Hồi đầu năm, người sáng lập Huawei Technologies Nhậm Chính Phi từng nói với phóng viên South China Morning Post rằng ông hi vọng bản thân sẽ bị mọi người lãng quên sau khi nghỉ hưu. "Mong ước lớn nhất của tôi là được ngồi uống cà phê trong quán mà không bị ai để ý", ông Nhậm, 75 tuổi, tâm sự.
Tuy nhiên, để có thể nghỉ hưu trong bình an và ung dung thưởng thức cà phê mỗi ngày, có thể ông Nhậm sẽ phải đưa ra quyết định lớn nhất, quan trọng nhất trong sự nghiệp. Hồi tháng 5, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp dụng quy định mới chặn Huawei mua bán dẫn hiện đại. Công ty Trung Quốc không còn đường "cựa quậy".
Giải pháp trước mắt của Huawei là dùng hai tháng còn lại để thu mua ồ ạt chip từ nhà sản xuất TSMC. Sau tháng 9, TSMC và các công ty sử dụng thiết bị sản xuất chip của Mỹ sẽ cần giấy phép từ chính phủ Mỹ để bán sản phẩm cho Huawei.
CEO Huawei Nhậm Chính Phi đối mặt với lựa chọn khó khăn. Ảnh: Getty Images.
Tiến thoái lưỡng nan
Một báo cáo do Jefferies công bố hồi đầu tuần cho biết Huawei có đủ chip 5G để sử dụng cho đến cuối năm 2021. Nhưng sau thời điểm đó, công ty Trung Quốc sẽ đối mặt với tương lai "vô cùng bất định". Giới quan sát cho biết Huawei sẽ chỉ phí tiền nếu thuê tư vấn để tìm cách lách luật Mỹ. "Chúng tôi sẽ thực hiện quy định mới rất quyết liệt", Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross nhấn mạnh hồi tháng trước.
Giải pháp lâu dài của Huawei là gì? Có tin đồn công ty Trung Quốc sẽ tìm một đối tác mới thay thế cho TSMC, một nhà sản xuất có khả năng chế tạo chip với những thiết bị từ châu Âu và Nhật Bản.
Tuy nhiên, khó có khả năng Nhật Bản, Hà Lan và Đức - những nước cung cấp thiết bị sản xuất chip - sẵn sàng công khai chống lại Mỹ. Hồi đầu năm, do sức ép của Mỹ, chính phủ Hà Lan chặn nhà sản xuất ASML chuyển một máy quét EUV cho SMIC, một công ty Trung Quốc.
Với việc kho dự trữ chip 5G chắc chắn sẽ cạn, Huawei không còn nhiều sự lựa chọn. Giới chuyên gia khẳng định Trung Quốc cần đầu tư thêm hàng tỷ USD và mất cả thập kỷ nữa mới có thể bắt kịp công nghệ chip Mỹ hiện nay. Không thể tiếp cận thiết bị Mỹ, ngành công nghệ chip Trung Quốc sẽ đối mặt rất nhiều khó khăn.
Ngành bán dẫn của Trung Quốc còn phải mất rất nhiều năm nữa mới có thể cạnh tranh được với Mỹ. Ảnh: SCMP.
Tuy nhiên, có một cách để ông Nhậm Chính Phi cứu Huawei.
Quan hệ giữa Huawei và chính phủ Mỹ lao dốc vì hàng loạt vấn đề, nhưng 5G là trung tâm của cuộc đối đầu. Và chính quyền Tổng thống Trump đang giữ thế áp đảo. Làn sóng tẩy chay Huawei đang lan rộng tại nhiều quốc gia. Mới đây, chính phủ Anh quyết định dần loại bỏ các thiết bị Huawei ra khỏi hệ thống mạng 5G nước này.
Pháp, Australia và Singapore cũng thực hiện động thái tương tự. Và đến cuối năm sau, Huawei cũng hết sạch chip 5G. Theo South China Morning Post, cách duy nhất để ông Nhậm giải cứu Huawei là từ bỏ mảng 5G và tập trung vào những mảng kinh doanh khác, đặc biệt là smartphone. Hiện Huawei vẫn là nhà sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Samsung Electronics.
Sắp hết đạn dược
Mảng viễn thông của Huawei, bao gồm 5G, chiếm 30% doanh thu công ty. Từ bỏ 5G sẽ là quả đắng khó nuốt đối với Huawei, không chỉ vì vấn đề doanh thu. Bởi chính phủ Trung Quốc coi Huawei là trụ cột công nghệ của nước này, là "vũ khí" để Bắc Kinh cạnh tranh trong lĩnh vực công nghệ với Mỹ.
Khi mối quan hệ với chính phủ Mỹ xấu đi hồi năm ngoái, ông Nhậm Chính Phi đề nghị chia sẻ công nghệ 5G với một công ty lớn ở phương Tây. Tuy nhiên, đề nghị này không được đón nhận. Bất cứ công ty Trung Quốc nào bị nghi ngờ có quan hệ với chính quyền Bắc Kinh cũng sẽ rơi vào tầm ngắm của Mỹ và phương Tây.
Ví dụ điển hình là TikTok của ByteDance. Mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố chính quyền Tổng thống Trump đang xem xét cấm TikTok. Có tin đồn ByteDance sẽ bán TikTok cho một nhà đầu tư nước ngoài để tránh gặp rắc rối với Washington.
Nếu rút khỏi mảng kinh doanh 5G, Huawei vẫn có thể kiếm đậm từ bản quyền sáng chế. Hoặc ông Nhậm có thể xem xét bán toàn bộ bản quyền 5G. Giới quan sát nhận định đó có thể là cú "hạ cánh an toàn" của ông Nhậm trước khi nghỉ hưu.
Anh tuyên bố loại bỏ Huawei ra khỏi hạ tầng 5G. Ảnh: Caixin.
Từ khi sáng lập Huawei 30 năm trước, ông Nhậm đã đối mặt nhiều cuộc chiến trên thương trường. Cựu kỹ sư quân đội Trung Quốc thích đưa ra những khẩu hiệu nhà binh để động viên tinh thần nhân viên. Theo Wall Street Journal, Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray cho biết ông Nhậm nói với nhân viên rằng để công ty sống sót, họ cần "tiến về phía trước, tàn sát đẫm máu".
Ông Nhậm còn mô tả rằng Huawei "đang ở trong thời kỳ chiến tranh". Theo SCMP, không có dấu hiệu gì cho thấy ông Nhậm muốn vẫy cờ trắng đầu hàng, rút khỏi thị trường 5G. Nhưng Huawei sẽ sớm "hết đạn" (chip 5G) trong cuộc chiến này. Điều đó có nghĩa là công ty đối mặt nguy cơ mất hàng nghìn lao động chất lượng cao, doanh thu lao dốc, tương lai bất ổn.
Và khi đó, ông Nhậm chắc chắn sẽ không thể yên ổn nghỉ hưu, ra quán uống cà phê một cách thoải mái.
