Vụ kiện được ông Trump và 17 bang nghiêng về phe Cộng hòa ủng hộ đã đưa ra yêu cầu với Tòa án Tối cao phải ra chỉ thị khẩn cấp để hủy phiếu bầu của hàng triệu cử tri ở các bang chiến trường – Georgia, Wisconsin, Michigan và Pennsylvania – mặc dù không có bằng chứng cho thấy gian lận bầu cử.
Sau đây là những thông tin cần biết về vụ kiện này:
Ai đang kiện?
Tổng chưởng lý bang Texas Ken Paxton đã dâm đơn kiện trong hôm 8/12. Tổng thống Trump ngày 9/12 cũng đề nghị tham gia vụ kiện, với cùng mục đích là hủy hàng loạt phiếu bầu. 17 bang nghiêng về đảng Cộng hòa cũng ủng hộ nỗ lực pháp lý này.
Đảng Cộng hòa muốn gì?
Mục đích cuối cùng của họ là hướng kết quả bầu cử sao cho có lợi cho ông Trump. Họ đề nghị Tòa án Tối cao ngăn chặn các đại cử tri đến từ Georgia, Wisconsin, Michigan và Pennsylvania, khiến cho số đại cử tri mà ông Joe Biden giành được xuống thấp hơn mức 270 cần có để giành chiến thắng.
Đầu tiên, Tòa án Tối cao sẽ phải cho phép ông Paxton đệ đơn kiện. Sau đó, tòa sẽ ngăn việc xác nhận lá phiếu đại cử tri đoàn, xem xét xem 4 bang này có để cho lượng lớn lá phiếu “phi pháp” được kiểm hay không, buộc các bang này xem lại các cuộc kiểm phiếu và sau đó thông báo lại số lượng phiếu.
Theo ông Trump đề nghị, Tòa án Tối cao cũng có thể để cho cơ quan lập pháp các bang quyết định ai là người chiến thắng ở từng bang hoặc để cho Hạ viện Mỹ quyết định ai là người chiến thắng. Và do mỗi đại biểu bang có 1 phiếu bầu, và do số đại biểu của đảng Cộng hòa nhiều hơn so với của đảng Dân chủ, nên ông Trump sẽ chiến thắng.
Đã từng có tiền lệ?
Điều này chưa từng có tiền lệ trước đây.
“Nhìn chung, Tổng thống đang yêu cầu Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết hiếm thấy nhất nhằm đảo ngược hoàn toàn kỳ bầu cử tổng thống” – Steve Vladeck, chuyên gia phân tích về Tòa án Tối cao thuộc ĐH Luật Texas, nhận định.
Tòa án Tối cao hiện có 6 Thẩm phán bảo thủ. Điều đó có giúp ông Trump chắc thắng?
Không. Tòa Tối cao hiện tại chưa cho thấy tín hiệu họ sẽ can thiệp vào kỳ bầu cử tổng thống.
Trong hôm 8/12, Tòa án Tối cao đã bác đơn đề nghị của đảng Cộng hòa ở Pennsylvania nhằm vô hiệu hóa 2,5 triệu lá phiếu gửi qua thư ở Pennsylvania.
Tổng thống Trump từng công khai rằng ông hy vọng những Thẩm phán mà ông đề cử - Amy Coney Barrett, Brett Kavanaugh và Neil Gorsuch – sẽ đứng về phe của ông trong mọi tranh chấp bầu cử. Thẩm phán bảo thủ Clarence Thomas và Samuel Alito cũng là những người có thể đứng về phía ông Trump.
Bao giờ thì Tòa Tối cao đưa ra câu trả lời?
Tòa án Tối cao hiện đang thực hiện đúng quy trình tiêu chuẩn, đưa vụ kiện vào sổ ghi án. Mỗi bang trong số 4 bang nằm trong vụ kiện đã đưa ra phản ứng của họ trong chiều ngày 10/12 (giờ Mỹ). Bang Pennsylvania đã cáo buộc Texas sử dụng “những tuyên bố vô căn cứ” để ủng hộ “một sự lạm dụng tiến trình pháp lý”.
