530 tỷ HKD “bốc hơi”: Vì sao cổ phiếu Xiaomi lao dốc thê thảm, giảm gần 35% sau 2 tháng?

Trong hai tháng qua, cổ phiếu Xiaomi như ngồi trên “tàu lượn siêu tốc”. Tính từ ngày 25/9, giá cổ phiếu tại Hồng Kông giảm tới 34,7%, khiến giá trị vốn hóa thị trường bốc hơi hơn 530 tỷ HKD — mức sụt giảm còn lớn hơn tổng vốn hóa của bốn hãng xe Nio, Li Auto, XPeng và Leapmotor cộng lại. Nếu tính từ đỉnh cao hồi tháng 6, cổ phiếu Xiaomi đã mất gần 37%, một cú sốc nặng nề với công ty vừa “lấn sân” sang lĩnh vực xe điện.

Nguyên nhân khởi đầu đến từ sự kiện ra mắt sản phẩm mới. Ngày 25/9, Xiaomi trình làng dòng xe 17 series cùng nhiều sản phẩm mới, vốn kỳ vọng tạo sức hút trên thị trường, nhưng cổ phiếu lại “rơi thẳng đứng” ngay ngày hôm sau, giảm hơn 8%. Sang tháng 10, đà giảm tiếp tục mở rộng, vốn hóa thị trường một tháng bốc hơi hơn 280 tỷ HKD — lập kỷ lục trong lịch sử công ty. Mấu chốt khiến thị trường quay lưng là do xe hơi Xiaomi.

Tai nạn liên tiếp, SU7 trở thành tâm điểm

Năm 2025, Xiaomi liên tiếp gặp nhiều sự cố liên quan đến ô tô, khiến niềm tin nhà đầu tư lao dốc: Đêm 29/3/2025: Một chiếc Xiaomi SU7 gặp sự cố trên cao tốc Đồng Lăng, khiến 3 người tử vong trong xe. Ngày 13/10: Một sự cố cháy xe xảy ra tại Thành Đô, chủ xe bị kẹt chết trong xe do cửa không mở được.

Mặc dù không phải tất cả sự cố đều do lỗi xe, nhưng áp lực truyền thông và dư luận gia tăng nhanh chóng. Tháng 9, Xiaomi công bố thu hồi 116.887 xe SU7 phiên bản tiêu chuẩn do hệ thống hỗ trợ lái L2 có thể nhận diện hoặc phản ứng chưa đủ trong một số tình huống. Dù thu hồi quy mô lớn thể hiện thái độ trách nhiệm, nhưng thị trường vẫn lo ngại.

Sản xuất chậm, giao hàng đình trệ

Bên cạnh vấn đề an toàn, tiến độ sản xuất tại nhà máy Xiaomi cũng chậm hơn dự kiến. Nhà máy Bắc Kinh dự kiến xây dựng hai giai đoạn, giai đoạn hai đưa vào vận hành sẽ nâng công suất lên 300.000 xe/năm, nhưng thực tế tiến độ “leo dốc” bị chậm.

Theo dữ liệu ngành, sản lượng giao xe tháng 10 vẫn chỉ hơn 40.000 chiếc, gần như giữ nguyên so với tháng 9. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt của thị trường xe điện, không giao đủ xe đồng nghĩa chi phí không được phân bổ, chu kỳ lợi nhuận kéo dài hơn.

Năm nay, giá các linh kiện quan trọng như chip nhớ, thiết bị công suất tiếp tục tăng. Với Xiaomi, vừa bước chân vào ngành xe, áp lực chi phí càng lớn: công ty phải tăng đầu tư R&D đồng thời gánh chi phí tài sản cố định ban đầu.

Do đó, nhiều ngân hàng đầu tư như Goldman Sachs đã hạ mục tiêu giá cổ phiếu Xiaomi, mức điều chỉnh của Goldman Sachs vượt 10%, phản ánh lo ngại về lợi nhuận ngắn hạn.

Người tiêu dùng hết tin vào ông chủ Xiaomi

Ngày trước, Lôi Quân (Lei Jun), ông chủ Xiaomi là “thần tượng giá trị”, mỗi lần ông mở họp báo, các fan Xiaomi lập tức móc ví. Ông hô “sánh với iPhone”, cả hội trường reo hò; ông nói “sinh ra dành cho tín đồ công nghệ”, người dùng tin là thật.

Nhưng giờ đây, khi tiếng vỗ tay vẫn còn vang vọng, thì cổ phiếu đã rơi xuống dưới 40 HKD. Không phải sản phẩm tệ, mà là thị trường không còn tin vào “thần thoại Lôi Quân” nữa. Thị trường chứng khoán đã trả lời: nói chuyện có hay đến đâu, cũng không thể bù đắp một cánh cửa xe bị khóa chết, một câu quảng cáo thất bại hay một lần niềm tin sụp đổ.

Vấn đề nằm ở đâu? Không phải Xiaomi không có thành tích, mà là thành công quá dựa vào “hiệu ứng nhân vật”, quá tin vào “ma thuật số người follows”.

