iCAN là cuộc thi dành cho mọi đối tượng trên khắp thế giới do Mỹ và Canada đồng tổ chức. Cuộc thi này đề cao các ý tưởng mang tính sáng tạo cũng như các sản phẩm đã thành hình. Cuộc thi năm nay thu hút được hơn 600 sáng chế từ 60 quốc gia. Nhiều nhà sáng chế là các giáo sư, tiến sĩ của các trường đại học danh tiếng hoặc làm việc tại các công ty công nghệ. Sự canh tranh giữa các sản phẩm gửi dự thi là rất cao.
Thật bất ngờ khi hai học sinh đến từ trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam đã đạt được giải đặc biệt và huy chương vàng cho ý tưởng sáng tạo “Thùng rác thông minh”. Hai học sinh đó là em Ngô Gia Bảo – lớp 11 Toán 1, và em Đỗ Gia Khánh – Lớp 11 Tin.
Học sinh trường "Am" thì học lực rất siêu rồi, nhưng ấn tượng ban đầu khi chúng tôi gặp Bảo và Khánh là hai em đều rất năng động và lễ phép.
Chia sẻ với phóng viên VietTimes, Bảo cho biết em và Khánh là đôi bạn thân, học cùng lớp từ cấp hai. Cả hai em đều yêu thích khoa học. Bảo từ bé đã thích xem các chương trình có thí nghiệm khoa học, còn Khánh thì thích mày mò tháo lắp các thiết bị điện tử. Em có thể sửa chữa các thiết bị điện tử đơn giản trong nhà.
Sản phẩm giúp hai em đạt giải đặc biệt của iCAN 2020 là ý tưởng về một loại thùng rác thông minh. Thực tế thì thùng rác thông minh không phải là một sản phẩm quá xa lạ. Nhiều hãng công nghệ như Xiaomi hay Townew cũng đã tung ra loại sản phẩm này trên thị trường. Ngoài ra, cũng từng có những học sinh ở Việt Nam sáng chế ra thùng rác thông minh, như em Nguyễn Viết Gia Khải ở Đà Nẵng hay nhóm học sinh lớp 3 ở trường tiểu học Trường An, TP. Huế. Sản phẩm của các em này đều đã đạt giải thưởng khoa học kỹ thuật cấp tỉnh.
Khác với thùng rác thông minh trên thị trường thế giới chỉ có chức năng cảm ứng để đóng mở nắp, ra lệnh bằng giọng nói, hay đèn LED bên trong để kháng khuẩn và nhìn được dễ dàng, thùng rác ý tưởng sáng tạo của Bảo và Khánh được trang bị thêm các chức năng "tối tân" như phân loại được rác khô, rác ướt, các loại vỏ lon, vỏ hộp sữa và có cả chức năng máy hút bụi tự động.
Giải thích rõ hơn về thùng rác thông minh, Gia Khánh cho biết qua các năm học tại trường, hai em thấy cô lao công ở trường rất vất vả khi các thùng rác luôn đầy ắp và lẫn lộn rác khô rác ướt không thể phân loại, trong khi đó các loại rác như chai nhựa, vỏ lon, vỏ hộp sữa hoàn toàn có thể tái chế. Chính vì vậy mà các em đã nghĩ đến việc tạo ra một thùng rác có các cảm biến có thể phân loại được rác khô, rác ướt.
Còn Gia Bảo thì giải thích thêm rằng khi người dùng vứt rác vào thùng rác, sau khi cảm biến nhận biết loại rác, sẽ có một cơ cấu đẩy rác đã phân loại vào hai ngăn đựng phù hợp.
 |
 |
|
Giấy chứng nhận và huy chương vàng iCAN 2020 mà Bảo và Khánh đã nhận được
|
Khi được hỏi thời gian từ lúc thai nghén ý tưởng đến lúc hoàn thiện hồ sơ gửi cho ban tổ chức là bao lâu, Gia Bảo cho biết ý tưởng đã được nhen nhóm từ cách đây 1 năm và hai em thực sự bắt tay vào công việc thiết kế thùng rác thông minh trong 8 tháng.
Điều khó khăn nhất trong quá trình thiết kế sản phẩm, theo Gia Bảo, đó là vẽ 3D và dịch thuật tài liệu từ tiếng Trung. Trong quá trình tìm hiểu cách nộp hồ sơ dự thi, các em đã tìm thấy một tài liệu bằng tiếng Trung. Hai em đã phải viện đến sự giúp đỡ của "Google Dịch", rồi sau đó lại phải dịch tiếp sang tiếng Anh để nộp cho Ban tổ chức.
Gia Bảo chia sẻ rằng ngoài hồ sơ đăng ký, các em còn phải làm video thuyết trình bằng tiếng Anh. Tính từ lúc khởi phát ý tưởng đến lúc mang hồ sơ đi dự thi, sản phẩm của Bảo và Khánh đã chỉnh sửa khoảng 30 lần.
Để có được giải thưởng đặc biệt này, không thể không kể đến công lao của thầy giáo Phan Quốc Nguyên, giảng viên Đại học Quốc gia Hà Nội. Cả Bảo và Khánh đều nói rằng thầy Nguyên rất tận tình chỉ bảo các em về mặt kỹ thuật. Bất cứ 2 em có thắc mắc gì đều có thể liên lạc với thầy để được giảng giải. Đến khi nộp hồ sơ, thầy Nguyễn cũng chỉ dẫn làm thế nào để điền form, đăng ký sản phẩm, đăng ký sáng chế độc quyền, sửa video thuyết minh sản phẩm... Thành công của 2 em không thể thiếu bóng dáng của người thầy giáo hướng dẫn.
Bố mẹ của Khánh và Bảo cũng là nguồn động lực, cổ vũ tinh thần cũng như hỗ trợ vật chất để hai em có thể sáng tạo và giành được giải thưởng quốc tế này. Gia Bảo chia sẻ rằng bố mẹ của em đã giành rất nhiều thời gian để góp ý để thiết kế thùng rác thông minh của hai em được hoàn thiện.
Khi chúng tôi hỏi rằng mặc dù đã giành được giải đặc biệt và huy chương vàng cho ý tưởng sáng tạo của mình, 2 em còn có điều gì tiếc nuối một chút hay không, Bảo và Khánh đều nói rằng do thời gian dự thi quá gấp rút nên các em đã không thể hoàn thành một sản phẩm thật. Các em rất muốn sản phẩm thiết kế của mình có thể trở thành hiện thực để đưa vào cuộc sống. Tất nhiên, để chế tạo ra một sản phẩm hoàn thiện cần có nhà đầu tư tài chính cũng như một nhà sản xuất tin tưởng vào thiết kế của các em.
Bảo và Khánh nói với chúng tôi rằng các em đang dành nhiều thời gian để trau dồi kiến thức và đặt mục tiêu sang năm sẽ tham dự một cuộc thi khác và sẽ có một sản phẩm hoàn thiện mang đi tranh tài.
