Các nhà lãnh đạo châu Âu và Ukraine sẽ tổ chức một loạt cuộc họp trực tuyến với Tổng thống Mỹ Donald Trump trước hội nghị thượng đỉnh Alaska với Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhằm bảo vệ lợi ích của Kiev và ngăn chặn một thỏa thuận ngừng bắn thiên lệch.
Theo Reuters, ngày 13/8, lãnh đạo Ukraine và nhiều nước châu Âu sẽ tham gia ba cuộc họp cấp cao trực tuyến với ông Trump, diễn ra trước khi ông gặp ông Putin. Mục tiêu của các cuộc họp là nhấn mạnh rủi ro khi gạt Kiev ra ngoài trong quá trình tìm kiếm một thỏa thuận ngừng bắn.
Người phát ngôn chính phủ Đức cho biết, cuộc họp trực tuyến đầu tiên, dự kiến vào 12h00 GMT (19h00 giờ VN), sẽ có sự tham gia của ông Trump, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cùng lãnh đạo Đức, Phần Lan, Pháp, Anh, Italy, Ba Lan và Liên minh châu Âu (EU). Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng sẽ tham gia, và cuộc họp do Thủ tướng Đức Friedrich Merz chủ trì.
Kiev kỳ vọng đây sẽ là đối trọng châu Âu trước thượng đỉnh Alaska giữa ông Trump và ông Putin. Lúc 13h00 GMT (20h00 giờ VN), ông Trump và Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance dự kiến gặp riêng các lãnh đạo châu Âu, sau đó đến 14h30 GMT (21h30 giờ VN) sẽ là phiên họp của “liên minh sẵn sàng” – nhóm các quốc gia đang xây dựng kế hoạch hỗ trợ Ukraine nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn.
Các lãnh đạo châu Âu, dù không muốn làm phật lòng ông Trump, vẫn nhấn mạnh rằng mọi nỗ lực hòa bình phải có sự tham gia trực tiếp của Ukraine. Nhiều quan chức cấp cao châu Âu nói với Reuters rằng họ lo ngại một thỏa thuận có thể làm suy yếu an ninh của cả Ukraine và châu Âu, và sự đoàn kết của đồng minh sẽ đóng vai trò then chốt.
Một nguồn tin am hiểu các cuộc thảo luận nội bộ tại Mỹ cho biết ông Trump có thể tìm kiếm thỏa thuận với ông Putin mà không cần sự tham gia của Ukraine hoặc EU – điều có thể gây căng thẳng nghiêm trọng với cả hai bên. Trước đó, các đồng minh châu Âu đã cảnh báo rằng không có thỏa thuận hòa bình nào cho Ukraine được đàm phán nếu thiếu Kiev.
Reuters dẫn lời cho biết, căng thẳng này bắt nguồn từ lo ngại ngày càng tăng rằng chính quyền Trump có thể thúc đẩy một giải pháp buộc Ukraine phải nhượng lãnh thổ – điều mà ông Trump từng công khai đề cập như “đổi đất lấy hòa bình”. Ngoài ra, trong tuyên bố chung, các lãnh đạo EU nhấn mạnh con đường tới hòa bình “không thể được quyết định mà thiếu Ukraine” và rằng “biên giới quốc tế không được phép thay đổi bằng vũ lực”.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio bác bỏ ý kiến cho rằng việc tổ chức thượng đỉnh này là nhượng bộ ông Putin. Ông mô tả đây là cuộc gặp “thăm dò” cần thiết, nơi ông Trump muốn tự mình đánh giá đối thủ Nga: “Tôi cần nhìn thẳng vào mắt ông ta, gặp trực tiếp ông ta”, ông Rubio dẫn lời ông Trump.
Tổng thống Zelensky chỉ trích cuộc gặp, gọi đây là “chiến thắng cá nhân” cho ông Putin và cảnh báo rằng nó giúp nhà lãnh đạo Nga “thoát khỏi cô lập” và “trì hoãn lệnh trừng phạt”. Ông khẳng định lực lượng Ukraine sẽ không rút khỏi vùng Donbass do Nga chiếm đóng, bất chấp gợi ý của ông Trump.
Ông Zelensky cảnh báo rằng từ bỏ Donbass sẽ mở đường cho “cuộc chiến thứ ba” và các cuộc tấn công mới của Nga vào Zaporizhzhia, Dnipropetrovsk và Kharkov: “Chúng tôi sẽ không rời Donbass. Chúng tôi không thể làm vậy”, ông nói, nhấn mạnh đây là vùng “bị chiếm đóng bất hợp pháp” và là bàn đạp cho các đợt tấn công khác.
Thượng đỉnh Alaska sẽ là lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ đương nhiệm gặp Tổng thống Nga kể từ 2021, thời điểm ông Joe Biden hội kiến ông Putin tại Geneva. Ông Zelensky cho biết ông đã nhận được “tín hiệu” từ đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff rằng Nga có thể đồng ý ngừng bắn trong cuộc đàm phán – đây là dấu hiệu đầu tiên từ Điện Kremlin.
Nhà Trắng xác nhận cuộc gặp được sắp xếp theo yêu cầu của ông Putin. Người phát ngôn Karoline Leavitt cho biết mục tiêu của ông Trump là rời Alaska với “một hiểu biết rõ hơn về cách chấm dứt cuộc chiến này”.
Bên trong kế hoạch khẩn cấp tổ chức hội nghị Trump–Putin giữa mùa cao điểm du lịch
Thủ tướng Hungary tuyên bố Nga chiến thắng ở Ukraine, chỉ trích EU
Bộ Quốc phòng Nga: Ukraine lên kế hoạch tấn công "cờ giả" trước thềm thượng đỉnh Trump-Putin
Theo Kyiv Post, Reuters
