Việc cấp Methadone nhiều ngày cũng có những ý kiến băn khoăn. Vì thế, nhân dịp này, Viettimes đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Hoàng Long - TS- về vấn đề trên:
PV: Thưa Cục trưởng! Vì sao Bộ Y tế lại có sự thay đổi trong việccấp thuốc Methadone nhiều ngày thay cho việc cấp thuốc hàng ngày như hiện nay?
Ông Nguyễn Hoàng Long: Việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone đã được triển khai ở Việt Nam từ năm 2008 với hiệu quả đã được chứng minh: Bệnh nhân được cải thiện về sức khỏe tinh thần lẫn thể chất; cải thiện về an ninh - trật tự xã hội; giúp nhiều người bệnh có công ăn việc làm, ổn định cuộc sống.
Tuy nhiên, thực tế triển khai cũng cho thấy tỷ lệ bỏ điều trị chiếm trên 50%, tập trung ở các tỉnh miền núi, do người bệnh không đủ kiên trì đến cơ sở y tế uống thuốc hàng ngày liên tục nhiều năm. Một số người bỏ trị do công việc, do đi làm ăn xa, không có thời gian đi uống thuốc hàng ngày vv…
Vì thế, nhiều nước đã cho những người bệnh tuân thủ điều trị tốt được mang Methadone về sử dụng tại nhà nhiều ngày, để giảm thời gian đi lại, người bệnh được duy trì và tuân thủ điều trị mà vẫn đảm bảo công việc, sinh hoạt. Mặt khác, việc cấp thuốc Methadone cho bệnh nhân mang về cũng giúp giảm tải công việc cho cán bộ y tế tại cơ sở điều trị Methadone.
 |
TS. Hoàng Đình Cảnh - Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) - phát biểu tại sự kiện khởi động cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện ở tỉnh Điện Biên sáng nay, 5/4. |
Đề án thí điểm nếu thành công sẽ mở ra cơ hội triển khai trên toàn quốc.Trong bối cảnh dịch COVID-19 thì việc cấp thuốc Methadone cho người bệnh mang về rất ý nghĩa, nhất là khi người bệnh bị cách ly hay cơ sở điều trị Methadone bị phong tỏa. Hiện WHO đã khuyến cáo các quốc gia cho người bệnh mang thuốc Methadone về và nhiều nước đã làm theo.
PV: Đề án thí điểm cấp Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện matuý sẽ được triển khainhư thế nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Hoàng Long: Đề án triển khai thí điểm cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện sẽ được thí điểm tại Điện Biên, Lai Châu, Hải Phòng trong 2 năm 2021-2022, bắt đầu từ 5/4/2021, do Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với 3 địa phương trên tổ chức.
 |
Khởi động cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện ở tỉnh Điện Biên |
Người bệnh phải có đơn tự nguyện xin được cấp thuốc Methadone nhiều ngày; cam kết dùng thuốc đúng mục đích; chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu sử dụng thuốc sai mục đích hoặc để xảy ra bất cứ ảnh hưởng xấu nào. Đồng thời, phía y tế phải đảm bảo an toàn, không để ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng, an ninh trật tự của bản thân người bệnh hoặc người khác.
PV: Để được mang thuốc Methadone nhiều ngày về, bệnh nhân cần đáp ứng những tiêu chí nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Hoàng Long: Đó là những người đã đạt liều điều trị duy trì từ 2 tháng trở lên; Không phát hiện sử dụng thêm chất dạng thuốc phiện hoặc các loại ma túy khác trong 2 tháng gần đây; Không bỏ liều điều trị Methadone nào trong 2 tháng gần đây mà không có xin phép hoặc báo cáo với cơ sở điều trị; Không vi phạm các quy định của cơ sở điều trị Methadone, không phát hiện hành vi vi phạm pháp luật nào khác trong 12 tháng gần đây.
Ngược lại, người bệnh sẽ không được cấp phát thuốc về nếu có một trong các điểm sau: Từng xảy ra ngộ độc do quá liều với bất cứ chất gây nghiện nào; có các rối loạn tâm thần chưa điều trị hoặc đang điều trị mà chưa ổn định; người bệnh không có nơi bảo quản thuốc an toàn.
 |
Chuyên gia của Cục Phòng, chống HIV/AIDS tư vấn tại cơ sở về việc thí điểm cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện. |
PV: Những hiệu quả của đề án là đáng ghi nhận, nhưng cũng sẽ có những rủi ro cầnphải tính đến, thưa ông?
Ông Nguyễn Hoàng Long: Dựa trên kinh nghiệm một số nước cho thấy khi cho người bệnh mang thuốc Methadone về có thể có những rủi ro. Đó là:
Người khác dùng nhầm thuốc: Điều này rất nguy hiểm vì người sử dụng nhầm thuốc, nhất là trẻ em, có thể dẫn đến tử vong. Vì thế, điều kiện để người bệnh được mang thuốc về là phải có nơi cư trú ổn định; không trong quá trình điều trị các rối loạn tâm thần; có nơi bảo quản thuốc an toàn như hòm, tủ đựng thuốc có khóa vv…
Mua, bán, trao đổi, đánh cắp Methadone: Việc cho người bệnh mang thuốc Methadone về uống thiếu sự giám sát của cán bộ y tế có thể dẫn đến chia sẻ, mua bán, trao đổi Methadone, thậm chí, đã có tình trạng đánh cắp Methadone.
