Bên trong kế hoạch khẩn cấp tổ chức hội nghị Trump–Putin giữa mùa cao điểm du lịch

Các quan chức Mỹ đang cấp tập xác định và khóa chặt địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin vào thứ Sáu (15/8), nhưng nhanh chóng phát hiện ra một trở ngại lớn: mùa hè là thời điểm du lịch cao điểm ở Alaska, và số địa điểm vừa có sẵn vừa đủ điều kiện để đón tiếp hai nguyên thủ thế giới lại rất hạn chế.

Khi tin tức lan tới một số nhân vật nổi tiếng ở Alaska rằng ông Trump và ông Putin sẽ đến, vài người đã liên hệ với các đồng minh của Tổng thống Mỹ, đề xuất rằng: liệu nhà của họ có thể được chọn làm nơi tổ chức hay không? Hiện chưa rõ những lời mời này có tới được tai các quan chức Nhà Trắng hay không, trong khi họ vẫn gọi điện tìm địa điểm tại thủ phủ Juneau, cũng như ở Anchorage và Fairbanks.

Ban tổ chức hội nghị sau đó nhận ra rằng chỉ có thành phố Anchorage mới đáp ứng đủ tiêu chuẩn tổ chức. Và trong thành phố này, chỉ có Căn cứ Liên hợp Elmendorf-Richardson, ở rìa phía bắc, mới thỏa mãn các yêu cầu an ninh cho sự kiện lịch sử. Tuy nhiên, Nhà Trắng ban đầu muốn tránh hình ảnh tổ chức cuộc gặp giữa lãnh đạo Nga và đoàn tùy tùng tại một căn cứ quân sự Mỹ.

Dù vậy, hai quan chức Nhà Trắng cho biết, chính tại đây ông Trump và ông Putin sẽ gặp nhau vào thứ Sáu tuần này.

Nỗ lực tìm địa điểm cho thấy sự gấp rút trong việc chốt các chi tiết của cuộc gặp – lần đầu tiên lãnh đạo cao nhất của Mỹ và Nga gặp nhau sau hơn 4 năm. Hội nghị vẫn đang trong quá trình hoàn thiện khi quan chức hai nước khẩn trương chuẩn bị cho cuộc đối thoại quan trọng này. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã điện đàm hôm thứ Ba để thảo luận “một số khía cạnh của công tác chuẩn bị”, theo Bộ Ngoại giao Nga.

Thông thường, một hội nghị thượng đỉnh cấp cao với đối thủ của Mỹ sẽ được tiền trạm kỹ lưỡng về chương trình nghị sự và kết quả mong muốn. Nhưng ông Trump khẳng định ông tiếp cận cuộc gặp này như một phiên “thăm dò”, không kỳ vọng trước về diễn biến. Nhà Trắng hôm thứ Ba gọi đây là “phiên lắng nghe”.

“Ông ấy cảm thấy như: ‘Tôi phải nhìn thẳng vào mắt người này, gặp trực tiếp, nghe trực tiếp, để tự đánh giá’”, ông Rubio nói trong cuộc phỏng vấn radio sáng thứ Ba, giải thích vì sao 5 cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin trong năm nay là chưa đủ để hiểu rõ ý định của nhà lãnh đạo Nga.

Vì sao chọn Alaska?

Chính quyền Trump và Điện Kremlin đã thống nhất chọn Alaska sau quá trình thương lượng hậu trường kéo dài, theo những người am hiểu vấn đề. Có rất ít nơi phù hợp để tổ chức, nhất là khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã phát lệnh bắt giữ ông Putin vào năm 2023.

Trước tình hình đó, Nga từ chối địa điểm ở châu Âu – kể cả các thành phố trung lập như Vienna hay Geneva, vốn là nơi gặp gỡ truyền thống từ thời Chiến tranh Lạnh. Ông Putin từng đề xuất UAE, nhưng nhiều người trong Nhà Trắng muốn tránh một chuyến đi xa khác tới Trung Đông sau chuyến công du của ông Trump hồi tháng 5.

Cuối cùng, hai phương án còn lại là Hungary – nơi Thủ tướng Viktor Orban có quan hệ thân thiết với cả ông Trump và ông Putin – hoặc Mỹ. Giới chức Mỹ tỏ ra vừa hài lòng vừa bất ngờ khi Tổng thống Nga đồng ý gặp trên đất Mỹ.

