Giám định pháp y tâm thần gặp nhiều khó khăn

Nguy hiểm, áp lực với nhân viên y tế

Tại Hội nghị sơ kết công tác giám định pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh ngành y tế 6 tháng đầu năm 2022 do Bộ Y tế tổ chức tại Nghệ An ngày 12/8, TS. Cao Hưng Thái - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế - cho biết hiện công tác giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh của các đơn vị gặp rất nhiều khó khăn: Cơ sở chật hẹp, các phòng làm việc, phòng bệnh,… đều sửa chữa cải tạo chắp vá, không đồng bộ, liên hoàn, lại quá tải, chưa đáp ứng tốt nhiệm vụ được giao.

Cũng theo ông Thái, trong công tác điều trị bắt buộc chữa bệnh, các đơn vị không có khoa chuyên trách cho người bệnh bắt buộc chữa bệnh với thiết kế phù hợp. Việc quản lý người bệnh bắt buộc chữa bệnh ở lẫn với các bệnh nhân bình thường rất khó khăn, do người bắt buộc chữa bệnh ngoài vấn đề tâm thần, còn có các nét nhân cách, tính cách của phạm nhân rất khó lường, nguy hiểm. Bên cạnh đó, chế độ đãi ngộ cho người làm công tác quản lý điều trị bắt buộc chữa bệnh quá thấp, chưa được hưởng như Công an trại giam.

Đại diện Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 cho biết Nghị định 64 quy định việc quản lý người bệnh bắt buộc chữa bệnh như người bệnh tâm thần khác, không được phân biệt đối xử, do cơ quan y tế đảm nhiệm kể cả việc tìm kiếm, là chưa hợp lý. Trong khi trên thực tế, người bắt buộc chữa bệnh là phạm nhân bị bệnh tâm thần, hoặc phần lớn là đối tượng xã hội phức tạp, nguy hiểm. Việc giao trách nhiệm quản lý đối tượng người bệnh này cho nhân viên y tế như hiện nay là nhiệm vụ quá sức và không phù hợp, tạo áp lực rất lớn cho nhân viên y tế. Thực tế, nhiều vụ việc xảy ra trong thi hành bắt buộc chữa bệnh đều liên quan trực tiếp tới công tác quản lý người bệnh, áp lực trách nhiệm và lo sợ mất an toàn cho bản thân và gia đình làm nhiều nhân viên y tế không muốn, thậm chí sợ hãi phải tiếp nhận điều trị đối tượng này.

Khi người bệnh trốn viện, việc tổ chức tìm kiếm của nhân viên y tế chỉ thực hiện được ở mức như tìm kiếm người bệnh tâm thần trốn viện. Việc yêu cầu quyết liệt truy tìm như truy nã phạm nhân trốn trại đối với nhân viên y tế thực sự là quá sức và rất nguy hiểm, rất cần sự tham gia chủ đạo của cơ quan công an, Viện Kiểm sát và Tòa án các cấp.

Hội nghị giám định pháp y tâm thần tổ chức ngày 12/8 tại Nghệ An

Hạn chế tối đa khiếu nại, tố cáo

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn khẳng định nếu thực hiện tốt công tác giám định pháp y tâm thần và công tác điều trị bắt buộc sẽ hạn chế tối đa khiếu nại, tố cáo vượt cấp, qua đó góp phần ổn định trật tự xã hội.

Hiện công tác giám định pháp y tâm thần được giao cho bảy đơn vị, gồm: Viện Pháp y Tâm thần Trung ương, Viện Pháp y Tâm thần Trung ương Biên Hòa và 5 Trung tâm Pháp y Tâm thần khu vực.

Nhân lực tại 7 tổ chức giám định pháp y tâm thần là 669 người, trong đó có 95 bác sĩ, 344 điều dưỡng, 28 dược sĩ và khác 192 người. Toàn ngành có 60 giám định viên pháp y tâm thần (chuyên trách 60 người – 87%, kiêm nhiệm 08 người – 23%).
Trong 6 tháng đầu năm, các tổ chức pháp y tâm thần đã giám định 2.947 vụ việc (864 vụ hình sự; 906 vụ án hành chính, vụ việc dân sự và 1.193 vụ việc giám định sức khỏe tâm thần), thực hiện theo 1 trong 4 loại hình: Giám định nội trú, giám định tại phòng khám, giám định tại chỗ, giám định trên hồ sơ.

Các đơn vị này, ngoài thực hiện chức năng do Bộ trưởng Bộ Y tế phân công, còn phải tuân thủ theo sự điều chỉnh của Luật Giám định tư pháp, Luật Thi hành án hình sự… Tuy nhiên, riêng Viện Pháp y Tâm thần Trung ương và Viện Pháp y Tâm thần Trung ương Biên Hòa, bên cạnh việc giám định, còn phải tiếp nhận điều trị bắt buộc theo Nghị định 64/2011/NĐ-CP.

Việc điều trị bắt buộc chữa bệnh còn triển khai tại Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2, Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng.

Công tác giám định pháp y tâm thần được giao cho bảy đơn vị

Nhân lực thực hiện công tác bắt buộc chữa bệnh tại 5 đơn vị là 49 bác sĩ, 254 điều dưỡng. Trong 6 tháng đầu năm 2022, các đơn vị đã tiếp nhận, điều trị và quản lý 701 trường hợp (577 cũ chuyển sang và 124 vào mới 6 tháng đầu năm 2022); Số bỏ trốn lũy tích là 40 và 6 tháng đầu năm là 6 trường hợp, không có trường hợp tử vong. Hiện tại đang điều trị 587 trường hợp (riêng Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 không có bệnh nhân nào).

Tại Hội nghị, các đại biểu mong muốn hãy để các bác sỹ là thầy thuốc đúng nghĩa, để điều trị người bệnh; còn việc bảo vệ, giám sát điều trị các đối tượng điều trị bắt buộc chữa bệnh, trước mắt cần có sự phối hợp với các cơ quan công an giúp bệnh viện về quản lý phạm nhân BBCB.

Về lâu dài phải sửa Nghị định 64/2011/NĐ-CP theo hướng chuyển các cơ sở quản lý, điều trị người bệnh BBCB về các cơ sở y tế của Bộ Công an, ngành y tế sẽ phối hợp công tác chuyên môn về khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa tâm thần, hoặc giao cơ quan công an nơi có cơ sở quản lý, điều trị người bệnh BBCB đóng, tham gia bảo vệ tại các cơ sở này.

Bộ Y tế công khai quy trình giám định pháp y tử thi có liên quan đến COVID-19

19/08/2021