Giám định pháp y tâm thần gặp nhiều khó khăn

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
VietTimes – “Giám định pháp y tâm thần là lĩnh vực phức tạp, yêu cầu chuyên môn cao, có kiến thức về pháp lý, kỹ năng giao tiếp, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo” - Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn khẳng định.
Đoàn kiểm tra sau Hội nghị sơ kết công tác giám định pháp y tâm thần
Đoàn kiểm tra sau Hội nghị sơ kết công tác giám định pháp y tâm thần

Nguy hiểm, áp lực với nhân viên y tế

Tại Hội nghị sơ kết công tác giám định pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh ngành y tế 6 tháng đầu năm 2022 do Bộ Y tế tổ chức tại Nghệ An ngày 12/8, TS. Cao Hưng Thái - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế - cho biết hiện công tác giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh của các đơn vị gặp rất nhiều khó khăn: Cơ sở chật hẹp, các phòng làm việc, phòng bệnh,… đều sửa chữa cải tạo chắp vá, không đồng bộ, liên hoàn, lại quá tải, chưa đáp ứng tốt nhiệm vụ được giao.

Cũng theo ông Thái, trong công tác điều trị bắt buộc chữa bệnh, các đơn vị không có khoa chuyên trách cho người bệnh bắt buộc chữa bệnh với thiết kế phù hợp. Việc quản lý người bệnh bắt buộc chữa bệnh ở lẫn với các bệnh nhân bình thường rất khó khăn, do người bắt buộc chữa bệnh ngoài vấn đề tâm thần, còn có các nét nhân cách, tính cách của phạm nhân rất khó lường, nguy hiểm. Bên cạnh đó, chế độ đãi ngộ cho người làm công tác quản lý điều trị bắt buộc chữa bệnh quá thấp, chưa được hưởng như Công an trại giam.

Đại diện Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 cho biết Nghị định 64 quy định việc quản lý người bệnh bắt buộc chữa bệnh như người bệnh tâm thần khác, không được phân biệt đối xử, do cơ quan y tế đảm nhiệm kể cả việc tìm kiếm, là chưa hợp lý. Trong khi trên thực tế, người bắt buộc chữa bệnh là phạm nhân bị bệnh tâm thần, hoặc phần lớn là đối tượng xã hội phức tạp, nguy hiểm. Việc giao trách nhiệm quản lý đối tượng người bệnh này cho nhân viên y tế như hiện nay là nhiệm vụ quá sức và không phù hợp, tạo áp lực rất lớn cho nhân viên y tế. Thực tế, nhiều vụ việc xảy ra trong thi hành bắt buộc chữa bệnh đều liên quan trực tiếp tới công tác quản lý người bệnh, áp lực trách nhiệm và lo sợ mất an toàn cho bản thân và gia đình làm nhiều nhân viên y tế không muốn, thậm chí sợ hãi phải tiếp nhận điều trị đối tượng này.

Khi người bệnh trốn viện, việc tổ chức tìm kiếm của nhân viên y tế chỉ thực hiện được ở mức như tìm kiếm người bệnh tâm thần trốn viện. Việc yêu cầu quyết liệt truy tìm như truy nã phạm nhân trốn trại đối với nhân viên y tế thực sự là quá sức và rất nguy hiểm, rất cần sự tham gia chủ đạo của cơ quan công an, Viện Kiểm sát và Tòa án các cấp.

Hội nghị giám định pháp y tâm thần tổ chức ngày 12/8 tại Nghệ An
Hội nghị giám định pháp y tâm thần tổ chức ngày 12/8 tại Nghệ An

Hạn chế tối đa khiếu nại, tố cáo

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn khẳng định nếu thực hiện tốt công tác giám định pháp y tâm thần và công tác điều trị bắt buộc sẽ hạn chế tối đa khiếu nại, tố cáo vượt cấp, qua đó góp phần ổn định trật tự xã hội.

Hội nghị có sự tham dự của đại diện Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp và các đơn vị thực hiện nhiệm vụ giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc.

Hiện công tác giám định pháp y tâm thần được giao cho bảy đơn vị, gồm: Viện Pháp y Tâm thần Trung ương, Viện Pháp y Tâm thần Trung ương Biên Hòa và 5 Trung tâm Pháp y Tâm thần khu vực.

Nhân lực tại 7 tổ chức giám định pháp y tâm thần là 669 người, trong đó có 95 bác sĩ, 344 điều dưỡng, 28 dược sĩ và khác 192 người. Toàn ngành có 60 giám định viên pháp y tâm thần (chuyên trách 60 người – 87%, kiêm nhiệm 08 người – 23%).
Trong 6 tháng đầu năm, các tổ chức pháp y tâm thần đã giám định 2.947 vụ việc (864 vụ hình sự; 906 vụ án hành chính, vụ việc dân sự và 1.193 vụ việc giám định sức khỏe tâm thần), thực hiện theo 1 trong 4 loại hình: Giám định nội trú, giám định tại phòng khám, giám định tại chỗ, giám định trên hồ sơ.