“Tôi nghĩ thật đáng trân trọng khi Tổng thống Nga đến nước chúng ta, thay vì chúng ta phải tới nước ông ấy hoặc một nơi trung gian”, ông Trump nói trong tuần này khi đội ngũ của ông gấp rút hoàn thiện công tác chuẩn bị.

Nhưng không phải ai cũng hào hứng.

“Chỉ có Moscow mới là nơi phù hợp hơn cho ông Putin so với Alaska”, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton – người từng mâu thuẫn với ông Trump – nhận xét. “Vì vậy, xét về khâu sắp xếp ban đầu, đây là chiến thắng lớn cho ông Putin”.

Những cuộc gặp trước đây

Lần gần nhất Tổng thống Mỹ gặp ông Putin là hội nghị thượng đỉnh Geneva năm 2021 do Tổng thống Joe Biden chủ trì. Khi đó, ngày và địa điểm được công bố trước ba tuần, nhưng kế hoạch chuẩn bị giữa hai bên bắt đầu từ nhiều tháng trước.

Ông Biden đã dành thời gian mỗi sáng để cùng cố vấn phân tích các hướng có thể diễn ra, lường trước các động thái của ông Putin, và tham khảo ý kiến lãnh đạo Đức. Mọi chi tiết được tính toán tỉ mỉ, từ thứ tự đến, thời lượng họp, tới việc chọn hoa (hồng trắng) trên bàn, và cả việc chuẩn bị nước uống trong tủ lạnh.

Dưới thời ông Trump nhiệm kỳ đầu, ông và ông Putin từng gặp riêng tại Helsinki năm 2018, khi ông Trump gây tranh cãi vì đứng về phía ông Putin trong vấn đề can thiệp bầu cử Mỹ, và lần đầu gặp nhau tại G20 Hamburg năm 2017.

Bí ẩn nguồn gốc cuộc gặp

Dù các quan chức hai nước đã trao đổi tích cực từ khi thỏa thuận gặp gỡ được đưa ra tuần trước, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cuộc gặp vẫn còn mơ hồ. Đặc phái viên Steve Witkoff của ông Trump đã tới Moscow gặp ông Putin hôm thứ Tư tuần trước và đạt thỏa thuận tổ chức hội nghị, nhưng nội dung chính xác của cuộc trao đổi vẫn chưa được tiết lộ.

Trong tuần qua, các quan chức châu Âu đã cố tìm hiểu điều kiện của một đề xuất hòa bình mà ông Putin đưa ra, nhưng tỏ ra bức xúc vì ông Witkoff – một doanh nhân bất động sản và bạn lâu năm của ông Trump – không cung cấp thông tin rõ ràng.

Ông Trump dự kiến sẽ tham vấn lãnh đạo châu Âu và Ukraine qua một cuộc họp trực tuyến hôm thứ Tư, do phía Đức sắp xếp, và sẽ gọi điện cho họ cũng như Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngay sau khi hội nghị kết thúc. Tuy nhiên, ông Zelensky sẽ không đến Alaska, nên khả năng diễn ra cuộc gặp ba bên hiện bị loại trừ.

Thay vào đó, một phần hội nghị sẽ dành cho cuộc gặp riêng giữa ông Trump và ông Putin, chỉ có mặt hai nhà lãnh đạo và phiên dịch viên. “Đó là một phần kế hoạch”, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết, đồng thời từ chối tiết lộ thêm về các chi tiết hậu cần.

Việc lãnh đạo gặp riêng không phải hiếm, nhưng mối quan hệ Trump – Putin luôn bị soi xét kỹ. Trong hai cuộc gặp trước đây, họ cũng chỉ có phiên dịch, không có quan chức cấp cao tham dự, và thậm chí sau cuộc gặp tại Đức, ông Trump được cho là đã yêu cầu phiên dịch giao lại ghi chú cuộc trao đổi.

Về phần mình, ông dành những ngày trước hội nghị để điện đàm với các đồng minh trên thế giới – trong đó có nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, người từng ba lần gặp ông Trump nhiệm kỳ đầu.

Theo CNN