Kỷ nguyên số giúp tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả kinh tế

Đây là phát biểu của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại Đối thoại chính sách cao cấp về phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số được tổ chức ngày 15/5 tại Hà Nội với sự tham dự của các Bộ trưởng các Bộ phụ trách lao động và việc làm, đại diện các Bộ Giáo dục và Đào tạo, các nhà hoạch định chính sách và các bên có liên quan trong nước và khu vực đến từ 21 nền kinh tế thành viên APEC.

Trong phát biểu chào mừng, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng tầm quan trọng, ý nghĩa của diễn đàn nằm ngay ở chủ đề là “Phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số”. Theo Phó Thủ tướng, thời kỳ nào thì nguồn nhân lực cũng là trung tâm, động lực của phát triển. 

Theo Phó Thủ tướng, APEC là khu vực phát triển rất năng động với số người sử dụng internet, mạng xã hội đều trên một nửa số lượng công dân toàn cầu. Tỉ trọng đóng góp của kinh tế số vào tăng trưởng kinh tế trong khối APEC và các nước thành viên đều cao hơn mức trung bình toàn thế giới và theo nhiều nghiên cứu thì tỉ lệ này sẽ tiếp tục tăng cao.

Các nước trong APEC đã rất chủ động để thích ứng và tận dụng những giá trị mà kỷ nguyên số, cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với các khái niệm như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), robotics, xử lý dữ liệu lớn… đem lại với nhiều chương trình, kế hoạch như Chương trình Công nghiệp Internet và sản xuất tiên tiến ở Hoa Kỳ, Chương trình Sáng kiến chuỗi giá trị công nghiệp ở Nhật Bản, Chương trình Sản xuất tại Trung Quốc 2025, Chiến lược Sản xuất sáng tạo ở Hàn Quốc hay Chiến lược quốc gia về Internet vạn vật ở Malaysia.

Tuy nhiên, có một số cảnh báo cho rằng cuộc CMCN 4.0 sẽ tạo ra nguy cơ mất việc làm hàng loạt, nhất là ở những ngành sử dụng nhiều lao động và tại các nước đang phát triển.

Nhưng Phó Thủ tướng nhìn nhận, trong các cuộc cách mạng trước đây, bao giờ cũng có những ngành nghề, việc làm bị mất đi nhưng số lượng việc làm mới, ngành nghề mới được tạo ra còn nhiều hơn thế. Vì vậy, “Ai là người nắm bắt được sự thay đổi trước thì người đó sẽ giành được lợi thế”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Cùng chung quan điểm, Bộ trưởng Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nói: “Trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực, chúng ta đều nhận thức rằng ứng dụng công nghệ và số hoá là cơ hội mới góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng suất lao động, tăng sản lượng kinh tế, tạo điều kiện cho việc ra đời, phát triển mô hình kinh doanh mới, thị trường mới và tạo ra những cơ hội việc làm cho người lao động”.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, thực tế cũng đặt ra không ít thách thức mới do sự gia tăng của tính phân đoạn trong quy trình sản xuất, chế tạo do ngày càng có nhiều nhu cầu của các nghề và kỹ năng mới, do thay đổi phát sinh trong thị trường lao động và quan hệ lao động.

Tại cuộc đối thoại, các đại biểu và diễn giả đã thảo luận về những hàm ý của số hóa đối với việc làm tương lai và những thách thức, cơ hội mà nó sẽ mang đến cho người lao động và cộng đồng của họ. Các đại biểu khuyến nghị cần tập trung đặc biệt vào các kỹ năng, giáo dục và đào tạo để bảo đảm rằng những người tham gia thị trường lao động có khả năng tận dụng tốt những cơ hội mới; trong đó đặc biệt chú ý để “không để ai bị bỏ lại phía sau”, các chính sách bảo trợ xã hội cần được thực hiện để hỗ trợ những lao động bị ảnh hưởng bởi việc thay đổi cơ cấu.