Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cho Ukraine chưa đầy một tuần để chấp nhận kế hoạch chấm dứt chiến tranh – được hầu hết ý kiến cho rằng có lợi cho Nga – trong bối cảnh Tổng thống Volodymyr Zelensky nói rằng đất nước ông đang đối mặt với “một trong những thời khắc khó khăn nhất” trong lịch sử.
“Tôi đã đặt ra rất nhiều thời hạn, nhưng nếu mọi thứ đang tiến triển tốt, bạn thường sẽ gia hạn thời hạn. Nhưng thứ Năm là chốt”, ông Trump nói trong một cuộc phỏng vấn phát thanh với Fox News.
Kế hoạch 28 điểm do ông Trump đề xuất gây sức ép buộc Kiev nhượng lại lãnh thổ, giới hạn quy mô quân đội và cam kết không gia nhập NATO để đổi lấy việc chấm dứt chiến tranh – tất cả đều là các yêu cầu lâu nay của Điện Kremlin.
Trong bài phát biểu qua video hôm 21/11 gửi tới toàn dân, ông Zelensky mô tả kế hoạch như một lựa chọn buộc Ukraine phải đánh đổi giữa việc đánh mất phẩm giá hoặc mất đi một đồng minh chủ chốt.
Phát biểu từ Phòng Bầu dục sau đó trong ngày, ông Trump nói ông tin tưởng kế hoạch là “con đường để đạt tới hòa bình”, nhưng nhấn mạnh nó vẫn cần có sự chấp thuận của ông Zelensky. Tuy nhiên, ông cũng gợi ý rằng nhà lãnh đạo Ukraine gần như không có lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận.
“Ông ấy sẽ phải thích nó thôi. Và nếu ông ấy không thích thì họ cứ tiếp tục chiến đấu, tôi đoán vậy”, ông Trump nói với các phóng viên.
Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói trong một cuộc họp Hội đồng An ninh rằng ông đã nhận được đề xuất từ Mỹ và tin rằng nó “có thể trở thành nền tảng cho một thỏa thuận hòa bình cuối cùng”.
Nhà lãnh đạo Nga nói ông sẵn sàng “thể hiện sự linh hoạt” như đã nhất trí tại cuộc hội đàm với ông Trump ở Alaska hồi tháng 8, nhưng nhấn mạnh rằng Nga chưa thảo luận “một cách thực chất” về thỏa thuận này với Mỹ.
“Một lựa chọn vô cùng khó khăn”
Trong bài phát biểu video, ông Zelensky nói: “Áp lực lên Ukraine lúc này là dữ dội nhất. Ukraine có thể phải đối mặt với một lựa chọn vô cùng khó khăn: hoặc đánh mất phẩm giá, hoặc mạo hiểm đánh mất một đối tác chủ chốt, hoặc 28 điểm khó khăn, hoặc một mùa đông cực kỳ khắc nghiệt”.
Ukraine sẽ “làm việc một cách bình tĩnh” và nhanh chóng với Mỹ cùng các đối tác để hướng tới việc chấm dứt chiến tranh, ông Zelensky cho biết. Ông cũng đã trao đổi với Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance hôm thứ Sáu về kế hoạch.
Nhiều lãnh đạo châu Âu đã lên tiếng ủng hộ Ukraine kể từ khi các chi tiết kế hoạch của ông Trump được công bố, cam kết sát cánh với Kiev và khẳng định không thể đưa ra bất kỳ quyết định nào về số phận Ukraine mà không có tiếng nói của nước này.
Tuy vậy, EU dường như bị đặt ra bên lề, dù Thủ tướng Đức Friedrich Merz nói rằng ông và ông Trump đã thảo luận về kế hoạch của Mỹ trong một cuộc điện đàm hôm thứ Sáu và “nhất trí về các bước tiếp theo ở cấp cố vấn”.
Trong cuộc điện đàm chung với ông Zelensky trước đó trong ngày, ông Merz, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer “đã nhất trí tiếp tục theo đuổi mục tiêu bảo vệ các lợi ích thiết yếu của châu Âu và Ukraine trong dài hạn”, theo chính phủ Đức.
Điều này bao gồm “bảo đảm rằng đường ranh giới hiện tại sẽ là điểm xuất phát cho mọi thỏa thuận và rằng lực lượng vũ trang Ukraine duy trì khả năng bảo vệ chủ quyền của Ukraine một cách hiệu quả”, theo tuyên bố – khác biệt với đề xuất của Mỹ yêu cầu Ukraine rút khỏi một phần lãnh thổ của chính mình.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen viết trên X rằng các lãnh đạo châu Âu sẽ họp vào thứ Bảy bên lề hội nghị G20 tại Johannesburg để thảo luận về đề xuất.