Các đơn vị này, ngoài thực hiện chức năng do Bộ trưởng Bộ Y tế phân công, còn phải tuân thủ theo sự điều chỉnh của Luật Giám định tư pháp, Luật Thi hành án hình sự… Tuy nhiên, riêng Viện Pháp y Tâm thần Trung ương và Viện Pháp y Tâm thần Trung ương Biên Hòa, bên cạnh việc giám định, còn phải tiếp nhận điều trị bắt buộc theo Nghị định 64/2011/NĐ-CP.

Việc điều trị bắt buộc chữa bệnh còn triển khai tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2, Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng.

Công tác giám định pháp y tâm thần được giao cho bảy đơn vị

Công tác giám định pháp y tâm thần được giao cho bảy đơn vị

Nhân lực thực hiện công tác bắt buộc chữa bệnh tại 5 đơn vị là 49 bác sĩ, 254 điều dưỡng. Trong 6 tháng đầu năm 2022, các đơn vị đã tiếp nhận, điều trị và quản lý 701 trường hợp (577 cũ chuyển sang và 124 vào mới 6 tháng đầu năm 2022); Số bỏ trốn lũy tích là 40 và 6 tháng đầu năm là 6 trường hợp, không có trường hợp tử vong. Hiện tại đang điều trị 587 trường hợp (riêng Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 không có bệnh nhân nào).

Tại Hội nghị, các đại biểu mong muốn hãy để các bác sỹ là thầy thuốc đúng nghĩa, để điều trị người bệnh; còn việc bảo vệ, giám sát điều trị các đối tượng điều trị bắt buộc chữa bệnh, trước mắt cần có sự phối hợp với các cơ quan công an giúp bệnh viện về quản lý phạm nhân BBCB.

Về lâu dài phải sửa Nghị định 64/2011/NĐ-CP theo hướng chuyển các cơ sở quản lý, điều trị người bệnh BBCB về các cơ sở y tế của Bộ Công an, ngành y tế sẽ phối hợp công tác chuyên môn về khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa tâm thần, hoặc giao cơ quan công an nơi có cơ sở quản lý, điều trị người bệnh BBCB đóng, tham gia bảo vệ tại các cơ sở này.

Chiều ngày 12/8, Đoàn Kiểm tra công tác giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh do TS Cao Hưng Thái - Phó Cục trưởng Cục quản lý Khám, chữa bệnh làm Trưởng đoàn đã kiểm tra tại Phân viên Pháp y tâm thần Bắc miền Trung. Cùng đi có đại diện Vụ Pháp chế, Cục quản lý Khám, chữa bệnh của Bộ Y tế, Cục Bổ trợ tư pháp- Bộ Tư pháp, Vụ 8-Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao.

BS Phan Kim Thìn - Phó Viện trưởng kiêm Phân viện Trưởng - cho biết Phân viện pháp y tâm thần Bắc miền Trung, Viện Pháp y tâm thần Trung ương -có nhiệm vụ giám định pháp y tâm thần theo quy định của pháp luật tố tụng và Luật giám định tư pháp cho 3 tỉnh là Thanh Hoá, Nghệ An và Hà Tĩnh. Phân viện hiện có 38 cán bộ, trong đó chỉ có 2 giám định viên và được giao 50 giường kế hoạch.

Từ khi thành lập năm 2019 đến nay, Phân viện đã giám định pháp y tâm thần cho 190 đối tượng, bị can cho 190 vụ án; giám định theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức theo quy định của Luật giám định tư pháp với 49 trường hợp vụ việc khác nhau.

Trong 6 tháng đầu năm 2022, Phân viện đã khám, giám định cho 56 trường hợp và Phân viện đang điều trị cho 12 đối tượng bắt buộc chữa bệnh trong diện tích nhỏ, mượn từ BV Tâm thần Nghệ An. Ngoài cơ sở vật chất thiếu thốn, Phân viện cũng không tuyển đủ số cán bộ và giám định viên mặc dù có chỉ tiêu biên chế.; Nhân lực thiếu giám định viên là BS, chỉ có 2 giám định viên đã lớn tuổi, theo dõi quản lý, thăm khám các đối tượng, chuyên ngành khó thu hút, có chỉ tiêu mà không có ai nộp hồ sơ.

Bộ Y tế công khai quy trình giám định pháp y tử thi có liên quan đến COVID-19

19/08/2021