Cần chăm sóc dựa trên bằng chứng, không kỳ thị
Hôm nay, WHO khẳng định chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh mối liên hệ giữa vắc xin, paracetamol với chứng tự kỷ.
Theo WHO, trên toàn cầu có khoảng 62 triệu người – tức 1 trong 127 người – sống chung với rối loạn phổ tự kỷ, một nhóm tình trạng đa dạng liên quan đến sự phát triển của não bộ. Nhận thức và khả năng chẩn đoán đã được cải thiện trong những năm gần đây, nhưng nguyên nhân chính xác của tự kỷ vẫn chưa được xác định, và các nhà khoa học cho rằng có nhiều yếu tố tác động.
Trong suốt thập kỷ qua, nhiều nghiên cứu quy mô lớn đã được thực hiện để tìm hiểu mối liên hệ giữa việc dùng acetaminophen khi mang thai và chứng tự kỷ. Tuy nhiên, đến nay chưa có bằng chứng thống nhất nào xác nhận giả thuyết này.
WHO khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tiếp tục làm theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc nhân viên y tế, những người có thể đánh giá tình trạng sức khỏe cá nhân và kê đơn phù hợp. Việc dùng bất kỳ loại thuốc nào trong thai kỳ cũng cần hết sức thận trọng, đặc biệt trong ba tháng đầu, và phải tuân theo hướng dẫn chuyên môn.
WHO đồng thời nhấn mạnh có một khối lượng bằng chứng khoa học lớn, vững chắc cho thấy vắc xin trẻ em không gây ra chứng tự kỷ. Hàng loạt nghiên cứu chất lượng cao từ nhiều quốc gia đều đi đến kết luận giống nhau. Những công trình từng gợi ý mối liên hệ này đều có sai sót và đã bị bác bỏ. Từ năm 1999 đến nay, các chuyên gia độc lập tư vấn cho WHO nhiều lần khẳng định: vắc xin – kể cả loại có chứa thiomersal hay nhôm – không gây tự kỷ hay các rối loạn phát triển khác.
Lịch tiêm chủng cho trẻ em được xây dựng dựa trên một quy trình chặt chẽ, toàn diện và dựa vào bằng chứng khoa học, có sự tham gia của chuyên gia toàn cầu cũng như ý kiến của từng quốc gia.
Tiêm chủng cứu sống hàng triệu người
Dưới sự hướng dẫn của WHO, lịch tiêm chủng này đã được áp dụng rộng rãi và giúp cứu sống ít nhất 154 triệu người trong 50 năm qua. Hiện nay, lịch tiêm chủng tiếp tục là nền tảng bảo vệ sức khỏe cho trẻ em và cộng đồng, đồng thời được cập nhật thường xuyên để bảo vệ con người trước 30 bệnh truyền nhiễm.
Mọi khuyến nghị về vắc xin do Nhóm Cố vấn Chiến lược về Tiêm chủng (SAGE) của WHO đưa ra đều được xây dựng trên cơ sở rà soát bằng chứng nghiêm ngặt, nhằm mang lại sự bảo vệ tối ưu vào thời điểm cần thiết nhất. Ngược lại, nếu lịch tiêm chủng bị trì hoãn, gián đoạn hoặc thay đổi tùy tiện mà không có bằng chứng khoa học, nguy cơ bùng phát dịch bệnh sẽ gia tăng, ảnh hưởng không chỉ đến trẻ em mà còn cả cộng đồng – đặc biệt là trẻ sơ sinh chưa đến tuổi tiêm chủng và những người có hệ miễn dịch suy yếu.
WHO cũng lưu ý, tự kỷ và các rối loạn phát triển thần kinh đang nằm trong nhóm vấn đề sức khỏe tâm thần và thần kinh được ưu tiên thảo luận tại Hội nghị cấp cao Liên Hợp Quốc về bệnh không lây nhiễm và sức khỏe tâm thần lần thứ tư, tổ chức ngày 25/9.
“Là cộng đồng toàn cầu, chúng ta cần hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây tự kỷ, đồng thời tìm ra cách chăm sóc và hỗ trợ tốt nhất cho người tự kỷ và gia đình họ”, WHO nhấn mạnh.
WHO khẳng định cam kết tiếp tục hợp tác với các đối tác, trong đó có những tổ chức do chính người tự kỷ lãnh đạo, cũng như các tổ chức đại diện cho những người có trải nghiệm thực tế. Tổ chức này đồng hành cùng cộng đồng người tự kỷ và gia đình họ – những con người xứng đáng được tôn trọng và được chăm sóc dựa trên bằng chứng, không bị kỳ thị.