp thông qua quá trình tư pháp, tố tụng trên cơ sở UNCLOS hay không. Hai là thái độ của ASEAN trong việc Trung Quốc đơn phương, công khai tiến hành bồi lấp, xây dựng và quân sự hóa đảo nhân tạo ở khu vực quần đảo Trường Sa trên Biển Đông thế nào?
Dù Ngoại trưởng Nga đã lên tiếng tuyên bố ủng hộ lập trường của Trung Quốc, nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Nga cho rằng lập trường của Moscow với ASEAN trong xử lý khủng hoảng quốc tế giống nhau khiến Bắc Kinh không khỏi lo ngại khi có thể cho rằng Nga đang chơi trò hai mặt với mình.
Đa Chiều cho rằng, Nga đã thông qua Việt Nam để mở đường tiến sâu vào ASEAN. Hồi tháng 5 vừa qua, Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Khí đốt tự nhiên Nga Alexei Miller khi thăm Việt Nam bàn bạc việc mở rộng hợp tác khai thác dầu khí trên vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam ở Biển Đông.
Đa Chiều cũng điểm lại thông tin nói rằng hồi cuối tháng 4, một nhà máy đóng tàu của Nga vừa hạ thủy chiếc khinh hạm thứ 3 đóng cho Hải quân Việt Nam. Trong lễ hạ thủy, một quan chức Nga tuyên bố rằng nước này sẽ tiếp tục giúp Việt Nam bảo vệ vùng biển của mình.
Ngoài Việt Nam, Nga cũng rất quan tâm đến Myanmar, Campuchia, Thái Lan, Lào.
Theo Đa Chiều, về vấn đề Biển Đông, lập trường của ASEAN không mạnh vì Trung Quốc và Mỹ cạnh tranh ảnh hưởng gay gắt. Nhận thấy điều này, Nga đã không bỏ lỡ cơ hội để tạo dựng ảnh hưởng riêng của mình ở khu vực.
Đa Chiều bình luận rằng, sở dĩ Moscow không khoanh tay ngồi nhìn vì ngoài yếu tố lợi ích địa chính trị, căng thẳng leo thang ở Biển Đông sẽ dẫn đến chạy đua vũ trang, việc bán vũ khí từ nước sản xuất nhiều trang bị như Nga sẽ rất có lợi trong bối cảnh giá dầu ngày càng sụt giảm.
Lê Dũng
