Thời gian qua, đơn vị Chăm sóc vết thương - Khoa Phẫu thuật Nhiễm khuẩn, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã tiếp nhận 3 bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh hậu bối.
3 bệnh nhân có đặc điểm chung là có bệnh tiểu đường với tổn thương điển hình là một vùng viêm tấy đỏ, đau nằm vùng gáy, lưng. Sau vài ngày, da bệnh nhân bị vỡ mủ thành nhiều nốt nhỏ trông giống tổ ong hoặc gương sen, đau nhức. Một số trường hợp do điều trị không đúng hoặc tự ý đắp lá còn gây tổn thương lan rộng, hoặc biến chứng như nhiễm khuẩn huyết có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Trường hợp đầu tiên là một người đàn ông quốc tịch Sri Lanka. Ông là nhân viên làm việc trên tàu viễn dương, bị bệnh tiểu đường mạn tính. Trong khi làm việc trên biển, vùng lưng của ông xuất hiện các cụm nhọt nhiễm trùng. Vì điều kiện thiếu thốn thuốc men trang thiết bị, tổn thương nhanh chóng lan rộng và tạo thành ổ mủ dọc suốt chiều dài từ lưng xuống tận hông 2 bên.
 |
|
Bệnh nhân quốc tịch Sri Lanka trong quá trình điều trị tại Bệnh viện. Ảnh: Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức |
Do bị bệnh trong thời điểm dịch COVID-19 nên ông cùng các thủy thủ phải mất 40 ngày mới cập được cảng Quảng Ninh, Việt Nam. Ngay khi đặt chân lên bờ, ông đã được đưa đến cơ sở y tế địa phương hội chẩn và sau đó chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức điều trị trong tình trạng nhiễm trùng dai dẳng, đường huyết dao động.
Ngày 14/5, bệnh nhân được được tiến hành hội chẩn và phẫu thuật rạch tháo mủ, cắt lọc làm sạch các ổ nhiễm trùng vùng lưng, đùi cùng với việc kiểm soát đường huyết. Vi khuẩn xét nghiệm là tụ cầu vàng (Staphylococcus Aureus).
1 tuần sau phẫu thuật, các vết thương của ông đã tiến triển tốt, các bác sỹ đã có thể tạo hình vết thương và khép lại vết mổ.
Chia sẻ với các bác sỹ Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, người bệnh cho biết “Tôi thực sự rất may mắn khi được đặt chân lên đất nước Việt Nam. Các bác sỹ đã giúp tôi thoát khỏi đau đớn và tình trạng chảy mủ kéo dài hơn 1 tháng. Dù đang trong dịch COVID-19 nhưng bệnh viện vẫn tiếp nhận tôi để chữa trị”.
Cũng giống với nam bệnh nhân trên, nữ bệnh nhân (75 tuổi, Hà Nội) có tiền sử tiểu đường nhiều năm, ung thư vú trái đã mổ, nhập viện trong tình trạng tổn thương lan rộng, sưng tấy, đau nhức lưng 2 tuần do tự điều trị tại nhà. Sau khi nhập viện, các bác sĩ đã điều trị cho người bệnh ổn định và tiến hành phẫu thuật vào ngày 19/5. Xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn Staphylococcus Aureus. Hiện, vết thương của bà đã ổn định nhưng do tổn thương rộng nhiều khả năng phải vá da.
Vào ngày 23/5, các bác sĩ tại Bệnh viện đã tiến hành phẫu thuật cho nữ bệnh nhân 56 tuổi đến từ Lạc Thủy, Hòa Bình nhập viện do tổn thương vùng gáy gần 2 tuần. Gáy của bệnh nhân bị những ổ áp xe nhỏ nhiều vách và ngóc ngách, tổ chức dưới da hoại tử và mủ trắng. Người bệnh đã được cắt lọc, làm sạch và để da hở. Xét nghiệm mủ cho kết quả người bệnh có vi khuẩn Staphylococcus Aureus.
PGS. TS. Nguyễn Đức Chính - người trực tiếp phẫu thuật cho bệnh nhân cho biết: “Hậu bối trước đây hay được dùng với thuật ngữ là Anthrax – bệnh than hoặc tiếng anh là Carbuncle được định nghĩa là cụm nhọt, gồm nhiều các nhọt nhỏ do viêm lỗ chân lông tập trung thành đám tạo nên và có quá trình hoại tử phần mềm tổ chức dưới da. Từ hậu bối hay bệnh than xuất phát từ từ Latin “Carbunculus” có nghĩa là hòn than nhỏ (a small coal), là khối đau cứng như đá (Carbuncle stone). Vì vị trí xuất hiện hay nằm phía thân sau của cơ thể nên được dân gian dùng từ Hậu (phía sau ) Bối (u,nhọt) có nghĩa là u nhọt nằm phần sau cơ thể. Ở Việt nam bệnh còn được gọi là “cụm nhọt tổ ong” hay “nhọt gương sen ” do hình ảnh tổn thương khi vỡ mủ lỗ chỗ giống như tổ ong hoặc như gương sen đã lấy hết hạt.
Tác nhân gây bệnh chủ yếu là do vi khuẩn tụ cầu vàng - Staphylococcus aureus. Nếu không được xử lý, nhiễm trùng có thể lan tỏa đến các phần khác của cơ thể. Hậu bối hay mọc ở gáy, lưng, ở những người có sức đề kháng kém, người cao tuổi, người mắc bệnh đái tháo đường... Hậu bối xuất hiện ban đầu là một đám mảng đỏ có đường kính rất khác nhau, có thể từ 5-10-20cm kèm theo biểu hiện viêm đỏ, sưng tấy, gồ cao, đau, có nhiều ngòi, tiến triển hoại tử tổ chức dưới da, tổn thương lõm sâu khoảng 0,5-1cm.
Hậu bối không tự khỏi theo cách thay băng thông thường hoặc tự uống thuốc mà cần sự can thiệp của các bác sỹ. Khác với nhọt bọc - tổn thương rất nông và thường là một khối mủ có thể trích đơn giản, hậu bối bắt buộc phải phẫu thuật mở rộng và lấy tổ chức hoại tử bên dưới mới khỏi được.
Do đó, PGS. TS. Nguyễn Đức Chính khuyến cáo: “Khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh, đặc biệt là người đề kháng kém hay có bệnh chuyển hóa như đái tháo đường,… cần đến ngay các cơ sở y tế khám và điều trị, tránh những diễn biến nặng của bệnh có thể gây ra hậu quả đáng tiếc, thậm chí biến chứng nhiễm khuẩn huyết còn có thể gây tử vong”.
