Bỏ độc quyền, doanh nghiệp, ngân hàng cần điều kiện gì để được sản xuất vàng miếng?

Doanh nghiệp kinh doanh vàng có vốn điều lệ trên 1.000 tỷ đồng, ngân hàng trên 50.000 tỷ đồng được xem xét cấp phép sản xuất vàng miếng, theo dự thảo sửa đổi Nghị định 24.
Dự thảo Nghị định 24 bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng. Ảnh: BA

NHNN đang lấy ý kiến dự thảo sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, trong đó bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Thay vào đó, NHNN sẽ kiểm soát thị trường thông qua cấp hạn mức hàng năm và giấy phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu từng lần cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đủ điều kiện.

Theo đó, doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu là 1.000 tỷ đồng, ngân hàng là 50.000 tỷ. Đồng thời, các đơn vị này phải trong danh sách đang được NHNN cấp giấy phép kinh doanh mua, bán kim loại quý, không bị xử phạt hoặc đã khắc phục xong nếu vi phạm và có quy trình nội bộ quy định về sản xuất vàng miếng.

Hiện có 38 doanh nghiệp, ngân hàng được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng. Tuy nhiên, tính theo quy mô vốn điều lệ hiện hành, chỉ một số doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên như PNJ, SJC.

Về phía ngân hàng, Vietcombank, VPBank, Techcombank, BIDV, MB, VietinBank và Agribank nằm trong nhóm có vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng.

Thực tế, giới chuyên gia đã nhiều lần chỉ ra việc độc quyền vàng miếng và thiếu nguồn cung là nguyên nhân dẫn đến chêch lệch giá vàng miếng trong nước với thế giới ngày càng nới rộng, từ chỗ chỉ chênh lệch vài trăm ngàn đến vài triệu đồng, có những thời điểm chênh tới 15-18 triệu đồng/lượng.

Có những giai đoạn người dân xếp hàng ròng rã nhiều ngày để chờ mua vàng và các cơ sở kinh doanh vàng phải giới hạn số vàng bán cho mỗi người ở mức 1 lượng vàng miếng hoặc 1-2 chỉ vàng nhẫn vì khan hiếm nguồn cung.

Trước đó, trao đổi với VietTimes, ông Vũ Hùng Sơn - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam (VGTA), cho biết Hiệp hội đã nhiều lần kiến nghị sửa đổi Nghị định 24, xem xét việc cho thêm một số doanh nghiệp đủ điều kiện cùng tham gia sản xuất vàng miếng để bổ sung thêm nguồn cung cho thị trường.

"Khi nguồn cung được bổ sung đầy đủ hơn, người dân có thể chủ động, dễ dàng mua vàng miếng khi có nhu cầu tích trữ, khi đó người dân sẽ không còn tâm lý phải tìm cách đầu cơ vàng miếng sẽ khiến nhu cầu vàng miếng giảm dần. Khi cung - cầu dần cân bằng thì giá vàng miếng trong nước sẽ hạ nhiệt, thu hẹp khoảng cách so với giá vàng trang sức và giá thế giới", theo ông Vũ Hùng Sơn.

Ngoài ra, dự thảo sửa đổi Nghị định 24 cũng quy định việc thanh toán mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên bắt buộc chuyển khoản, không được thanh toán bằng tiền mặt. Việc này nhằm đảm bảo yêu cầu về xác thực thông tin khách hàng, công khai, minh bạch trong giao dịch mua, bán vàng.

Dự thảo cũng bổ sung cơ chế tăng nguồn cung cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Cụ thể, doanh nghiệp sẽ được cấp phép nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và vàng trang sức, mỹ nghệ; bán lại cho đơn vị khác có giấy phép sản xuất vàng miếng, hoặc kinh doanh trang sức, mỹ nghệ.

Về trách nhiệm của các đơn vị được cấp giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu vàng, họ chỉ chỉ được nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu của nhà sản xuất được chứng nhận bởi Hiệp hội Thị trường vàng London (LMBA). Các đơn vị phải công bố tiêu chuẩn, hàm lượng vàng và có quy định nội bộ về xuất nhập khẩu, sản xuất vàng...