Đất công là... 'chùm khế ngọt'

Ông Nguyễn Hữu Lập, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre cho biết, cách đây gần một năm, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 4761/KH.UBND (sau đây gọi là Kế hoạch); đồng thời thành lập Đoàn công tác liên ngành để tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện Kế hoạch của TP Bến Tre và các huyện Mỏ Cày Nam, Mỏ Cày Bắc, Chợ Lách, Châu Thành, Bình Đại, Giồng Trôm, Ba Tri và Thạnh Phú. Qua 3 đợt công tác, Đoàn công tác liên ngành phát hiện nhiều huyện chưa quan tâm thực hiện tốt Kế hoạch; còn rất nhiều thửa đất chưa thực hiện xác lập pháp lý.

Trước tình hình này, ngày 12/2/2015, UBND tỉnh ban hành công văn chỉ đạo thực hiện rà soát, xử lý và xác lập pháp lý quỹ đất của nhà nước. Tiếp đó, ngày 16/4/2015, UBND tỉnh ban hành công văn khẩn trương thực hiện Kế hoạch nhằm kiểm tra, nhắc nhở và tiếp tục chỉ đạo thực hiện đúng nội dung Kế hoạch. Thế nhưng kết quả cũng chưa như mong muốn.

Báo cáo mới đây của UBND tỉnh, tổng số thửa trên địa bàn toàn tỉnh là 4.556 thửa, diện tích trên 8.097ha. Đến nay, TP Bến Tre và các huyện mới chỉ xác lập các thủ tục pháp lý 3.052 thửa, diện tích hơn 6.000ha; còn đến 1.504 thửa với hơn 2.060 ha dù đã có chủ “xí phần” nhưng chưa hề được xác lập thủ tục pháp lý theo quy định của Luật đất đai. Ba Tri và Chợ Lách là hai huyện “xí phần” đất công nhiều nhất. Đáng ngại nhất là sau khi “xí phần”, các đơn vị lại cho thuê trái pháp luật hoặc không báo cáo với các cấp có thẩm quyền theo dõi.

Đáng chú ý, kết quả kiểm tra của Đoàn công tác liên ngành toàn tỉnh cù lao này có đến 454 thửa với hơn 6.805 ha đất ven sông, ven bãi, đất cồn mới nổi, nhưng mới xác lập pháp lý 360 thửa với diện tích 5.414 ha, còn lại 94 thửa với hơn 1.391 ha được xem là “đất hoang”. Với các loại đất này, đúng lý ra nhà nước thống nhất quản lý nhằm phát huy được tiềm năng của loại đất này. Tuy nhiên, vẫn có không ít thửa đất chưa được xác lập pháp lý để quản lý và sử dụng, một số huyện lấy đất bãi bồi cho thuê sai quy định, trái thẩm quyền nhưng chậm khắc phục.

Huyện Ba Tri vẫn còn 943 thửa đất, trong đó có 28 thửa đất bãi bồi ven sông, ven biển không xác lập hồ sơ pháp lý, tùy tiện lấy đất công cho HTX thuê trái thẩm quyền. Còn tại huyện Chợ Lách, Văn phòng Huyện ủy cũng tự tiện cho cá nhân và tổ chức thuê. Trong khi đó theo quy định pháp luật, thẩm quyền cho HTX, doanh nghiệp tư nhân thuê đất là UBND tỉnh; thẩm quyền của UBND huyện chỉ được cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất.

Các địa phương: TP Bến Tre, huyện Bình Đại, huyện Châu Thành còn đến 451 thửa chưa xác lập thủ tục pháp lý.

UBND tỉnh Bến Tre cho biết, qua rà soát, toàn tỉnh có 397 thửa đất với diện tích 636 ha cho thuê vượt thẩm quyền, cho thuê lại sai quy định theo tinh thần Chỉ thị 134/CT-TTg ngày 20/1/2010 của Thủ tướng Chính phủ và Luật đất đai năm 2013. Trong đó, có đến 493 ha cho đến nay các tổ chức vẫn chưa chịu trả lại cho nhà nước.

Đó là các trường hợp một số cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị trước đây quản lý đất nông nghiệp để sản xuất tự túc cho cơ quan, sau đó cho thuê trái thẩm quyền, sai quy định. Thời gian cho thuê đất dài, thu tiền cho thuê đất một lần, đến nay chưa hết thời hạn cho thuê gây khó khăn cho UBND tỉnh lập thủ tục thu hồi lại quỹ đất này để giao cho địa phương quản lý. Điển hình cho hình thức này là: Văn phòng Tỉnh ủy Bến Tre quản lý và cho thuê sai thẩm quyền trên 102,3ha tại xã Thừa Đức, huyện Ba Tri; Văn phòng Huyện ủy Chợ Lách quản lý và cho thuê trái quy định với diện tích trên 64,3ha tại xã Long Thới; Văn phòng Huyện ủy Bình Đại quản lý và cho thuê sai thẩm quyền trên 37 ha tại xã Thừa Đức; một đơn vị thuộc LLVT tại huyện Ba Tri quản lý, cho thuê gần 31ha tại xã An Thủy;….

Đoàn kiểm tra đã đưa ra nhiều nội dung kiến nghị đến UBND tỉnh, trong đó đối với quỹ đất nông nghiệp, đất bãi bồi ven sông, ven biển, UBND các cấp có trách nhiệm quản lý và lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng chi tiết để làm cơ sở cho việc giao đất, cho thuê đất theo phương thức đấu giá quyền sử dụng đất thuê, đấu thầu dự án có sử dụng đất đối với đất cồn mới nổi, đất bãi bồi ven sông, ven biển.

Trường hợp không tổ chức bán đấu giá, đấu thầu được thì phải có ý kiến cấp có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản. Đối với thửa đất nông nghiệp, đất bãi bồi ven sông, ven biển do các cơ quan, tổ chức, LLVT không có chức năng quản lý và cho thuê đất nhưng hiện đang cho thuê đất nông nghiệp tại địa phương, đề nghị cơ quan tổ chức đó tiến hành thanh lý hợp đồng để UBND cấp xã lập hồ sơ trình cấp có thẩm quyền thu hồi và giao đất, cho thuê đất đúng quy định pháp luật.

Để tiếp tục thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 134/CT-TTG của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Bến Tre còn yêu cầu UBND các huyện và TP Bến Tre tập tung kiểm tra và tổ chức giải quyết dứt điểm các trường hợp vi phạm pháp luật đất đai của tổ chức sử dụng đất; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đứng đầu tổ chức để xảy ra vi phạm pháp luật đất đai.

Binh Huyền