Quan chức an ninh hàng đầu của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 21/11 đã bác bỏ việc ông đồng ý với bản phác thảo kế hoạch hòa bình của chính quyền Trump, sau khi các quan chức Mỹ cho biết ông đã chấp thuận phần lớn các điều khoản của kế hoạch này.
Washington đã trình bày với Kiev một kế hoạch 28 điểm, trong đó sẽ chấp thuận nhiều yêu cầu chính của Nga, đòi hỏi Ukraine nhượng thêm lãnh thổ, giảm quy mô quân đội và từ bỏ vĩnh viễn hy vọng gia nhập liên minh NATO phương Tây.
Các quan chức Mỹ cho biết kế hoạch này được soạn thảo sau các cuộc tham vấn với ông Rustem Umerov, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia Ukraine, người từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng đến tháng 7 và là đồng minh thân cận của Tổng thống Zelensky.
“Một kế hoạch đã được lập ngay sau các cuộc thảo luận với một trong những quan chức cao cấp nhất trong chính quyền Tổng thống Zelensky, ông Rustem Umerov, người đã đồng ý với phần lớn kế hoạch sau khi thực hiện một số chỉnh sửa và trình Tổng thống Zelensky”, một quan chức cấp cao Mỹ hôm 20/11 cho hay.
Tuy nhiên, ông Umerov hôm 21/11 khẳng định ông chưa từng thảo luận về các điều khoản của kế hoạch, chứ đừng nói đến việc phê duyệt chúng.
“Trong chuyến thăm Mỹ, vai trò của tôi mang tính kỹ thuật – tổ chức các cuộc họp và chuẩn bị đối thoại. Tôi không đưa ra đánh giá hay, hơn thế nữa, phê duyệt bất kỳ điểm nào. Điều này không thuộc thẩm quyền của tôi và không đúng quy trình”, ông viết trên Telegram.
Ông Zelensky tuyên bố sẵn sàng làm việc
Tổng thống Zelensky, người đã tiếp một phái đoàn Quân đội Mỹ vào thứ Năm, thừa nhận đã nhận kế hoạch nhưng chưa bình luận trực tiếp về nội dung.
“Các nhóm của chúng tôi, Ukraine và Mỹ, sẽ làm việc trên các điểm trong kế hoạch để kết thúc chiến tranh”, Tổng thống viết trên Telegram vào đêm qua. “Chúng tôi sẵn sàng làm việc một cách xây dựng, trung thực và nhanh chóng”.
Điện Kremlin, vốn thận trọng trước công chúng, cho biết họ chưa được thông báo rằng Kiev sẵn sàng đàm phán về kế hoạch này.
Còn nhiều điểm mơ hồ
Kế hoạch mới của Mỹ bao gồm các điều khoản mà các quan chức Ukraine trước đây từng bác bỏ, coi là tương đương với đầu hàng sau trước chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga sau gần 4 năm với chi phí khổng lồ.
Kế hoạch yêu cầu Ukraine rút khỏi những vùng lãnh thổ mà nước này vẫn kiểm soát ở các tỉnh phía đông mà Nga tuyên bố đã sáp nhập, trong khi Nga sẽ nhượng lại một phần nhỏ đất đã chiếm ở các khu vực khác.
Ukraine sẽ bị cấm vĩnh viễn gia nhập liên minh quân sự NATO, và lực lượng vũ trang của nước này sẽ bị giới hạn ở mức 600.000 quân. NATO đồng ý không bao giờ triển khai quân tại đây.
Các lệnh trừng phạt đối với Nga sẽ được dỡ bỏ dần, Moscow sẽ được mời trở lại nhóm G8 các quốc gia công nghiệp hóa, và tài sản bị đóng băng của Nga sẽ được gom vào một quỹ đầu tư, với một phần lợi nhuận dành cho Washington.
Tuy nhiên, trong khi kế hoạch nêu chi tiết nhiều yêu cầu lâu nay của Nga, nó cũng chạm tới một số mục tiêu chính của Ukraine, nhưng chủ yếu một cách mơ hồ.
Một trong những yêu cầu chính của Ukraine – các bảo đảm an ninh có thể thực thi tương đương với điều khoản phòng thủ tập thể của NATO để răn đe Nga tấn công lần nữa – chỉ được nêu vỏn vẹn trong một dòng, không có chi tiết: “Ukraine sẽ nhận được các bảo đảm an ninh mạnh mẽ”.
Các nước châu Âu, hiện đang tự chi trả cho quốc phòng của Ukraine sau khi Tổng thống Donald Trump hủy hỗ trợ tài chính từ Mỹ, đã bị loại khỏi quá trình soạn thảo kế hoạch. Một phái đoàn Mỹ tại Kiev dự kiến sẽ thông báo cho các đại sứ quán châu Âu về nội dung kế hoạch vào cuối ngày thứ Sáu.
“Về kế hoạch hòa bình mà chúng tôi hiểu Tổng thống Zelensky đã được trình bày, chúng tôi luôn nói rằng để bất kỳ kế hoạch nào thành công, cần có sự đồng thuận của Ukraine và châu Âu”, bà Kaja Kallas, người đứng đầu chính sách đối ngoại EU, nói tại Brussels.
Bối cảnh khó khăn của Kiev
Việc tăng tốc ngoại giao Mỹ diễn ra vào thời điểm khó xử đối với Kiev, khi quân đội của họ bị động trên chiến trường và chính quyền Zelensky bị suy yếu bởi một vụ bê bối tham nhũng. Quốc hội đã sa thải hai Bộ trưởng trong hôm thứ Tư.
Ukraine đã thành công đẩy lùi cuộc tấn công ban đầu của Nga vào Kiev năm 2022 và tái chiếm nhiều vùng lãnh thổ bị chiếm đóng trong những tháng đầu của chiến tranh. Tuy nhiên, sau một phản công thất bại năm 2023, chiến tranh rơi vào tình trạng giằng co kéo dài dọc theo mặt trận dài 1.200 km (750 dặm), trong đó Nga dần đạt được nhiều bước tiến.
Với mùa đông thứ tư của chiến tranh đang đến, quân Nga chiếm gần 1/5 lãnh thổ Ukraine và tiếp tục tiến công đồng thời pháo kích vào nguồn cung năng lượng của Ukraine.
Nga tuyên bố đã kiểm soát thành phố Kupyansk ở đông bắc Ukraine và phần lớn Pokrovsk ở phía đông – những phần thưởng lớn đầu tiên trong gần 2 năm. Nga công bố đoạn video cho thấy quân đội họ tuần tra trên các tuyến đường bị phá hủy ở một phần của Pokrovsk.
Kiev bác bỏ việc mất quyền kiểm soát các thành phố này nhưng thừa nhận Nga đang có những tiến triển.
Nga tuyên bố kiểm soát hoàn toàn Kupyansk, quân Ukraine muốn đầu hàng nhưng không thể
Mỹ muốn Ukraine nhượng đất để kết thúc chiến tranh: Ông Zelensky nhận "tối hậu thư" từ Washington
S-400 đáp trả thế nào trước đòn tấn công táo bạo bằng ATACMS của Ukraine?
Theo Reuters
