Ngày 28/11, tại Hà Nội, mô hình “Giáo dục STEM, Sở hữu trí tuệ và Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” lần đầu tiên được đưa vào thực nghiệm trong lớp học phổ thông theo đúng cấu trúc chuẩn quốc tế của Học viện WIPO (Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới).
Tiết học mẫu được tổ chức tại Trường THCS & THPT Tạ Quang Bửu, nằm trong chuỗi hoạt động do Cục Sở hữu trí tuệ phối hợp với Học viện WIPO, Cơ quan Sáng chế Nhật Bản và Chương trình Sứ mệnh Đổi mới sáng tạo Atal của Ấn Độ triển khai từ ngày 24–28/1. Sự kiện hướng tới thúc đẩy giáo dục sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo cho thế hệ trẻ Việt Nam và khu vực ASEAN.
Khác với cách giảng dạy khoa học truyền thống, mô hình của WIPO không chỉ truyền đạt kiến thức mà phát triển tư duy đổi mới sáng tạo kết hợp với năng lực sở hữu trí tuệ. Đây là điểm bổ sung quan trọng mà mô hình STEM hiện nay chưa đáp ứng trọn vẹn, mở ra hướng đi mới cho giáo dục phổ thông trong bối cảnh kinh tế tri thức.
Các chủ đề học tập được thiết kế theo chu trình liền mạch, bắt đầu từ nhận diện vấn đề thực tiễn và khám phá các giải pháp sáng tạo đã được đăng ký sáng chế. Học sinh phân tích tính mới, đánh giá trình độ sáng tạo, khả năng ứng dụng công nghệ, sau đó thiết kế và phản biện ý tưởng. Quá trình tiếp tục bằng bước chế tạo, trưng bày sản phẩm và phát triển ý tưởng kinh doanh gắn với khởi nghiệp.
Không chỉ tiếp thu kiến thức khoa học, học sinh còn được hướng dẫn hiểu vì sao một sáng chế được bảo hộ, giá trị pháp lý và kinh tế của tài sản trí tuệ trong đời sống.
Bộ Khoa học và Giáo dục cho biết đây là chuơng trình đào tạo đã được nhiều nền giáo dục tiên tiến áp dụng, lần đầu tiên triển khai tại Việt Nam thông qua hợp tác giữa WIPO Academy và Smartschool. Mô hình kỳ vọng giúp học sinh hình thành tư duy sáng tạo, tôn trọng tài sản trí tuệ và hiểu cách đưa ý tưởng vào thực tiễn.
Trong bài học mẫu Nhà kính trồng cây, học sinh lớp bảy được tiếp cận một sáng chế của Việt Nam về hệ thống nhà kính thông minh. Các nhóm phân tích tính mới của giải pháp, so sánh với mô hình truyền thống và đề xuất hướng cải tiến phù hợp điều kiện khí hậu, nguồn nước và nhu cầu sản xuất nông nghiệp trong nước.
Không khí lớp học sôi nổi, học sinh trao đổi, phản biện và đưa ra nhiều ý tưởng nâng cấp như tối ưu ánh sáng, tiết kiệm nước và tăng năng suất cây trồng. Kết quả cho thấy mô hình không chỉ dễ tiếp nhận mà còn khơi gợi mạnh mẽ tư duy sáng tạo của học sinh Việt Nam.
Sau phần học, các đại biểu thảo luận về khả năng nhân rộng mô hình giáo dục kết hợp STEM, sở hữu trí tuệ và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại các trường trong nước và khu vực. Nhiều ý kiến đánh giá mô hình có tính thực tiễn cao, vừa giúp học sinh hiểu bản chất khoa học, vừa rèn năng lực đánh giá sáng chế và phát triển giải pháp mới.
Bà Altaye Tedla Desta, Giám đốc Học viện WIPO, ghi nhận nỗ lực của Việt Nam khi đưa mô hình vào phổ thông. Bà cho biết giáo dục gắn với đổi mới sáng tạo và sở hữu trí tuệ không chỉ là xu hướng quốc tế mà còn là yêu cầu cấp thiết để hình thành lực lượng lao động có khả năng cạnh tranh toàn cầu.
Việc triển khai mô hình theo chuẩn WIPO đánh dấu bước tiến quan trọng của giáo dục Việt Nam. Đây không chỉ là đổi mới phương pháp mà còn là chiến lược dài hạn nhằm xây dựng văn hóa sáng tạo, tôn trọng tài sản trí tuệ, nâng cao năng lực nhân lực và tiến gần hơn tới mục tiêu kinh tế tri thức. Mô hình cũng góp phần hình thành thế hệ trẻ biết ứng dụng khoa học, bảo vệ sáng tạo và từng bước thương mại hóa sản phẩm.
Tổng bí thư Tô Lâm: Không đầu tư đầy đủ cho giáo dục thì khó có nền tảng khoa học – công nghệ