Khi Xiaomi SU7 ra mắt, Lôi Quân tự lái thử, tương tác trên Weibo, livestream nhà máy – biến việc sản xuất xe thành bộ phim truyền hình quốc dân. Doanh số bùng nổ, nhưng đi kèm là xe nổ tại Đồng Lăng, bốc cháy ở Thành Đô, gần 117.000 xe bị thu hồi…

Chí mạng hơn, “nắp capô sợi carbon” hóa ra chỉ là để trang trí, còn “đường dẫn gió kép tản nhiệt” chỉ là chiêu trò chữ nghĩa. Người tiêu dùng khi đó mới tỉnh ngộ: hóa ra họ mua không phải là xe, mà là khí động học trên slide PowerPoint.

Mảng điện thoại cũng chẳng yên bình: Chip tăng giá, bộ nhớ đội giá, Xiaomi muốn giữ lợi nhuận phải tăng giá, nhưng vừa tăng giá “giá trị tốt” lập tức sụp đổ; không tăng giá thì không lời. Kẹt ở giữa, chịu áp lực từ hai phía. Giá rẻ, lợi khí từng giúp Xiaomi càn quét thị trường, giờ trở thành gông cùm hạn chế lợi nhuận.

Điều nguy hiểm nhất: Sự chân thành của Lôi Quân đang phản tác dụng do marketing quá mức. Trước đây, ông nói “chạm tới trái tim”, mọi người coi là lời tâm huyết; nay nói “đối sánh iPhone”, cư dân mạng chỉ xem là câu chữ PR. Tân Hoa Xã đã chỉ trích “lời lẽ lẻo mép” – dù không nêu tên, ai cũng hiểu nhằm vào ông. Lôi Quân ngày xưa sống bằng sự chân thành, giờ đã thành kẻ chính ông từng ghét: khoe khoang trên sân khấu, đùn đẩy trách nhiệm bên dưới.

Thị trường chứng khoán nhìn rất rõ: báo cáo tài chính dù đẹp đến đâu, cũng không thể che giấu khủng hoảng niềm tin vào sản phẩm; doanh số cao cũng không ngăn nổi nghi ngờ về an toàn và mất uy tín.

Các hãng xe như Nio, Li Auto từng cháy, lỗ, mới có vị thế hôm nay. Xiaomi muốn dựa vào họp báo, hot search, hào quang IP để “một bước lên thẳng trời”, kết quả nhận ra xe hơi không phải smartphone, niềm tin không thể vá bằng cập nhật hệ thống.

530 tỷ HKD bốc hơi không phải là trừng phạt Xiaomi làm xe, mà là trừng phạt sự kiêu ngạo: tin rằng lượng follows thay thế kỹ thuật, cho rằng tình cảm có thể che lấp khuyết điểm, tin rằng chỉ cần Lôi Quân khua môi là cả thế giới sẽ mua.

Nhưng thời thế đã khác. Người dùng không mua vì cảm động, mà mua vì đáng tin; thị trường không định giá bằng câu chuyện, mà định giá bằng độ bền. Nếu Xiaomi tiếp tục chìm trong ảo tưởng “họp báo = doanh số”, để cắt gọt cam kết, PR che giấu vấn đề, thì 530 tỷ HKD hôm nay chỉ là khởi đầu.

Thị trường có thể tha thứ sai lầm, nhưng không dung thứ cho dối trá; có thể chờ trưởng thành, nhưng không chấp nhận lặp lại chiêu trò. Bởi bây giờ không ai mua “Xiaomi” bằng sự tưởng tượng nữa.

Chuyển từ smartphone sang xe điện

Xiaomi chính thức bước vào làm xe điện năm 2024 với mẫu xe SU7 được chú ý nhờ giá tiền và thương hiệu, nhưng ngành ô tô phức tạp hơn nhiều so với smartphone: Chu kỳ đầu tư dài, cần vốn lớn; tiêu chuẩn an toàn cao; chi phí phần mềm tự lái và khoang thông minh tăng.

Ngành xe điện hiện đã ở vào giai đoạn “cạnh tranh khốc liệt về an toàn, công nghệ và giao hàng”. Với tân binh, các sự cố an toàn, trễ tiến độ và biến động chuỗi cung ứng là “bài học bắt buộc”. Với Xiaomi, sức ảnh hưởng thương hiệu lớn khiến mọi biến cố đều bị khuếch đại.

Việc 530 tỷ HKD vốn hóa bốc hơi chắc chắn khiến các nhà đầu tư dao động. Tuy nhiên, Xiaomi Auto vẫn trong giai đoạn khởi động, cần thời gian hoàn thiện hệ thống an toàn, nâng cao sản lượng và ổn định chuỗi cung ứng.

Khả năng Xiaomi tạo sự khác biệt như đã làm trong lĩnh vực smartphone sẽ phụ thuộc vào sức mạnh sản phẩm, đầu tư công nghệ và khả năng thích ứng với ngành ô tô.

Trong thời gian ngắn tới đây, cổ phiếu chịu áp lực; nhưng câu chuyện xe điện của Xiaomi mới chỉ bắt đầu, và thị trường cần những con số giao hàng ổn định cùng sản phẩm tin cậy hơn.

Theo NetEase, Creaders