Tòa Tối cao có thể hành động sau khi tiếp nhận phản ứng hoặc chờ đợi cho tới khi bang Texas đưa ra câu trả lời trước những phản ứng mà các bang chiến trường này đưa ra.
Ngoài ra, cần có ít nhất 5 vị Thẩm phán cho phép ông Paxton đệ đơn kiện của mình. Nếu Tòa Tối cao từ chối tiếp nhận vụ kiện này, ông Trump gần như không còn cơ hội đảo ngược kết quả bầu cử.
Thẩm quyền tài phán ban đầu là gì?
Ông Paxton đang tìm cách đệ đơn kiện nhằm vào 4 bang khác, và trong trường hợp như vậy ông được phép đệ đơn trực tiếp lên Tòa án Tối cao.
Các trường hợp thẩm quyền tài phán ban đầu (Original Jurisdiction) phần lớn là nhằm xử lý các tranh chấp giữa các bang mà không thể được giải quyết ở những nơi khác, như tranh chấp về biên giới hay các vụ kiện liên quan tới quyền sử dụng nguồn nước.
Tuy nhiên, mặc dù Texas đang sử dụng đường tắt khi trực tiếp đâm đơn kiện lên Tòa Tối cao, các Thẩm phán sẽ phải nhất trí rằng vụ kiện này không thể được giải quyết ở các tòa án khác – như tòa liên bang hay tòa cấp bang – thì mới tiếp nhận vụ kiện.
Đương nhiên, các Thẩm phán hết sức do dự khi tham gia vào các tranh chấp chính trị giữa các bang.
Bằng chứng mà ông Trump và đảng Cộng hòa đưa ra là gì?
Vụ kiện này bao gồm một vài cáo buộc mà các tòa án cấp bang và cấp liên bang đã bác bỏ trước đó, liên quan tới gian lận bầu cử và tính hợp pháp của các lá phiếu bầu gửi qua thư.
“Dùng đại dịch COVID-19 như một lời biện minh” – ông Paxton viết, giới chức ở các bang chiến trường đã “chiếm đoạt quyền lực của cơ quan lập pháp bang họ và sửa đổi các quy định bầu cử của bang họ một cách vi hiến”. Ông đặc biệt chỉ ra việc bỏ phiếu bầu qua thư đã làm suy yếu việc xác nhận chữ ký và xác nhận qua nhân chứng.
Trong suốt nhiều tuần qua, Tổng thống Trump cũng liên tục đưa ra cáo buộc rằng nhiệm kỳ hai của ông đã “bị tước đoạt”.
“Đất nước chúng ta đang chia rẽ sâu sắc, theo những cách mà chưa từng được chứng kiến kể từ kỳ bầu cử năm 1860” – ông Trump viết trong thư đề nghị tham gia vụ kiện – “Đang có sự bất tín sâu sắc giữa các bên đối lập, và càng trở nên phức tạp hơn với thực tế là giới chức bầu cử ở các bang do dự chủ chốt đã thất bại trong việc tổ chức bầu cử sao cho phù hợp với luật bầu cử bang”.
Hiện có 18 bang mà đảng Cộng hòa dẫn dắt đang đứng về phía Texas và Tổng thống Trump: Alabama, Arkansas, Arizona, Florida, Indiana, Kansas, Louisiana, Mississippi, Missouri, Montana, Nebraska, North Dakota, Oklahoma, South Carolina, South Dakota, Tennessee, Utah và West Virginia.
Luật sư mới của ông Trump là ai?
Phía chiến dịch của Tổng thống Trump trước đây được đại diện bởi cựu Thị trưởng New York Rudy Giuliania và luật sư Jenna Ellis. Tuy nhiên, trong vụ kiện mới, người đại diện về pháp lý cho ông Trump là John Eastman.
Ông Eastman nổi tiếng mới đây nhờ đưa ra một thuyết âm mưu phân biệt chủng tộc, cho rằng ứng viên Phó Tổng thống mà ông Joe Biden lựa chọn, bà Kamala Harris, có thể không đủ điều kiện để đảm nhiệm vai trò Phó Tổng thống Mỹ trong tương lai bởi cha mẹ bà là dân nhập cư.
