Tháng 4/2019, Viettel tuyên bố đã thực hiện thành công cuộc gọi 5G thử nghiệm đầu tiên tại khu vực Hồ Gươm. Tuy nhiên, 5G tại Việt Nam hiện mới được cung cấp thử nghiệm ở một vài địa điểm, phạm vi nhỏ và chưa chính thức thương mại hóa trên cả nước.
Trong khi đó, 5G trên thế giới đang được triển khai rất mạnh mẽ. Tính đến đầu năm 2023, đã có 247 nhà mạng tại 97 quốc gia đã cung cấp dịch vụ 5G. Khoảng 270 nhà mạng khác đang đầu tư các bước cuối cùng để sớm cung cấp 5G đến người dùng.
Theo ước tính của công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu IHS Markit (Anh), mạng 5G dự kiến sẽ tạo ra doanh thu khoảng 13,1 nghìn tỉ USD cho nền kinh tế toàn cầu và hơn 22,3 triệu việc làm mới vào năm 2035.
Thời điểm chín muồi
Phát biểu tại tọa đàm "Phát triển mạng 5G Make in Vietnam và cơ hội thúc đẩy thương mại hóa sản phẩm 5G", tổ chức ngày 25/8, ông Lê Bá Tân, Giám đốc Kỹ thuật, Tập đoàn Công nghiệp Viễn thông quân đội (Viettel) cho biết, việc thương mại hóa 5G không chỉ cần các thiết bị đầu cuối, độ phổ cập của điện thoại 5G, các thiết bị IoT, mà còn cần cả một hệ sinh thái các dịch vụ, ứng dụng IoT để sử dụng một cách hiệu quả.
Ông Tân cho rằng, cần tạo điều kiện cho các công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo kết hợp với các nhà mạng đưa ra các ứng dụng, dịch vụ thì mới khai thác hiệu quả công nghệ 5G.
Giám đốc kỹ thuật Viettel cho biết thêm, tại Đại hội Di động Toàn cầu (Mobile World Congress) mới đây, các chuyên gia cũng đề cập nhiều đến hệ sinh thái 5G (5G Ecosystem) với các ứng dụng mới. Họ cũng đề xuất các nhà mạng nên mở API (kết nối kỹ thuật) để các nhà phát triển có thể tích hợp các ứng dụng - phổ cập dịch vụ 5G thuận lợi hơn.
Cũng theo ông Lê Bá Tân, Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT) đã chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện về hạ tầng số, sự kết hợp giữa hạ tầng cũ và hạ tầng mới, và cũng có kế hoạch tắt sóng công nghệ cũ. Thời gian tới sẽ triển khai công nghệ mạng di động kết hợp giữa 4G và 5G đem lại trải nghiệm khác biệt về chất so với hiện nay.
Ông Đoàn Quang Hoan, Phó Chủ tịch Hội Vô tuyến Điện tử Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Tần số vô tuyến điện (Bộ TT&TT) cho rằng, để triển khai một mạng viễn thông di động thế hệ mới có hiệu quả, cần có thời gian để các yếu tố trở nên chín muồi.
Ông Hoan cho biết chi phí triển khai 5G phần nhiều (hơn một nửa) nằm ở các bên ngoài nhà mạng. Ví dụ như các thiết bị IoT, hay các ứng dụng để chạy trên đó, là của các nhà phát triển.
Là một người từng làm công tác quản lý viễn thông, ông Đoàn Quang Hoan chia sẻ rằng trước đây khi triển khai mạng 3G, 4G, các lãnh đạo ngành rất chú ý đến hiệu quả kinh tế mà công nghệ đó mang lại. Chỉ khi nào công nghệ đạt yêu cầu, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội thì mới triển khai rộng rãi.
Đối với 5G, mặc dù lãnh đạo Chính phủ và lãnh đạo ngành đều yêu cầu phải triển khai sớm để thúc đẩy chuyển đổi số, và chủ trương này cũng được các nhà mạng ủng hộ, nhưng vẫn cần thử nghiệm dựa trên các công thức đầu tư để tránh rủi ro. Đến giờ chúng ta vẫn chưa thương mại hóa được 5G như ý chí của lãnh đạo.
"So với 97 nước đã thương mại 5G thì Việt Nam có thể nói là hơi chậm, nhưng so với yêu cầu có ứng dụng, thiết bị giá thành hợp lý, có người dùng và đạt hiệu quả kinh tế thì điều này là hoàn toàn phù hợp", Phó Chủ tịch Hội Vô tuyến Điện tử Việt Nam nói, đồng thời cho biết cơ quan quản lý đang gấp rút để có thể cấp phép tần số 5G vào cuối năm nay.
Thực tế thì thời gian qua Bộ TT&TT đã tổ chức đấu giá tần số 5G (băng tần 2300 MHz) để các doanh nghiệp viễn thông tham gia. Tuy nhiên, đến hết thời hạn nộp hồ sơ đăng ký tham gia đấu giá, không có doanh nghiệp nào nộp hồ sơ và nộp tiền đặt trước đăng ký tham gia, do họ cho rằng mức giá mà Bộ đưa ra là khá cao (gần 5,798 tỉ đồng cho mỗi khối băng tần với thời hạn sử dụng 15 năm, tương đương mỗi năm nhà mạng phải trả phí tần số là 386 tỉ đồng-PV).
Bao giờ có thể tiếp tục đấu giá 5G?