Thủ tướng Anh Keir Starmer nói rằng cuộc thảo luận tại G20 sẽ tập trung vào “cách chúng ta có thể củng cố kế hoạch này cho giai đoạn đàm phán tiếp theo”.
“Chỉ có một quốc gia tại bàn G20 không kêu gọi ngừng bắn, và một quốc gia đang phóng hàng loạt UAV và tên lửa để phá hủy sinh kế và sát hại dân thường vô tội”, ông Starmer nói. “Hết lần này đến lần khác, Nga giả vờ nghiêm túc về hòa bình, nhưng hành động của họ không bao giờ phù hợp với lời nói”.
Ông Zelensky: Tôi sẽ không phản bội Ukraine
Kế hoạch của ông Trump dường như trao cho Nga gần như tất cả những gì họ muốn, với nhiều nội dung tương đồng với lập trường tối đa mà Moscow từng đưa ra trong các cuộc đàm phán ở Istanbul năm 2022, ngay sau khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt và khi họ kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ hơn của Ukraine.
Tương tự kế hoạch do chính quyền ông Trump xây dựng để dẫn tới lệnh ngừng bắn ở Gaza, kế hoạch dành cho Ukraine được trình bày dưới dạng các gạch đầu dòng, nêu rõ các cam kết mà mỗi bên sẽ phải thực hiện để hướng tới chấm dứt xung đột bền vững.
Kế hoạch này kêu gọi ngừng bắn, tài trợ toàn cầu cho tái thiết và một hội đồng giám sát các cam kết do tổng thống Mỹ đứng đầu. Một quan chức Mỹ đã xác nhận tính xác thực của bản dự thảo.
Nhiều ý tưởng trong 28 điểm của kế hoạch trước đây đã bị bác bỏ trong các vòng đàm phán.
Kế hoạch yêu cầu công nhận Crimea, Luhansk và Donetsk được công nhận là “thuộc về Nga, bao gồm cả với Mỹ”, một lằn ranh đỏ trước đây đối với Kiev.
Kế hoạch yêu cầu lực lượng Ukraine rút khỏi các khu vực thuộc Donetsk mà họ đang kiểm soát, “và vùng rút lui này sẽ được coi là vùng đệm phi quân sự trung lập, được quốc tế công nhận là lãnh thổ thuộc Liên bang Nga”.
Bản dự thảo bao gồm cam kết Ukraine sẽ không gia nhập NATO, NATO sẽ không triển khai quân ở Ukraine, giới hạn quy mô quân đội Ukraine ở mức 600.000 quân và yêu cầu tổ chức bầu cử trong vòng 100 ngày – điều gần như không thể thực hiện trong thực tế.
Kế hoạch cũng nêu việc đưa Nga trở lại nền kinh tế toàn cầu, bao gồm dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và mời Moscow tái gia nhập G8.
Trong cuộc phỏng vấn với Fox News hôm thứ Sáu, ông Trump nói ông Putin “không tìm kiếm thêm chiến tranh” và đang “chịu tổn thất”, bất chấp việc kế hoạch dường như đưa ra nhiều nhượng bộ lớn cho Nga.
Ông Zelensky nói ông sẽ làm việc không ngừng nghỉ để tìm ra hướng đi cho kế hoạch, đồng thời nhấn mạnh sẽ không phản bội đất nước mình.
“Tôi sẽ đưa ra các lập luận, tôi sẽ thuyết phục, tôi sẽ đưa ra các lựa chọn thay thế, nhưng chúng tôi chắc chắn sẽ không cho kẻ thù bất kỳ lý do nào để nói rằng Ukraine không muốn hòa bình, rằng chúng tôi phá hoại tiến trình, hay rằng Ukraine không sẵn sàng cho ngoại giao”, ông Zelensky nói tiếp.
Ông Putin đưa ra phản ứng trước kế hoạch hòa bình ở Ukraine của ông Trump
Quan chức hàng đầu Ukraine khẳng định chưa từng đồng ý với kế hoạch hòa bình của Mỹ
Mỹ muốn Ukraine nhượng đất để kết thúc chiến tranh: Ông Zelensky nhận "tối hậu thư" từ Washington
Theo CNN
