Diễn viên 200 lần hóa thân thành hình tượng Bác Hồ kể về bí quyết nhập vai chạm đến nước mắt

Dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945-19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025) là lúc triệu triệu người dân Việt Nam bày tỏ lòng kính trọng, biết ơn vô hạn với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong không khí thiêng liêng ấy, VietTimes có cuộc trò chuyện với nghệ sĩ Minh Hải (Nhà hát Kịch Việt Nam) – người nhiều lần hóa thân xuất sắc vào hình tượng Bác Hồ và giành được nhiều Huy chương Vàng trên sân khấu kịch.

- Trong tiết thu tháng Tám, khi cả dân tộc nhớ về thời khắc Cách mạng thành công và Quốc khánh 2/9, nhiều người không chỉ muốn xem hình tượng Bác qua những vai diễn của ông trên sân khấu, mà còn tò mò về cơ duyên nào đã đưa ông đến với lần đầu tiên hóa thân thành hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh?

- Tôi vào vai diễn thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên vào năm 2009, quay cho Đài Truyền hình Việt Nam, phát sóng trên VTV1.

Hồi đó tôi còn trẻ, đi diễn để mưu sinh. Đài Truyền hình Việt Nam có chương trình quay sân khấu cho truyền hình tối thứ 7 hàng tuần, phát sóng trên VTV1. Đạo diễn Phạm Hà Bảo tìm diễn viên để đảm nhận các vai diễn, trong đó có vai hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Lúc đó, tôi được nhiều người nhận xét có ngoại hình giống Bác vào những năm 1944-1946. Đồng thời là người Nghệ An nên sẽ có những lợi thế khi vào vai hình tượng của Bác.

Đạo diễn Phạm Hà Bảo cho tôi thử vào vai hình tượng Bác Hồ. May mắn, vai diễn đó của tôi nhận được rất nhiều phản hồi tích cực và đánh giá rất cao từ khán giả. Đó là tác phẩm “Bác Hồ ra trận”. Trong tác phẩm đó, tôi thể hiện hình tượng của Bác lúc ra trận chỉ huy đánh giặc trong Chiến dịch Biên giới Thu Đông 1950.

Sau vở diễn đầu tiên, tôi bắt đầu nhận được sự chú ý từ các nhà làm phim và được mời tham gia bộ phim điện ảnh “Vượt qua Bến Thượng Hải”. Bộ phim do Hội Nhà văn Việt Nam sản xuất, quay tại Thượng Hải, Trung Quốc. Tôi vào vai hình tượng Bác Hồ hoạt động tại Hồng Kông những năm 1930. Từ sau khi bộ phim được công chiếu, tôi cũng được công chúng biết đến nhiều hơn trong vai diễn hình tượng của Bác.

- Để thể hiện thật chân thực và thành công hình tượng Bác Hồ, công tác chuẩn bị chắc hẳn rất kỳ công?

- Chủ tịch Hồ Chí Minh là một danh nhân văn hóa thế giới, vị lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam. Cả thế giới phải kính trọng, nghiêng mình trước Bác. Cảm nhận những điều đó đã giúp tôi mường tượng về con người của Bác.

Đồng thời, để chuẩn bị cho vào vai diễn về hình tượng của Bác, tôi nghiên cứu, hợp luyện tất cả những điều đó để thể hiện được thần thái, tác phong, cử chỉ,… của Bác.

Điều đầu tiên, bản thân tôi luôn luôn thể hiện sự tôn kính đối với Bác. Và cũng là một người con của xứ Nghệ - quê hương của Bác, tôi tìm đến dân ca ví dặm, tôi đọc các câu chuyện về tuổi thơ của Bác, hành trình đi tìm đường cứu nước của Bác, những câu chuyện về con người của Bác, những cảm nhận của những người từng làm việc với Bác ra sao,… để từ đó đúc kết tạo nên vai diễn hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh gần gũi, và rất đỗi bình dị, yêu thương bộ đội, đồng bào.

- Tác phong, cử chỉ, giọng nói mà ông thể hiện khi hóa thân vào vai hình tượng Bác Hồ đã khiến nhiều khán giả xúc động. Bí quyết nào giúp ông tái hiện thần thái gần gũi, giản dị nhưng vô cùng thiêng liêng ấy?

- Đối với tôi, thơ ca cách mạng là “chất xúc tác” quan trọng giúp tôi nhập vai vào hình tượng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những lời ca về viết về Bác trong bài hát “Bác Hồ một tình yêu bao la” giúp tôi cảm nhận về hình ảnh gần gũi của Bác:

“Bác thương các cụ già, xuân về dâng biếu lụa

Bác thương đàn cháu nhỏ, trung thu gửi cho quà

Bác thương đoàn dân công đêm nay ngủ ngoài rừng

Bác thương người chiến sỹ đứng gác ngoài biên cương”

Những câu thơ trong bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” cũng vậy:

“Anh đội viên nhìn Bác

Càng nhìn lại càng thương

Người Cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm.