Theo ông Đoàn Quang Hoan, nếu muốn thương mại hóa 5G vào cuối năm 2023 thì việc cấp phép phải được thực hiện từ 1 năm trước.
Ông Hoan chỉ ra rằng các băng tần cho 5G đã sẵn sàng từ lâu. Băng tần quý hiếm nhất cho 5G là 2,6 GHz đã được để dành từ đầu những năm 2000, khi Bộ TT&TT kiên quyết không đồng ý sử dụng tần số này cho truyền hình đa kênh MMDS. Đối với quốc tế thì Bộ cũng đã đấu tranh (tại Hội nghị vô tuyến điện từ năm 2003 đến năm 2007) để băng tần này không bị can thiệp bởi vệ tinh của các nước láng giềng như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc.
Các băng tần cho 5G khác như 700 MHz cũng được giải phóng khi hoàn tất số hóa truyền hình. Còn băng tần 3,5 Ghz thì sau thời hạn sử dụng vệ tinh Vinasat-1 thì Bộ cũng đã có giải pháp để cung cấp cho doanh nghiệp viễn thông.
Khi sửa đổi Luật Viễn thông, Bộ TT&TT đã xác định phải đấu giá băng tần để minh bạch hóa việc cấp phép, tuy nhiên ông Hoan tỏ ý tiếc nuối khi cách tính giá băng tần có thể chưa hợp lý khiến doanh nghiệp chưa mặn mà tham gia đấu giá.
Theo ông Hoan, điều cần làm là tính lại giá khởi điểm của băng tần. Ông hy vọng đến cuối năm 2023 có thể thực hiện lại việc đấu giá và cấp phép thành công.
Ông Thiều Phương Nam, Tổng Giám đốc Qualcomm Việt Nam, Lào và Campuchia, nhận định rằng mặc dù đây là lần đầu tiên Việt Nam thực hiện đấu giá băng tần nhưng chúng ta có nhiều thông tin để tham khảo từ các quốc gia đã thực hiện đấu giá. Trên thế giới cũng có nhiều cách tính giá băng tần khác nhau nhưng Việt Nam có thể tham khảo các quốc gia có điều kiện tương tự về kinh tế xã hội để áp dụng.
Theo ông Nam, mục tiêu của đấu giá không phải để thu tiền của nhà mạng, mà mục tiêu cao hơn là làm sao để triển khai 5G thành công. Phải làm thế nào để có băng tần phù hợp với hệ sinh thái thiết bị, giá cả hợp lý để nhà mạng triển khai thành công.
Còn ông Lê Bá Tân thì cho rằng Bộ TT&TT đã rất nỗ lực để hoàn thiện và đồng bộ các chính sách về tần số trong Luật Tần số Vô tuyến điện, Luật Viễn thông sửa đổi, Nghị định hướng dẫn Luật Tần số sửa đổi, các thông tư về quy hoạch tần số quan trọng... Bộ cũng đã công bố các tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng thiết bị đầu cuối 5G để nhà mạng nhập về các thiết bị không lỗi thời, hỗ trợ tất cả các băng tần cần thiết trong tương lai. Bộ đã tính toán rất kỹ việc cấp phép tần số trong thời gian qua. Ông Tân tin tưởng việc cấp phép sẽ được thực hiện một cách đầy đủ với chi phí phù hợp.
Ông Tân nhấn mạnh, bây giờ là điều kiện chín muồi để các nhà mạng đấu giá triển khai 5G, khi mà các thiết bị đầu cuối đã trở nên rẻ hơn nhiều so với 2-3 năm trước đây. Cùng với các chính sách của Bộ, ông Tân hy vọng cuối năm 2023, đầu năm 2024, các nhà mạng sẽ chính thức cung cấp 5G.
Khi nào 5G trở nên phổ biến tại Việt Nam?
Dự đoán thời điểm 5G trở nên phổ biến ở Việt Nam, ông Đoàn Quang Hoan nhận định rằng cần có 2 yếu tố là mạng lưới phủ rộng hơn và tỷ lệ dân số có thiết bị 5G đủ lớn. Theo ông Hoan, với sự thúc đẩy của công nghệ thì điều đó sẽ diễn ra rất nhanh. Sau khi nhà mạng chính thức thương mại hóa thì chỉ 1 năm sau là 5G sẽ trở nên phổ biến.
Đồng tình với ý kiến của ông Hoan, ông Thiều Phương Nam dự báo năm 2024 mạng 5G sẽ trở nên phổ biến tại Việt Nam. "Hiện nay giá thành các thiết bị đầu cuối xuống thấp rồi nên khi được cấp phép, mở mạng 5G, thì việc triển khai sẽ rất nhanh", ông Nam nói. Ông Nam nói thêm rằng 5G không chỉ là smartphone, mà là cả hệ sinh thái. Vì thế phải hỗ trợ startup để nghiên cứu phát triển các ứng dụng cho 5G và cho các ngành công nghiệp khác.
Theo ông Lê Bá Tân, điều kiện quan trọng nhất để phát triển rộng rãi 5G tại Việt Nam liên quan đến 3 yếu tố: Thứ nhất là sự chín muồi của các thiết bị đầu cuối; Thứ hai là tìm ra được các sản phẩm, dịch vụ giá tốt, phù hợp; Thứ ba là tiềm năng của 5G có được tận dụng hết để mang lại giá trị cho kinh tế - xã hội, cộng đồng hay không.
"Nếu chúng ta không có những sản phẩm, ứng dụng hữu ích thì 5G sẽ không thể phát triển được", ông Tân nói./.
