Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa đề nghị truy tố 30 bị can về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi” xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Thuận An và một số đơn vị, tổ chức có liên quan.
Trong số đó có ông Phạm Thái Hà (cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cựu Trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội), Dương Văn Thái (cựu Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang), Nguyễn Duy Hưng (Chủ tịch Tập đoàn Thuận An).
Trong vụ án này, Chủ tịch Tập đoàn Thuận An Nguyễn Duy Hưng bị cho là đã vi phạm đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, đóng vai trò chủ mưu, cầm đầu, khiến nhà nước thiệt hại hơn 120 tỷ đồng tại 5 dự án (dự án cầu Đồng Việt (gói thầu số 07), dự án Cao tốc Tuyên Quang-Phú Thọ (gói thầu số 26), dự án cầu Vĩnh Tuy 2 (gói thầu số 2), dự án Đường ven sông Hạ Long-Đông Triều (gói thầu số 13), dự án Quốc lộ 14E (gói thầu số XD01,XD02).
Theo kết luận điều tra, căn cứ kết quả điều tra vụ án, Cơ quan Cảnh sát điều tra nhận thấy, pháp luật về đầu tư xây dựng, đấu thầu có quy định các doanh nghiệp được xét chọn nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có doanh thu, vốn chủ sở hữu đảm bảo tổng mức đầu tư dự án, giá trị gói thầu tham gia thực hiện.
Để có năng lực tài chính phù hợp với các yêu cầu, quy định này, các đối tượng tại một số doanh nghiệp đã móc nối với các đối tượng ở các công ty kiểm toán thực hiện việc làm giả, nâng khống số liệu về doanh thu, vốn chủ sở hữu, nên các cơ quan, tổ chức, chủ đầu tư dự án đã lựa chọn doanh nghiệp làm Chủ đầu tư, nhà thầu không đảm bảo điều kiện, năng lực, dẫn đến dự án, công trình xây dựng không hoàn thành tiến độ, kéo dài, bán thầu, gây thiệt hại, thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước, tổ chức.
Theo Bộ Công an, vụ án xảy ra tại Tập đoàn Thuận An và các đơn vị liên quan cho thấy việc “chạy thầu” (bản chất là tìm kiếm sự thỏa thuận, can thiệp trái phép vào hoạt động đấu thầu) là một thực trạng rất phổ biến. Để trúng thầu, đại đa số các doanh nghiệp phải có “quan hệ”, chấp nhận chi tiền “cơ chế” cho lãnh đạo các cơ quan có thẩm quyền, xem đây là một “phần tất yếu” của quá trình đấu thầu, thi công dự án.
Vụ án cũng là điển hình cho việc các Nhà thầu thi công ngay từ đầu đã sử dụng các mối quan hệ cấu kết, thông đồng, móc ngoặc với chủ đầu tư dự án để được tham gia đấu thầu thi công dự án, gói thầu. Từ đó nhà thầu được chủ đầu tư tiết lộ, cung cấp thông tin, dự toán gói thầu; “cài thầu, gài thầu” trong HSMT để đáp ứng năng lực theo yêu cầu, đề nghị của Nhà thầu hoặc loại bỏ các nhà thầu khác.
Nhiều chủ đầu tư chấm thầu, xem xét HSĐT trước khi nộp hồ sơ để nhà thầu chỉnh sửa, bổ sung đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật, tài chính; việc tổ chức chấm thầu, lựa chọn nhà thầu chỉ là hình thức. Từ đó nhà thầu đương nhiên được trúng thầu, gây tình trạng bất bình đẳng, không công bằng cho các nhà thầu khác có đủ năng lực nhưng không có quan hệ, muốn tham gia phải xin hoặc phải chi tiền trả ngoài cho nhà thầu đó.
Nhiều dự án, gói thầu, chủ đầu tư xây dựng dự toán đã sử dụng định mức, đơn giá nguyên vật liệu theo công bố của các Bộ, ngành, địa phương, không áp dụng, điều chỉnh đơn giá thực tế theo thị trường của nguyên vật liệu khi tăng giá, dẫn đến dự toán được xây dựng thấp, phải điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến việc chậm trễ triển khai thi công, ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ triển khai dự án, gây thiệt hại cho Nhà nước, tổ chức.
Từ thực trạng nêu trên, Bộ Công an kiến nghị:
Bộ Tài chính cần kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các công ty kiểm toán, nhất là trong việc xác nhận báo cáo tài chính, doanh thu, chi phí, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp làm căn cứ đánh giá năng lực tài chính khi tham gia các dự án đầu tư xây dựng. Bộ Tài chính cũng cần công khai kết quả kiểm tra để tránh tình trạng “nâng khống” hồ sơ năng lực.
Bộ Xây dựng được đề nghị nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến định mức, đơn giá xây dựng theo hướng tiệm cận giá thị trường, nhằm xây dựng dự toán sát thực tế. Qua đó, đảm bảo doanh nghiệp thi công có lợi nhuận hợp lý, nhưng vẫn tiết kiệm và tránh thất thoát tài sản công.
Bộ Tài chính và UBND các tỉnh, thành phố được đề nghị xem xét xử lý hành chính các công ty tư vấn đấu thầu, tư vấn giám sát nếu phát hiện vi phạm trong quá trình thực hiện dự án.
Các bộ, ngành, UBND các địa phương và các cơ quan chức năng đặc biệt chú trọng đến công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động đấu thầu, có biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa vi phạm pháp luật, nhất là hành vi tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong hoạt động đấu thầu.
Móc nối giúp liên doanh với Thuận An trúng thầu, cựu giám đốc BQLDA nhận 12,5 tỷ đồng
Hàng loạt cựu quan chức, lãnh đạo đơn vị hưởng lợi trong vụ Thuận An