Rồi Bác đi dém chăn

Từng người từng người một

Sợ cháu mình giật thột

Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác là một nhà văn hóa lớn, một nhà chính trị, một nhà quân sự, một nhà thơ nhưng Bác cũng rất giản dị với nhi đồng. Rồi tôi đọc những câu nói của Bác - “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành” và cảm nhận chân lý cao cả, thiêng liêng của Người: “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”,… Từ đó, khi vào vai hình tượng của Bác, tôi cảm nhận những cử chỉ của Bác đến thăm bộ đội sẽ ra sao? Bác nói chuyện với các cháu nhi đồng sẽ như thế nào?

Đối với việc thể hiện giọng nói của Bác, tôi phải học cách nói chậm lại, và cảm nhận giọng của Bác vừa rất vang, vừa trầm ấm.

“Bác nói với các chú ăn cho nhiều, lấy sức mà đánh giặc”, hoặc “Tất cả mọi người sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”, “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy” – lời của Bác luôn in sâu trong tâm trí tôi, để từ đó, tôi luyện tập và nhập tâm thể hiện thật tốt giọng nói của Bác trong các vai diễn.

- Với hàng trăm lần vào vai hình tượng Bác Hồ, kỷ niệm nào làm ông nhớ nhất?

- Từ năm 2009 đến nay, tôi đã vinh dự được vào vai hình tượng của Bác khoảng 200 lần. Nhiều lần vào vai hình tượng của Bác, tôi nhận được tình cảm, cổ vũ nồng nhiệt của khán giả ở trong nước và kiều bào ở nước ngoài.

Kỷ niệm ấn tượng nhất về vai diễn hình tượng của Bác đối với tôi là vở “Người đi dép cao su”, diễn tại Nhà hát lớn Hà Nội vào tháng 12/2024. Đến giờ cảm xúc của tôi như vẫn còn nguyên vẹn.

Vở diễn có rất đông các đại sứ đặc mệnh toàn quyền các nước đến xem. Khi vở diễn kết thúc, những tiếng vỗ tay không ngớt và rất nhiều vị đại sứ đặc mệnh toàn quyền và khán giả lên chụp ảnh với tôi làm kỷ niệm, kéo dài 2 tiếng đồng hồ. Tôi thực sự rất xúc động.

Và còn nhiều đêm diễn vai hình tượng của Bác mà khán giả xem xong khóc nức nở. Thực sự đối với một người làm nghệ thuật như tôi, đó là những cảm xúc khó có thể mờ phai khi được đón nhận tình cảm từ công chúng, nhất là lại khi được đóng vai hình tượng của Bác.

- Vậy còn vai diễn thành công nhất? Phải chăng liên quan 2 vở diễn mà ông đã rất thành công những năm qua, là "Đêm trắng" và "Người đi dép cao su"?"

- Đó chính là vai diễn hình tượng Bác Hồ trong vở “Đêm trắng” diễn năm 2019 và vở diễn “Người đi dép cao su” diễn năm 2022.

Trong đó, riêng vở diễn “Đêm trắng”, tôi giành được 2 Huy Chương Vàng và 1 giải diễn viên xuất sắc.

Với vở “Người đi dép cao su”, cuối năm nay tôi sẽ tiếp tục tham gia dự giải, kỳ vọng sẽ tiếp tục đạt giải cao.

- Trong không khí hào hùng của những ngày thu lịch sử, nhiều người háo hức với những sản phẩm nghệ thuật liên quan Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông có thể chia sẻ với độc giả về những dự án đang được Nhà hát Kịch Việt Nam thực hiện?

- Có 3 vở diễn mới đang được Nhà hát Kịch Việt Nam dàn dựng. Đó là “Chuyện nhà chị Tín”, “Miền Nam trong trái tim Bác” và “Bác Hồ dự Hội nghị Phôngtennơblô”.

Ở 3 vở diễn này, tôi vinh dự được tiếp tục vào vai hình tượng của Bác. Các vở diễn này sẽ được xây dựng và trình diễn tới công chúng trong thời gian tới.

- Xin cám ơn ông!

Từ chuyên cơ Bác Hồ đến Airbus A350: “Khát vọng bầu trời” tại Triển lãm thành tựu đất nước

Nổi tiếng với tranh vẽ "Bác Hồ với thiếu nhi” bằng phấn, thầy giáo xúc động, tự hào

Tư duy chiến lược của Bác Hồ và bài học Cách mạng Tháng Tám cho khát vọng hưng quốc hôm nay