Vì thế, ngay khi sàng lọc, người bệnh được mang thuốc về đã phải đảm bảo các điều kiện tuân thủ điều trị; điều kiện bảo quản thuốc, được tư vấn trước các biện pháp hủy vĩnh viễn việc mang thuốc Methadone về nếu người bệnh vi phạm nguyên tắc cùng các biện pháp kiểm tra, thu hồi vỏ lọ thuốc đã sử dụng v.v…
Tích trữ và cố tình dùng không đúng liều cho chính người bệnh: Một số người bệnh tích trữ Methadone để sử dụng sai mục đích như dùng liều cao hơn hoặc chia liều ra nhiều lần trong ngày, nên có thể gây ngộ độc hoặc không đạt được mục đích điều trị. Do đó, phải tăng cường tư vấn cho người bệnh tuân thủ điều trị, về các rủi ro nếu không tuân thủ điều trị và hủy việc mang thuốc về với những người không tuân thủ; tổ chức giám sát chặt chẽ vv…
Sử dụng Methadone kết hợp với các thuốc khác: Methadone sử dụng chung với các thuốc khác đặc biệt là nhóm thuốc an dịu như Benzodiazepines hoặc rượu và ma túy khác cũng có thể nguy hiểm cho người bệnh. Vì vậy, phải tăng cường tư vấn cho người bệnh về sự nguy hiểm khi sử dụng kết hợp thuốc, rượu, các loại ma túy khác; sàng lọc người bệnh có tiền sử tuân thủ tốt, giám sát nước tiểu ngẫu nhiên v.v...
Sử dụng thuốc Methadone để tiêm: Một số người bệnh cho rằng, sử dụng thuốc Methadone để tiêm có thể tạo cảm giác “phê”. Nhưng tiêm Methadone cũng sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy, cần tư vấn cho người bệnh về sự nguy hiểm khi tiêm, in nhãn phụ trên vỏ lọ thuốc.
 |
Người bệnh được nhận thuốc về uống nhiều ngay, thay vì phải đến cơ sở điều trị uống hàng ngày như trước |
PV: Ôngcó thể chia sẻ kinh nghiệm củacác nước đã triển khai công tác này?
Ông Nguyễn Hoàng Long: nước như Thái Lan, Trung Quốc, Myanma, Singapore, Malaysia, Indonesia, Mỹ, Úc, NewZeland... đang cấp phát thuốc Methadone cho người bệnh mang về.
Nhìn chung, người bệnh muốn được nhận thuốc Methadone mang về phải được sàng lọc. Điều kiện để người bệnh mang thuốc về có thể khác nhau nhưng cơ bản vẫn phải trên tinh thần tự nguyện; tuân thủ điều trị tốt.
Về số liều thuốc được cấp cho người bệnh mang về cũng khác nhau tùy thuộc từng quốc gia nhưng trung bình được mang về uống trong một tuần (Trung Quốc, Canada, Afganishtan...). Một số nước sau khi người bệnh tuân thủ tốt, thậm chí có thể mang về tới 30 ngày (Mỹ.).
Việc quản lý và theo dõi người bệnh sử dụng thuốc cũng được áp dụng tùy thuộc quốc gia. Thái Lan sẽ có sự kiểm tra đột xuất của Trưởng thôn hoặc y tế cơ sở. Với Trung Quốc, mỗi lọ thuốc Methadone người bệnh mang về đều được kết nối với hệ thống phần mềm thông minh, khi người bệnh mở nắp sử dụng thì thông tin được báo lên phần mềm.
PV: Cám ơn ông đã trao đổi!
Sáng nay, 5/4, đồng loạt tại Lai Châu, Điện Biên và Hải Phòng đã chính thức khởi động thí điểm cấp Methadone nhiều ngày để điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện.
Phát biểu khai mạc sự kiện tại Điện Biên, TS. Hoàng Đình Cảnh - Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho hay: "Điều trị bằng Methadone đã được chứng minh rất hiệu quả, giúp người bệnh giảm và tiến tới dừng sử dụng ma túy bất hợp pháp, cải thiện về sức khỏe, giảm lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường máu, nâng cao thể lực, phục hồi về thể chất và tâm thần, đem lại hiệu quả về kinh tế cho người bệnh, gia đình và cộng đồng.
Tại Việt Nam, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đã được triển khai từ năm 2008. Tính đến nay cả nước có hơn 52.000 người bệnh đang được điều trị Methadone ở hơn 330 cơ sở điều trị tại 63 tỉnh/thành phố. Độ bảo phủ của chương trình đã đạt tới 28% tổng số người nghiện các chất dạng thuốc phiện, tỷ lệ tuân thủ điều trị sau 6 tháng đạt tới 83%, được đánh giá xếp loại tốt (tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới là 80%).
Ảnh: Trần Tùng
